مخاصمات مسلحانه در خاورمیانه و نقض حقوق جنگ اسلامی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی- واحد تهران جنوب

چکیده

 با توجه به رویکرد تعالی بخش اسلام به بشر، حقوق جنگ جایگاه ویژه‌ای در اسلام دارد، تا جایی که چه در قرآن و چه در سیره نبوی، مفهوم حقوق انسانی در طول جنگ‌ها از برجستگی بالایی برخودار بوده است. در واقع، هدف اصلی اسلام تعالی انسان است و جنگ به خودی خود هدف نیست و تنها در قالب «جهاد» برای دفاع از مرزهای دین از اهمیت و قداست برخوردار است. از طرف دیگر، گسترش مخاصمات مسلحانه در خاورمیانه اسلامی به‌خصوص عراق و سوریه، نشان می‌دهد که نه تنها این مخاصمات با ماهیت و هدف «جهاد» در تضاد اساسی است، بلکه حقوق اسلامی جنگ درون این مخاصمات به شکل اساسی نادیده گرفته می‌شود. در این راستا، با توجه به اهمیت موضوع، این پژوهش با یک رویکرد جامع به‌دنبال بررسی ابعاد مختلف حقوق جنگ در اسلام است. برای بررسی این موضوع، ویژگی‌ها و اهداف جنگ در قالب «جهاد» در اسلام و همچنین حقوق جنگ در اسلام با محوریت غیرنظامیان بررسی خواهد شد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی، و روش گردآوری داده‌ها منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Armed hostilities in the Middle East and violations of the rights of the Islamic war

نویسنده [English]

  • Ali Faghih Habibi
چکیده [English]

Given the Islamic approach to humanity, the rights of war have a special place in Islam, so far as the concept of human rights during the wars has been highlighted in the Qur'an and in the Prophetic family. In fact, the main purpose of Islam is human excellence, and war itself is not intended and it is only in the form of "jihad" to defend the borders of religion of importance and sanctity. On the other hand, the spread of armed conflicts in the Middle East, especially in Iraq and Syria, shows that not only are these conflicts a fundamental contradiction to the nature and purpose of jihad, but the Islamic law of war in these conflicts is largely ignored. In this regard, given the importance of the subject, this study is seeking a comprehensive approach to examining the various dimensions of the rights of war in Islam. To examine this, the characteristics and objectives of the war in the form of "jihad" in Islam as well as the rights of war in Islam, centered on civilians, will be examined. The research method in this descriptive-analytic study, and the method of data collection is home and internet resources

کلیدواژه‌ها [English]

  • War rights
  • Islam
  • jihad
  • civilians
  • prisoners of war
قرآن مجید  
ابن هشام، عبدالملک، (1985). السیره النبویه، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
ابواتله، خدیجه،(1983). الاسلام و العلاقات الدولیة فی السلم والحرب، القاهره: دارالمعارف.
احمدی، علی، (1411). الاسیر فی‏الاسلام، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
اصفهانی، راغب (1383). ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ القرآن، جلد سوم، ترجمه و تحقیق همراه با تفسیر لغوی و ادبی قرآن از غلامرضا خسروی حسینی،تهران: المکتبه المرتضویه لاحیاء آثارالجعفریه.
بلاذری، احمدبن یحیی‌بن جابر،(1394). انساب الاشراف، بیروت: مؤسسه الاعلمی المطبوعات.
حر عاملى ، محمد بن الحسن (1406). وسائل الشیعة، مکتبة الاسلامیة، جلد 11، چاپ ششم.
حر عاملی، محمد بن حسن (1416). وسائل الشیعه، قم: مؤسسه آل‌البیت(ع)لاحیاء التراث.
حر عاملی، محمد بن الحسن(1414) وسائل‌الشیعه، جلد 15، چاپ دوم، قم: مؤسسه آل‌البیت(ع).
حسینی، مصطفی، (1372). بردگی در اسلام، تهران: بنیاد دائره‌المعارف اسلامی.
حلبی، ابن الصلاح،(1362). الکافی فی‏الفقه، اصفهان، مکتبة‌الامام امیرالمؤمنین علی(ع).
خلیلیان، سید خلیل، (1382). حقوق بین‌الملل اسلامی، چاپ دهم، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
دشتی، محمد، (1384). ترجمه نهج البلاغه، قم: انتشارات میراث ماندگار.
زحیلی، وهبه، (1412). آثارالحرب فی‏الفقه الاسلامی، دمشق.
شفائی، حسین، ( 1373). جنگ و جهاد در نهج البلاغه، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
شیخ طبرسى( 1408). مـجـمـع البیان، چاپ دوم، بیروت: دارالمعرفه.
طباطبایی، سیدمحمد حسین (1363). تفسیر المیزان، ترجمه محمد باقر موسوی، جلد سی‌وششم.
طبرانی، ابوالقاسم سیلمان‌بن احمد،(1404). المعجم الکبیر، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
طوسی، ابوجعفر محمدبن حسن (بی‌تا)، النهایه، قم: انتشارت قدس.
محقق داماد ،مصطفی ، (1380). «تدوین حقوق بشر دوستانه و مفهوم اسلامی آن»، ‌مجله تحقیقات حقوقی دانشگاه شهید بهشتی، شماره 18.
محقق داماد، سیدمصطفی، (1372). «مفهوم اسلامی حقوق بشر دوستانه»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران.
مطهرى، مرتضی (1372). جهاد، چاپ ششم، انتشارات صدرا.
مکارم شیرازی، ناصر، (1367). تفسیر نمونه، جلد دوم، تهران: انتشارات دارالکتب الاسلامیه.
نجفی، جواهرالکلام،(1362). جلد 21، تهران: نشر دارالکتب الاسلامیه.
 هنجنی، سیدعلی، (1380). «پیدایش حقوق بشردوستانه جنگ و جلوه‌هایی از حفظ حیثیت انسانی»، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 39.
 
Cordesman, Anthony H. and Khazai, Sam (May 2014). Iraq in Crisis Center for Strategic & International Studies.
Haran , VP (March 2016) »Roots of the Syrian Crisis«,  IPCS SPECIAL REPORT, number,181.