واکاوی موانع تحقّق خلافت ظاهری اهل بیت علیهم‌السلام

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم سیاسی پژوهشگاه علوم انسانی

2 دانشجوی دکتری اندیشه سیاسی پژوهشگاه

چکیده

 شناخت جانشینان پیامبر صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّم از مسائل مهم تاریخ اسلام، و از چالش های اساسی مابین مسلمانان است. طبق نظر شیعه، در اکثر دوره ها، افراد دیگری به جای ائمّه و جانشینان برحقّ، مقام خلافت و جانشینی پیامبر (ص) را در اختیار گرفتند. سکوت و کنار آمدن اکثریّت مسلمانان در برابر غصب خلافت و جانشینی ظاهری اهل بیت علیهم السلام (به رغم وجود ادلّه نقلی فراوان در بیان خلافت اهل بیت علیهم السلام از جانب پیامبر (ص))، در بدو امر بسیار عجیب به نظر می رسد؛ و بجاست که دلایل آن واکاوی شود. اسلام ظاهری برخی از صحابه، تاثیر منفی سلایق شخصی و حزبی، مخالفت قریش با اهل بیت علیهم السلام و قدرت و ثروت مخالفان ائمّه، از دلایل و موانع اصلی انحراف از تحقّق خلافت اهل بیت علیهم السلام هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Review of obstacles of Ahl-al-bayt’s vicar and surrogate

نویسندگان [English]

  • faragallah ali ghanbari 1
  • rahim amraee 2
چکیده [English]

Knowing true samples of vicars and Caliphs is one of the important problems and challenges between Muslims in history of Islam. In Shi’ite opinion, other samples against legitimate successors arrogate vicar of prophet   in mistaken way. Sufferance and Putin of Sunni Muslims with violence  Ahl-al-bayt’s vicar and surrogate is very peculiar and exotic therefore it’s reasons must Reviewed. Superficial embrace of Islam in operation of some Sahaba, effect of party and individual tacts, opposition of Ghoraysh with Ahl-al-bayt, power and wealth of Ahl-al-bayt’s  enemies, are important reasons that cause deviation in Ahl-al-bayt’s vicar and surrogate

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: Ahl-al-bayt
  • Traditions and narratives
  • Superficial embrace of Islam
  • party tacts
ابن بابویه قمی، کمال الدّین و تمام النّعمه، 1380ش، تصحیح: علی اکبر غفاری، ج1، تهران، نشر صدوق.
ابن حنبل، ابو عبد الله أحمد بن محمد،1421ق، مسند الإمام احمد بن حنبل، تحقیق: شعیب الارنووط – عادل مرشد، ج35، چاپ اول، بی جا، مؤسسه الرساله،.
ابن سعد، محمد البغدادی، 1410ق، طبقات الکبری، ج2، چاپ اول، تحقیق: عبد القادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیه.
ابن عبد ربه اندلسی، شهاب الدین، 1404، عقد الفرید، ج5، چاپ اول، بیروت، دار الکتب العلمیه.
ابن عبدالبرّ،1387، التمهید، ج24،المغرب، وزاره عموم الاوقاف و شئون الاسلامیه.
ابن عساکر،1415ق، تاریخ دمشق، محقق: عمرو بن غراقه، ج14، بی جا، دار الفکر.
ابن قتیبه دینوری،1410ق ، الامامه والسیاسه،تحقیق علی شیری،بیروت، دار الاضواء.
ابن قیم جوزیه، محمد بن ابی بکر،1390ق، المنار المنیف فی الصحیح و الضعیف،حلب ،مکتب المطبوعات الاسلامیه.
ابن کثیر،1977 ،البدایه والنهایه،ج5,8، چاپ دوم، بیروت،مکتبه المعارف.
ابوریّه، محمود، بی تا، اضواء علی السنّه المحمّدیه، قاهره، نشر البطحاء.
 اشعری، علی بن اسماعیل،1356ق، الابانه عن اصول الدیانه، محمد حسین، قاهره، جمهوریه مصر العربیه.
امرایی، رحیم، و عباس مصلایی پور، پاییز و زمستان 1392، تحلیل انتقادی شروح و تفاسیر حدیث "یکون بعدی اثنا عشر خلیفه"، دو فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات قرآن و حدیث، سال هفتم، شماره اول، پیاپی 13.
امیر المؤمنین علی(ع)، 1390،نهج البلاغه، ترجمه دشتی، قم، امیر المؤمنین(ع).
باقلانی، محمد بن طیب،1372، التمهید، قاهره، دارالفکر العربی.
ترمذی، أبو عیسى، 1395ق، السنن، ج5، چاپ دوم، تحقیق و تعلیق: ابراهیم عطوه، مصر، شرکة مکتبة ومطبعة مصطفى البابی الحلبی.
ثعالبی، عبد الرحمن، الجواهر الحسان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
ثعلبی، أحمد بن محمد،1422ه، تفسیر الکشف والبیان،ج8،تحقیق: أبی محمد بن عاشور ، تدقیق: نظیر الساعدی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، 1411ق، مستدرک علی الصحیحین، مع الکتاب: تعلیقات الذهبی فی التلخیص، ج3، چاپ اوّل، بیروت، دار الکتب العلمیه.
دینوری، ابن قتیبه، 1419، تاویل مختلف الحدیث، چاپ دوم، بی جا، المکتب الاسلامی، موسسه الاشراق.
ذهبی، بی تا، تاریخ اسلام،ج14، بی جا، بی نا.
سبحانی، جعفر،1380ش، مبانی حکومت اسلامی،ترجمه داود الهامی، قم، انتشارات توحید.
شرف الدین، بی تا، المراجعات،ج21 ، بی جا.
شهیدی، سید جعفر،1359،پس از پنجاه سال،تهران،دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
شیخ مفید، محمد بن محمد، 1413ق ،اوایل المقالات ، چاپ اول،قم ،الموتمر العالمی للشیخ المفید.
صبحی، صالح، 1363ش ،علوم الحدیث و مصطلحه، قم، منشورات رضی.
طبرانی، سلیمان بن أحمد،.بی تا، المعجم الاوسط، محقق: طارق بن عوض الله, عبد المحسن بن إبراهیم، قاهره، دار الحرمین.
طبرسی، فضل بن حسن، بی تا ، تفسیر مجمع البیان،ج8، بی جا، بی نا.
طبری، محمد بن جریر، 1387،تاریخ الأمم والرسل والملوک، ج2 بیروت، دار التراث.
عسگری، مرتضی، 1424ق ،معالم المدرستین،ج1، چاپ سوم، بی جا، مرکز الطباعه و النشر للمجمع العالمی لاهل البیت علیهم السلام،و (بی تا)
عسگری، مرتضی،1360 ،عبد الله بن سبا و افسانه های تاریخی دیگر، مترجم:سید احمد فهری، تهران،مجمع علمی اسلامی.
عسگری،مرتضی،1363 ،نقش ائمه در احیای دین،تهران،بنیاد بعثت.
عصامی مکی، عبد الملک بن حسین،1419ق، سمط النجوم العوالی فی أنباء الأوائل والتوالی،ج3، محقق: عادل أحمد عبد الموجود- علی محمد معوض بیروت ، دارالکتب العلمیة.
علامه حلی، جمال الدین،1398ق، کشف المراد (شرح تجرید الاعتقاد) ، تهران، کتابفروشی اسلامیه.
علامه حلی،جمال الدین،1363 ،انوار الملکوت، چاپ دوم، قم، انتشارات شریف رضی.
مظفر، محمد حسین ،1422ق،دلائل الصدق ،ج4،قم ، موسسه آل البیت.
نجمی، محمد صادق،1372 ، سیری در صحیحین،قم.
-نسایی، احمد بن شعیب، 1420ه، سنن النسایی بشرح السیوطی و حاشیه السندی، ج8، چاپ پنجم، بیروت، دار المعرفه.
نیشابوری، مسلم، بی تا، الجامع الصحیح، بیروت، دار الفکر.
ولوی، علی محمد،1380، دیانت و سیاست، تهران، دانشگاه الزهراء(س).