تبیین نظام حکومتی در بینش سیاسی میرزا کوچک خان جنگلی:

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی سیاسی

2 استادیار علوم سیاسی، دانشگاه شاهد

چکیده

چکیده
مقالة حاضر می‌کوشد ضمن بازخوانی اندیشه و مواضع سیاسی میرزا کوچک خان، ‌‌‌‌به این پرسش اصلی پاسخ دهد که ساختار بینش سیاسی وی از چه مقوله‌هایی تشکیل شده و بر این اساس نظام حکومتی مورد نظر وی چه بوده است؟ روش تحقیق مقاله مطالعات تاریخی و روش گردآوری داده‌ها کتاب‌خانه‌ای است. یافته‌های تحقیق، در بُعد داخلی، مؤلفه‌های عدالت‌خواهی، استبدادستیزی، و نگرش مذهبی است و در بُعد خارجی ‌‌در ذیل عنوان کلی منافع ملی، مقوله‌‌های حفظ تمامیت ارضی، و ملی‌گرایی است که شکل‌دهندة بینش سیاسی کوچک خان بوده است. بر اساس این مؤلفه‌‌ها این‌چنین نتیجه می‌شود که کوچک خان مشروطه‌خواهی بوده که بر اثر فشار عوامل داخلی و تحولات بین‌المللی جمهوری‌خواه شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Explanation of Political Regime in Mirza Kouchak Khan’s Political Insights: A Turning form Constitution to Republican

نویسندگان [English]

  • Abbas Naiemi 1
  • Zahed Ghafari Hashajin 2
چکیده [English]

The present paper tries to readout Mirza Kouchak Khan’s tought and political positions, respond to this question that what is his political structure and ideal regime. Research method is based on data gathering and historical studies. Research draws two different dimentional conclusion. In national aspect,  justice, anti-authoritarianism and religious attitude and in international aspects, preserving the integrity and nationalism. According to Kouchak Khan ideas, he belived in constitution which according to internal and international pressure had a turning to republican.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Mirza kouchak khan
  • political regime
  • Constitutional
  • republican
منابع
آبراهامیان، یرواند (1379). ایران بین دو انقلاب، ترجمة احمد گل‌‌محمدی و محمد‌‌ابراهیم فتاحی، تهران: نشر نی.
آدمیت، فریدون (1360). آشفتگی در فکر تاریخی، بی‌جا: بی‌نا.
آشوری، داریوش (1351). فرهنگ سیاسی، تهران: مروارید.
آوری، پیتر (1377). تاریخ معاصر ایران، از تأسیس تا انقراض سلسلة قاجاریه، ج 1، ترجمة محمد رفیعی مهرآبادی، تهران: عطایی.
اخوان ارمکی، عباسعلی (1382). «آزادی از دیدگاه میرزا کوچک خان»، ‌‌در مجموعه مقاله‌های همایش بازشناسی نهضت جنگل، رشت: شهر باران.
امامی، فیض‌الله (1382). «بررسی مرام‌نامة جنبش جنگل»، در مجموعه مقاله‌های همایش بازشناسی نهضت جنگل، رشت: شهر باران.
برگ‌های جنگل، نامه‌های رشت و اسناد نهضت جنگل (1380). به کوشش ایرج افشار، تهران: نشر و پژوهش فروزان.
بهار، ملک الشعرا (1386). تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران، ج 1، تهران: امیرکبیر.
پیشه‌وری، جعفر (1986). یادداشت‌های زندان، لوس آنجلس، بی‌نا، نقل شده در شاکری، خسرو (1386). میلاد زخم، جنبش جنگل و نخستین جمهوری سوسیالیستی ایران، ترجمة شهریار خواجیان، تهران: اختران.
جنگل (15 جمادی‌الآخر 1336). ش 28.
جنگل (16 ذیقعده 1335). ش 9.
جنگل (17 ذیحجه 1335). ش 12.
جنگل (23 ربیع‌الاول 1336). ش 24.
جنگل (23 محرم 1336). ش 15.
جنگل (24 ذیحجه 1335)، ش 13.
جنگل (غره شوال 1335). ش 5.
جنگلی، میرزا اسماعیل (1357). قیام جنگل، با مقدمه و کوشش اسماعیل رائین، تهران: جاویدان.
جهانبانی، امان‌الله (1340). «خاطراتی از اوضاع قبل از کودتای 1299»، سال‌نامة دنیا، بی‌جا.
دولت آبادی، یحیی (1371). حیات یحیی، ج 4، تهران: عطار و فردوس.
رواسانی، شاپور (1384). نهضت جنگل، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
روزنامة دامون (1359). مصاحبه با ابراهیم فخرایی، ش 3.
روشار، فیلیپ (1374). «اصلاح‌طلبی و سنت (جنبش جنگل از 1294 تا 1300 ه.ش)»، ترجمة ع روح‌بخشیان، ماه‌نامة گیله‌وا، ش 34.
شاکری، خسرو (1384). پیشینه‌‌های اقتصادی ـ اجتماعی جنبش مشروطیت و انکشاف سوسیال دموکراسی در آن عهد، تهران: اختران.
شاکری، خسرو (1386). میلاد زخم، جنبش جنگل و نخستین جمهوری سوسیالیستی ایران، ترجمة شهریار خواجیان، تهران: اختران.
شایسته، فریدون (1382). «شخصیت میرزا کوچک و ماهیت نهضت جنگل در آیینة داوری»، در مجموعه مقاله‌های همایش بازشناسی نهضت جنگل، رشت: شهر باران.
شمیم، علی‌اصغر (1374). ایران در دورة سلطنت قاجار، تهران: نشر افکار.
صبوری دیلمی، محمدحسن (1358). نگاهی از درون به انقلاب مسلحانة جنگل، تهران: مؤلف.
طلوعی، محمود (1385). فرهنگ جامع سیاسی، تهران: نشر علم.
عاشوری، داریوش (1351). فرهنگ سیاسی، تهران: مروارید.
فخرایی، ابراهیم (1357). سردار جنگل، تهران: جاویدان.
فوران، جان (1389). مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران از سال 1500 میلادی مطابق با 879 شمسی تا انقلاب، ترجمة احمد تدین، تهران: خدمات فرهنگی رسا.
قاضی مرادی، حسن (1384). نوسازی سیاسی در عصر مشروطة ایران، تهران: اختران.
کاتم، ریچارد (1357). ناسیونالیسم در ایران، ترجمة فرشته سرلک، تهران: گفتار.
کردستانی، سوران (1382). «قیام جنگل و مشترکات آن با قیام کردها»، در مجموعه مقاله‌های همایش بازشناسی نهضت جنگل، رشت: شهر باران.
کریمی، بهنام (1382). «ایدئولوژی نهضت جنگل»، در مجموعه مقاله‌های همایش بازشناسی نهضت جنگل، رشت: شهر باران.
گیلک، محمدعلی (1371). تاریخ انقلاب جنگل، رشت: گیلکان.
متولی، یوسف (1382). «جنبش جنگل در دوران فرمانروایی سردار معظم خراسانی»، در مجموعه مقاله‌های همایش بازشناسی نهضت جنگل، رشت: شهر باران.
مدنی، میراحمد (1377). جنبش جنگل و میرزا کوچک خان، به کوشش سیدمحمدتقی میرابوالقاسمی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
مدیر شانه‌‌چی، محسن (1385). فرهنگ احزاب و جمعیت‌های سیاسی ایران، تهران: نگاه معاصر.
نعیمی، عباس (1389). «جریان‌شناسی سیاسی جنبش جنگل»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشکدة علوم انسانی دانشگاه شاهد.
نعیمی، عباس (1391). جریان‌شناسی سیاسی جنبش جنگل، تهران: چاپخش.
هدایت، مخبرالسلطنه (1374). خاطرات و خطرات، تهران: زوار.
هدایتی خوشکلام، منوچهر (1383). یادداشت‌های احمد کسمایی از نهضت جنگل، رشت: کتیبة گیل.