%0 Journal Article %T تکنولوژی‌های قدرت در سیاست‌نامة خواجه نظام‌الملک %J جستارهای سیاسی معاصر %I پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی %Z 2383-1294 %A اسلامی, روح‌اله %D 2014 %\ 02/20/2014 %V 4 %N 10 %P 1-26 %! تکنولوژی‌های قدرت در سیاست‌نامة خواجه نظام‌الملک %K کلیدواژه‌ها: سیاست‌نامه %K خواجه نظام‌الملک %K تکنولوژی قدرت %K حکومت‌مندی‌‌ %R %X چکیده آنچه ابن خلدون دربارة چرخة ظهور و سقوط عصبیت در حکومت‌های قبیله‌‌ای می‌‌نویسد در باب ایران صدق نمی‌‌کند؛ زیرا طبقاتی چون دهقانان، نهادهایی چون وزارت، سازه‌‌هایی چون قنات، رسومی چون وقف و ... باعث شده است که مبانی حکومت‌‌مندی در ایران فضایی برای تنفس داشته باشد و خارج از فنون تغلب استبدادی تعریف ‌‌شود. مثلاً می‌‌توان به متن سیاست‌‌نامة خواجه نظام‌الملک اشاره کرد که در آن به‌رغم داشتن روحیة اشعری و حکمت عملی اندرزی ایرانشهری فنون بسیار خردورزانه‌‌ای از اعمال‌کردن و محدودکردن قدرت را ترسیم می‌‌کند. ایرانیان علاوه بر فقه، حکمت و عرفان شیوه‌ای به نام اندرزنامه‌نویسی داشته‌‌اند که میراث همیشگی ایران باستان است. در این شیوه فنونی را برای حکومت‌مندی‌‌ پیشنهاد و پیاده کرده‌‌اند که با آن‌که در عصر حکومت‌‌مندی متافیزیک به سر می‌‌برد، اما نشانه‌‌های واقع‌گرایی و مصلحت‌گرایی از چرخش امور عمومی را در خود جای داده است. این مقاله با استفاده از ادبیات تئوریک حکومت‌‌مندی در پی ترسیم فنون اعمال قدرت و محدودکردن آن در سیاست‌نامة خواجه نظام‌الملک است و با ارائة مدلی تئوریک به نقد و ارزیابی آن می‌‌پردازد. %U https://politicalstudy.ihcs.ac.ir/article_1029_cc71672b6c865ac38e4b9f2023486b2a.pdf