فراز و فرود حکومت‎مندی در عصر ساسانیان (مطالعۀ موردی: نامۀ تنسر، عهد اردشیر)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم سیاسی دانشگاه علامه

2 استادیار علوم سیاسی دانشگاه فردوسی

چکیده

چکیده
برخی از نظریه‎های فلسفۀ تاریخ سیاسی بر آن‎اند که تمدن زمانی شکل می‎گیرد که چالش‎ها و منازعات جمعی پیرامون امر عمومی به صورت غیرخشونت‎آمیز حل و فصل گردد. تشکیل تمدن ارتباط بسیاری با دولت و ساختارهای بروکراتیک دارد. ساختارهای بروکراتیک نیز بر مبنای شاکله‎های فلسفی ـ دینی و اسطوره‎ای، سازه‎های فرهنگی ـ اندیشه‎ای و ساختارها و نهادهای عینی مستقر می‎شود. اگر با این پیش‎فرض سیاست را هنر ممکنات با استفاده از تکنولوژی‎های قدرت فرض بگیریم، این مقاله قصد دارد که سیاست ایرانشهری عصر ساسانیان را بررسی کند. از این زاویه، با گذر از نظریه‎های خطی و شرق‎شناسانه، ایران را بسان تمدنی باستانی با میراث ارزشمند سیاسی فرض کرده، ابعاد و مختصات نظریۀ حکومت‎مندی ایرانشهری را با تحلیل محتوای افق معنایی، بر اساس دو اندرزنامۀ سیاسی مشهور دورۀ ساسانیان، یعنی عهد اردشیر و نامۀ تنسر تبیین کنیم. پرسش اصلی مقاله این است که علل اندیشه‎ای به‎اوج‎رسیدن و سقوط‎کردن سلسلۀ ساسانیان چه بوده است؟ نظریۀ حکومت‎مندی ایرانشهری ساسانیان، بر اساس دو متن از دو دورۀ فراز (عهد اردشیر) و فرود (نامۀ تنسر) برخوردار است. این مقاله می‎کوشد این منحنی تحول را مورد واکاوی قراردهد تا مشخص شود چه تکنیک‎هایی از قدرت، ساسانیان را به اوج رساند و چه تکنیک‎هایی از قدرت، آن را به زوال و فروپاشی کشاند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Rise and Fall of Government in Sassanid Era: A Case Study of the Letter of Tansar and Ahd-e Ardeshir

نویسندگان [English]

  • Mohammad Baqer Khorramshad 1
  • Rouhollah Eslami 2
چکیده [English]

According to some theories of the philosophy of political history, civilization is formed when collective challenges and disputes about a public issue is resolved in a non-hostile way. Formation of civilization is highly related to government and bureaucratic structures, which themselves are established based on philosophical-religious, mythical, cultural-intellectual and concrete structures. In this way, politics can be regarded as the art of making things possible using power technologies. The present paper aims to study the Iranshari ('Iranian') politics in Sassanid era. From this point of view, the aspects and dimensions of Iranshahri’s theory of government is explained through the semantic content analysis of two famous books of political advice, namely Ahd-e Ardeshir and Letter of Tansar. In doing so, linear and orientalist theories were put aside and Iran was considered an ancient civilization with valuable political heritage. The primary research question was: What were the intellectual causes of the rise and fall of the Sassanid dynasty? According to Iranshahri’s theory of government, there were two periods of rise (Ahd-e Ardeshir) and fall (Letter of Tansar) in the Sassanid era. The present paper attempts to investigate the curve of evolution in order to identify the political techniques involved in the rise and fall of the Sassanid dynasty.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Iranian Government Theory
  • Iranshahri
  • Ahd-e Ardeshir
  • Letter of Tansar

مراجع

منابع
آبدی، دون (1388). «پدیدارشناسی تکنیک»، ترجمۀ مرادفرهادپور و صالح نجفی، جستارهایی در رسانه، فنّاوری و رسانه، ج 1، قم: دانشکدۀ ادیان و مذاهب.
آشتیانی، جلال‎الدین (1377). مدیریت نه حکومت، تهران: انتشار.
بردسیری کرمانی، میرزاعبدالحسین‎خان (1389). آینۀ اسکندری، تهران: چشمه.
تفضلی، احمد (1354). مینوی خرد، فرهنگ ایران باستان، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
جابری، محمدعابد (1389). نقد عقل عربی ـ تکوین عقل عربی ـ پژوهشی ساختارگرا در شکل‎گیری عقلانیت کلاسیک عرب، ترجمۀ سیدمحمد آل‎مهدی، تهران: نسل آفتاب.
دالمایر، فرد (1389). زبان و سیاست، ترجمۀ عباس منوچهری، تهران: مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
رضایی راد، محمد (1387). مبانی اندیشه در خرد مزدایی، تهران: طرح نو.
طباطبایی، جواد (1387). زوال اندیشۀ سیاسی در ایران، تهران: کویر.
عهد اردشیر (1348). پژوهش احسان عباس، ترجمۀ محمدعلی امامی شوشتری، تهران: انجمن آثار ملی.
فقیهی، ابوالحسن؛ و حسن دانایی‎فرد (1384). بروکراسی و توسعه در ایران، تهران: رسا.
فوکو، میشل (1389). تئاتر فلسفه، ترجمۀ نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نی.
قادری، حاتم (1388). ایران و یونان، تهران: نگاه معاصر.
کاتوزیان، محمدعلی همایون (1383). اقتصاد سیاسی ایران، ترجمۀ محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی، تهران: مرکز.
کاملی، محمدجواد و مهدی الوانی (1389). شبکه‌ها و خط و مشی‎گذاری عمومی، تهران: دانشگاه علوم انتظامی.
کریستن‎سن، آرتور (1367). ایران در زمان ساسانیان، ترجمۀ رشید یاسمی، تهران: امیرکبیر.
کریستن‎سن، آرتور (1350). کارنامۀ شاهان، ترجمۀ باقر امیرخانی و بهمن سرکاراتی، تبریز.
گاست، خوزه ارتگایی (1387). طغیان توده‌ها، ترجمۀ داود منشی‎زاده، تهران: اختران.
لاهوری، اقبال (1380). سیر فلسفه در ایران، ترجمۀ دکتر ا ح آریان‎پور، تهران: نگاه معاصر.
نامۀ تنسر به گشنسب (1354). تصحیح مجتبی مینوی، گردآورنده محمداسماعیل رضوانی، تهران: خوارزمی.
ویدن‎گرن، گئو (1377). دین‌های ایران باستان، ترجمۀ منوچهر فرهنگ، تهران: آگاهان دیده.
ویلیامز، آلن (1388). جستاری در فلسفۀ زرتشت، ترجمۀ سعید زارع، قم: دانشگاه ادیان و مذاهب.
هدایت، صادق (1384). زند وهومن‎یسن ـ کارنامۀ اردشیر بابکان، تهران: آزادشهر.
Almendiger, Philip (2001). Planing in Postmodern Times, London and Newyork: Routledge.
Ashcroft, Bill; and Pal Ahluwalia (2001). Edward Said, London and Newyork: Routledge.
Carrabine, Eamonn (2004). “Discource – Governmentality and Translation toward a Social Theory of Imprisonment”, Theoretical Criminology. www.sagepublication.com.
Collier, Stephen (2009). “Topologies of Power-Foucalts Analysis of Political Government Beyond Governmentality”. www.sagepublication.com.
Dandamaev, Muhammad A.; and Vladimir G. Lukonin (1989). The Culture and Social Institution of Ancient Iran, London: Cambridge.
Dupont, Danica; and Frank Pearce (2004). FoucaultContra Foucault, Reading the Governmentality, , London: Sage Publication.
King, Richard (1999). Orientalism and Religion – Postcolonial Theory Indiavand the Mystic East, London and NewYork: Routledge.
Lyotard, Jean Francois (1984). The Post Modern Condition a Report of Knowledge, Translation from the French by Geoff Bennington and Brian Massumi, Foreword by Fredric Jameson, Theory and History of Literature, Volume 10: Minneapolis, University of Minnesota Press.
Mojtahedzadeh, Pirouz (2009). “Iran the Impire of the Mind”, Geopolitics Quaterly, Vol. 5, No. 3.
Nfry, Richard (2010). “Ethnic Identity in Iran”. www.googlescholar.com.
Rose, Reuben S (2010). “Governmentality Geography and the Geo Coded World”. www.sagepublication.com.
Shahbazi, Ash (2010). “Early Sasanians Claim to Achemenid Heritage”, Nameye Iran bastan, Vol. 1. www.googlescholar.com.
Smart, Barry (2002). Michel Foucault, London and Newyork: Routledge.
Toghyani, Eghagh (2010). “Islamic, Universal – Concept in the Shahnameh”, Pazhuheshe Zabanhaye Kahreji, No. 56, Special Issue-English.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار