بازتاب غرب و مدرنیته در سفرنامه‌ عبداللطیف شوشتری

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهشکده اندیشه سیاسی، انقلاب و تمدن اسلامی پژوهشگاه علوم انسانی

2 کارشناسی‌ارشد پژوهشی پژوهشکده اندیشه سیاسی، پژوهشگاه علوم انسانی

چکیده

اولین مواجهه جدی ایران با جهان غرب در دوره قاجار اتفاق افتاد و این دوره­ای است که هر دو طرف این مواجهه شرایطی خاص را تجربه می­کردند. از یک طرف ایران در دوره کشمکش­های بعد از فروپاشی حکومت صفویه بود که تا مدتها گریبانگیر دولتمردان قاجار بود و از طرف دیگر توسعه­طلبی­های پیشگامان مغرب زمین بعد از رنسانس بدنبال بسط و گسترش تسلط اقتصادی و فرهنگی خود در دیار شرق و سرزمین­هایی چون ایران بود. نقطه عطف این توسعه­طلبی­ها در توجه به ایران در جنگ‌های ایران و روس رقم می­خورد که نهایتاً به شکست ایران در این جنگ‌ها ختم می­شود و پیامدهایی برای ایران به‌دنبال دارد.
دراین­میان نقش­آن نسل از نخبگان ایرانی ­که غرب را از نزدیک­ درک ­کرده­ و الگوهای ­موردنظر و عمل­آن­را انتقال­ داده ­بودند غیرقابل­ کتمان است­ که در قالب ­اندیشه­های ­آزادی­خواهی، دموکراسی، قانون اساسی، پارلمانیسم و حتی حیرت درمواجهه با ترقیات غرب نخستین­بار ازطریق همین افراد و سفرنامه­های آنها ایران مورد توجه قرار گرفت.
در این پژوهش سفرنامه میرعبدالطیف شوشتری انتخاب شده است که می‌تواند ابزار مطالعاتی مناسبی در جهت بازخوانی نحوه و مبادی نگرش روشنفکران نسل اول قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Reflections of the West and Modernity in the Travelogue Abdullatif Shooshtari

نویسندگان [English]

  • Farhad Zivyar 1
  • Behnam Goudarzi Fard 2
چکیده [English]

The first serious encounter between Iran and the Western world occurred during the Qajar period, and this is the period in which both sides of the encounter experienced specific circumstances. On the one hand, Iran was in the aftermath of the collapse of the Safavid government, which had long been confronted by Qajar statesmen, and on the other hand, the post-Renaissance postwar developmentists sought to expand their economic and cultural domination in the east. Territories like Iran. The turning point of these developmental stances in Iran's attention to Iran-Russia wars will eventually end in Iran's defeat in these wars and will have implications for Iran.
In this regard, the role of this generation of Iranian elites who transcended the West from their immediate perspective, their implications and actions, are unreliable, which, in terms of liberalism, democracy, The constitution, parliamentarism, and even astonishment in the context of the West, were first noticed by the same people and their travel logs to Iran.
In this research, the travelogue of Mir Abdollatif Shushtari has been chosen that can be considered as an appropriate study tool for revising the attitudes of first-generation intellectuals

کلیدواژه‌ها [English]

  • Travelogue
  • Abdul Latif Shooshtari
  • West and Modernity
آوری، پیتر(1382) .تاریخ معاصر ایران، ترجمه محمد رفیعی مهرآبادی،تهران، آشیانه کتاب
بیات، عبدالرسول (1386) ، فرهنگ واژها، تهران: انتشارات اندیشه و فرهنگ دینی.
پانیکار ،ک.م (1347).آسیا و استیلای باختر، ترجمه محمد علی مهمید ، تهران :انتشارات روز
پیرنیا ، حسن و اقبال، عباس(1383). تاریخ ایران ، چاپ سوم، بی جا: انتشارات بهزاد
حائری، عبدالهادی(1364). تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق، چاپ اول، تهران، انتشارات امیرکبیر
خورموجی، محمدجعفر(1344). حقایق الاخبار ناصری ، به کوشش حسین خدیوجم، چاپ اول، تهران:زوار
رایت،دنیس(1364). انگلیسی‌ها در میان ایرانیان ،ترجمه اسکندر دلدم، تهران: انتشارات نهال
سایکس،پرسی(1368).تاریخ ایران، جلد2، چاپ چهارم، تهران، انتشارات دنیای کتاب.
شهبازی،عبدالله(1390). زرسالاران­ یهودی­ و پارسی­ استعمار بریتانیا و ایران، تهران، مؤسسه ­مطالعات ­و پژوهش­های سیاسی
شوشتری، عبدالطیف(1363). تحفه العالم و ذیل التحفه، به اهتمام صمد موحد،تهران، کتابخانه طهوری
عمید،حسن(1390).فرهنگ عمید ،تهران، امیرکبیر.
کراچی، روح­انگیز(1381) دیدارهای دور،تهران ، نشر چاپار.
مالکوم، جان(1362). تاریخ ایرا ن، ترجمه میرزا اسماعیل حیرت، تهران ،انتشارات فرهنگسرا یساولی
محمود، محمود(1353) تاریخ روابط سیاسی ایران و انگلیس در قرن 19، جلد اول،تهران، نشر اقبال.
مرادی،مسعود(1389).تعاملات میر عبد الطیف شوشتری با حکومت انگلیسی هندوستان ،فصلنامه پژوهش های تاریخی،دانشگاه اصفهان
میرزاصالح، غلامحسین(1379). تاریخ سفارت حاجی خلیل خان و محمدنبی خان به هندوستان، تهران، کویر.