بازخوانی مواضع سیاسی و شیوه مبارزاتی امام صادق(ع) در برابر بنی‌امیه در حفظ و حراست فرهنگ شیعی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی، واحد خمین، دانشگاه آزاد اسلامی، خمین، ایران

2 استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی، واحد خمین، دانشگاه آزاد اسلامی، خمین، ایران

3 استادیار الهیات و معارف اسلامی، واحد اراک،دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران

4 استادیار الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، ایران

چکیده

این پژوهش باهدف بازخوانی مواضع سیاسی امام صادق (ع) در برابر بنی‌امیه در حفظ و حراست فرهنگ شیعی انجام‌شده است. پژوهش حاضر یک پژوهش تاریخی به شمار می‌رود به‌صورت توصیفی، تحلیلی بوده و موضوعات مربوط به آن از منابع معتبر دوران امام صادق (ع) چه تاریخی و چه حدیثی به شیوه کتابخانه‌ای گردآوری‌شده است. نتایج حاصل نشان می‌دهد، زمانی که حکومت بنی‌امیه در سراشیبی سقوط قرار گرفت فضای باز سیاسی ایجاد شدو در این مرحله فشار بر روی مخالفین مخصوصاً امام صادق (ع) کاهش یافت و امام (ع) از فرصت به‌دست‌آمده حداکثر استفاده از تحولات دوران جابجایی رابردند. این بررسی نشان می‌دهد، امام صادق (ع) به‌عنوان یکی از پیشگامان حرکت اسلامی و داعیه‌داران فرهنگ اصیل دینی دست به اقدامات سیاسی همانند، تقویت جایگاه امامت و ایجاد ولایت‌پذیری، ایجاد واقعیت‌نگری سیاسی، طاغوت ستیزی، زنده نگه‌داشتن حماسه عاشورا و تقیه در بین شیعیان زدند که دراین پژوهش به آن‌ها پرداخته‌شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reflection of the political stance and struggles of Imam Sadeq (AS) against the Umayyad in preserving the Shiite culture

نویسندگان [English]

  • Abbas Rahbari 1
  • Hossein Khosravi 2
  • Sohrab Islami 3
  • Al i Elhami 4
1 Ph.D. student , Department of Theology and Islamic Studies, Khomein Branch, Islamic Azad University, Khomein, Iran
2 Department of Theology and Islamic Studies, Khomein Branch, Islamic Azad University, Khomein
3 Department of Theology and Islamic Studies, Arak Branch, Islamic Azad University, Arak, Iran
چکیده [English]

This research aims at reflecting on political positions of Imam Sadiq (AS) against the Bani Umayyah so as to keep and safeguard the Shiite culture. This study is a historical research which has been done both descriptively and  analytically. The topics have been taken from the Imam Sadeq’s (AS) sound sources  in a library manner. The results show that a free political atmosphere was opened when the Bani Umayyah was on the verge of overthrow. Thus, at this stage, the pressure on the oppositions, especially on Imam Sadiq (AS) was reduced, and for this reason, Imam Sadeq(AS) got the maximum advantages of this opportunity for his own religious  purposes a. This study reveals that Imam Sadiq (AS), as one of the pioneers of Islamic movement and the leader of genuine religious culture, did a series of political actions such as strengthening the status of Imamate and accepting religious leadership, creating political realism, rebelling against the oppressors, perpetuating the memory of Ashura and Taqiyah among the Shiites, which have been dealt with in this study.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imam Sadiq (as)
  • Bani Umayyah
  • Politics
  • Culture
  • and Islamic Civilization
آشنا، حسام‌الدین؛ و قضاوی‌زاده، مهدی. (۱۳۹۱). «مکتب علمی امام جعفرصادق (ع) به سوی یک مدل داده بنیاد». در مجموعه مقالات همایش علمی مکتب امام صادق(ع). همایش علمی مکتب امام صادق(ع)، ج 1. تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
‌‫ابن‌اثیر، عزالدین علی. (۱۳۷۱). الکامل فی التاریخ. ترجمه ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی. تهران، ایران: موسسه مطبوعاتی علمی.
‌‫ابن‌خلدون، عبدالرحمن بن محمد. (۱۴۰۸). تاریخ ابن خلدون. تحقیق خلیل شحاده. چاپ دوم. بیروت، لبنان: دارالفکر.
‌‫ابن‌خیاط، ابوعمرخلیفه. (۱۴۱۵). تاریخ خلیفه. تحقیق فواز. چاپ اول. بیروت: دار الکتاب العلمیه.
‌‫ابن‌سعد، محمد. (بی تا 0). الطبقات الکبری. تحقیق عبدالقادر عطا. بیروت: دارالکتاب العلمیه.
‌‫ابن‌طباطبا، محمدبن علی (ابن طقطقی). (۱۳۶۸). تاریخ فخری. ترجمه وحید گلپایگانی. چاپ سوم. ایران: انتشارات علمی و فرهنگی.
‌‫ابن‌ندیم، محمد بن اسحاق. (بی‌تا). الفهرست لإبن الندیم. بیروت - لبنان: دار المعرفة.
‌‫ابو هلال عسکری، حسن بن عبدالله بن سهل. (۱۴۰۸). الأوائل. تحقیق محمد السید وکیل. مصر: دارالبشر، طنطا.
‌‫ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین. (۱۳۳۹). مقاتل الطالبین. ترجمه جواد فاضل، تحقیق احمد صقر. بیروت: دارالمعرفه.
‌‫استراس، آنسلم؛ و کوربین، جولیت. (۱۳۸۷). اصول روش تحقیق کیفی: نظریه مبنایی، رویه‌ها و شیوه‌ها. ترجمه بیوک محمدی. چاپ دوم. تهران - ایران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
‌‫پیشوایی، مهدی. (۱۳۷۵). سیره پیشوایان. چاپ اول. قم: موسسه تحقیقاتی و تعلیماتی امام صادق (ع).
‌‫جعفریان، رسول. (۱۳۶۹). حیات فکری و سیاسی امامان شیعه (علیهم السلام). چاپ چاپ اول. تهران، ایران: مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی.
‌‫حائری، محمد مهدی. (۱۳۸۵). شجره طوبی. نجف، عراق: منشورات المکتبة الحیدریة ومطبعتها.
‌‫حر عاملی، محمد بن حسن. (۱۳۷۳). وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة. تحقیق عبدالرحیم ربانی شیرازی. تهران - ایران: اسلامیه.
‌‫خامنه‌ای، سید علی. (۱۳۹۶). انسان ۲۵۰ ساله. ویرایش دوم. چاپ شصت وششم. قم: انتشارات موسسه ایمان جهادی.
‌‫زیدان، جرجی. (۱۳۶۹). تاریخ تمدن اسلام. ترجمه علی جواهر کلام. چاپ ششم. تهران، ایران: امیر کبیر.
‌‫شهرستانی، عبدالکریم. (۱۳۲۱). الملل و النحل. تحقیق محمدبن فتح الله بدران. قم - ایران: منشورات شریف رضی.
‌‫شیخ صدوق، محمد بن علی بن بابویه. (۱۳۸۹). ثواب الاعمال و عقاب الاعمال. ترجمه محسن کاظمی. قم: میم.
‌‫شیخ صدوق، محمد بن علی بن بابویه. (۱۴۰۳). الخصال. تصحیح علی اکبر غفاری. قم: جامعه المدرسین.
‌‫شیخ صدوق، محمد بن علی بن بابویه. (بی‌تا). عیون أخبار الرضا علیه السلام. تصحیح مهدی لاجوردی زاده. تهران: جهان.
‌‫شیخ مفید، محمد بن محمد نعمان. (۱۳۸۰). الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد. ترجمه محمد باقر ساعدی، تصحیح محمد باقر بهبودی. تهران، ایران: اسلامیه.
‌‫صفری فروشانی، نعمت‌الله. (۱۳۷۸). غالیان. مشهد مقدس - ایران: آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی.
‌‫طبری، ابوجعفر محمد بن جریر. (۱۳۸۷). تاریخ طبری. تحقیق ابوالفضل ابراهیم محمد. چاپ دوم. بیروت: دارالتراث.
‌‫فیض کاشانی، محمدبن شاه مرتضی. (۱۴۱۷). المحجة البیضاء. ج ۱–8. قم: جماعة المدرسین به قم، موسسه النشر الاسلامی.
‌‫قران کریم. (0).
‌‫کشی، محمد بن عمر. (۱۴۰۴). اختیار معرفة الرجال. محمد بن حسن طوسی، تصحیح مهدی رجایی، تحقیق محمدباقر بن محمد میرداماد. قم - ایران: موسسة آل البیت (علیهم السلام) لإحیاء التراث.
‌‫کلینی، ابوجعفرمحمدبن یعقوب بن اسحاق. (۱۳۸۸). اصول الکافی. قم - ایران: موسسه دارالحدیث العلمیه والثقافیه، مرکز للطباعه والنشر.
‌‫کلینی، محمد بن یعقوب. (۱۳۸۸). ترجمه اصول کافی. ترجمه لطیف راشدی و سعید راشدی. قم: اجود.
‌‫گیپ، همیلتن. (۱۳۶۷). اسلام بررسی تاریخی. ترجمه منوچهر امیری. تهران: علمی فرهنگی.
‌‫متز، آدام. (۱۳۶۴). تمدن اسلامی در قرن چهارم هجری. ترجمه علیرضا ذکاوتی قراگزلو. تهران، ایران: امیر کبیر.
‌‫مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی. (بی‌تا). بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (ع). تصحیح محمدباقر محمودی، ابراهیم میانجی، محمدتقی مصباح یزدی، محمدکاظم میاموی، محمدباقر بهبودی، محمدمهدی خرسان، … یحیی عابدی زنجانی، تحقیق عبدالزهراء علوی. بیروت - لبنان: دار احیاء التراث العربی.
‌‫مجلسی، محمدباقر. (۱۴۰۳). بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (علیهم السلام). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
‌‫مسعودی، علی بن حسین. (۱۳۶۵). التنبیه و الاشراف. چاپ دوم. ایران: انتشارات علمی و فرهنگی.
‌‫نعمانی، محمد بن ابراهیم. (۱۳۹۹). الغیبة. تصحیح علی اکبر غفاری. تهران - ایران: مکتبه الصدوق.
‌‫نویری، شهاب‌الدین احمد. (۱۳۶۴). نهایه الارب. ترجمه محمود مهدوی. تهران، ایران: امیر کبیر.
‌‫یعقوبی، احمد. (۱۹۸۲). تاریخ الیعقوبی. بیروت: موسسه الاعلمی