ORIGINAL_ARTICLE
پدیدارشناسی تکنیکهای امام علی (ع) برای صلح (مطالعة موردی عهدنامة مکتوب خطاب به مالک اشتر)
چکیده
صلح شعاری است که از غایتهای علم سیاست محسوب میشود. برای اینکه صلح از حالت شعاری بیرون بیاید و در واقعیت عینی و وجوه اجتماعی و سیاسی عملیاتی شود نیاز به تکنیک دارد. امام علی (ع) یکی از بزرگان و اندیشمندان اسلامی است که در نامهاش به مالک اشتر، کارگزار خود، شیوههای اجرایی و کاملاً عملی برای رسیدن به صلح را ترسیم میکند. در این پژوهش بر شش تکنیک راهبردی امام علی (ع) در اندرزنامه به مالک اشتر با عنوان: 1. تکنیک متافیزیکی، 2. تکنیک تفهمی و پدیداری، 3. تکنیک تقدم عمل بر دانش (واقعگرایی)، 4. تکنیک نیتخوانی نکردن، 5. تکنیک بردباری و خاموشی خشم و 6. تکنیک تواضع و درویشی اشاره میکنیم و با استفاده از تحلیل محتوای نامه با روش پدیدارشناسی به نقد و ارزیابی اندیشۀ آن بزرگوار در مورد صلح میپردازیم. چهارچوب تئوریک بهکاررفته در این پژوهش تکنیکهای قدرت برگرفته از آثار مارتین هایدگر و میشل فوکو و جورجو آگامبن است، که در مورد اخلاق جایگاهی اندرزنامهنویسی اسلامی به کار گرفته شده است.
https://politicalstudy.ihcs.ac.ir/article_1504_5197980ce2461c7af4324a7e76c00f8b.pdf
2014-11-22
1
17
کلیدواژهها: پدیدارشناسی
امام علی (ع)
عهدنامۀ مالک اشتر
صلح
روحاله
اسلامی
1
استادیار علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد
LEAD_AUTHOR
وحید
بهرامی عینالقاصی
2
دانشجویکارشناسیارشدعلوم سیاسیفردوسی
AUTHOR
منابع
1
آگامبن، جورجو (1386). قانون و خشونت، ترجمۀ مراد فرهادپور و امید مهرگان، تهران: فرهنگ صبا.
2
آگامبن، جورجو (1389). آپاراتوس چیست؟، ترجمۀ یاسر همتی، تهران: رخداد نو.
3
فوکو، میشل (1389). تولد زیستجهان، ترجمۀ رضا نجفزاده، تهران: نشر نی.
4
فیضالاسلام، سید علینقی (1351). ترجمه و شرح نهجالبلاغه، خطبهها و سخنان کوتاه امیرالمؤمنین علیهالسلام، تهران: کلاله خاور.
5
لیتل، ریچارد (1389). تحول در نظریههای موازنة قوا، ترجمۀ غلامعلی چگینی، تهران: مؤسسة فرهنگی مطالعات و تحقیقات بینالمللی ابرار معاصر.
6
لیوتار، ژان فرانسوا (1380). وضعیت پسامدرن، ترجمۀ حسینعلی نوذری، تهران: گام نو.
7
ویتگنشتاین، لودویگ (1380). پژوهشهای فلسفی، ترجمۀ فریدون فاطمی، تهران: مرکز.
8
هایدگر، مارتین (1377). پرسش از تکنولوژی، مقالة برگرفته از فلسفۀ تکنولوژی، ترجمۀ شاپور اعتماد، تهران: مرکز.
9
Donnelly, Jack (2009). Realism and International Relations, London: Cambridge University Press.
10
Griffiths, Martin (1992). Realism, Idealism and International Politics A Reinterpretation, London and New York: Routledge.
11
Habermas, j. (1994). Knowledge and Human Interest, Translated by shaper, London: Cambridge polity press.
12
Heidegger, Martin (1993). Philosophical and Political Writings, Manfred Stassen (ed.), New York and London: Continuum.
13
منابع دیگر
14
آگامبن، جورجو (1390). وسایل بیهدف، یادداشتهایی در باب سیاست، ترجمۀ امید مهرگان و صالح نجفی، تهران: چشمه.
15
جعفری تبریزی، محمدتقی (1369). حکمت و اصول سیاسی اسلام، ترجمه و تفسیر فرمان مبارک امیرالمومنین علی (ع) به مالک اشتر، تهران: بنیاد نهجالبلاغه.
16
فوکو، میشل (1389 ب). تئاتر فلسفه (گزیدة درسگفتارها، کوتاهنوشتهها و گفتوگوها)، ترجمۀ نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
17
فوکو، میشل (1389 ج). باید از جامعه دفاع کرد، ترجمۀ رضا نجفزاده، تهران: رخداد نو.
18
لوید، ژنویو (1387). عقل مذکر، ترجمۀ محبوبه مهاجر، تهران: نشر نی.
19
هابرماس، یورگن (1384). کنش ارتباطی، ج 1، ترجمۀ کمال پولادی، تهران: روزنامة ایران.
20
هابرماس، یورگن (١٣٨٦). دگرگونی ساختاری حوزۀ عمومی، کاوش در باب جامعۀ بورژوازی، ترجمۀ جمال محمدی، تهران: افکار.
21
Griffiths, Martin (2009). Fifty Key Thinker in International Relation, London and Newyork: Routleuge.
22
Passerin D’entrèves, Maurizio (1994). The Political Philosophy of Hannah Arendt, London and New York: Routledge.
23
Wittgenstein, L. (1967). Lectures & Conversations on Aesthetics, Psychology and Religious Belief, Cyril Barrett (ed.), Berkeley and Los Angeles: University of California Press.
24
ORIGINAL_ARTICLE
انسانشناسی و تأثیر آن بر نظم سیاسی مطلوب در اندیشۀ محمدتقی مصباح یزدی
چکیده
در حال حاضر توجه به انسانشناسی و نقش آن در شکل دادن آرای سیاسی متفکران و فیلسوفان بخش مهمی از پژوهشهای حوزۀ اندیشۀ سیاسی را به خود اختصاص داده است. یکی از برجستهترین متفکران حوزوی که آرای سیاسیاش فضای سیاسی کشور را متأثر کرده، آیتالله محمدتقی مصباح یزدی است. سؤال اصلی، که پژوهش حاضر قصد دارد به آن بپردازد، این است که انسانشناسی مصباح یزدی چه تأثیری بر نظم سیاسی مطلوب از نگاه وی داشته است؟ طبق فرضیۀ مقاله، مصباح یزدی در چهارچوب فلسفۀ اسلامی و مشخصاً فلسفۀ متعالیه به ارائۀ انسانشناسی دینی فلسفی مبادرت ورزیده و سپس بر اساس نوع نگاه خود دربارۀ انسان و عقل، به ضرورت وحی و نبوت و از دریچۀ آن به رابطۀ دین و سیاست پرداخته است. برای بررسی این فرضیه از روش هرمنوتیک فلسفی هانس گئورگ گادامر، یعنی توجه به نقش پیشفهمها و پیشفرضها در فهم متن، استفاده شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که نقص انسان و عدم کفایت عقلی او برای تأمین سعادتش در نظر آیتالله مصباح یزدی، راه را برای حکومت ولایی در اندیشۀ ایشان باز نموده است.
https://politicalstudy.ihcs.ac.ir/article_1505_1de958292e2838afa20b1a285f0a6a54.pdf
2014-11-22
19
37
کلیدواژهها: انسانشناسی
آرای سیاسی
مصباح یزدی
هرمنوتیک
علی
باقری دولتآبادی
1
استادیار علوم سیاسی، دانشگاه یاسوج
LEAD_AUTHOR
نسیبه
نوری
noori.m1368@gmail.com
2
کارشناس ارشد علوم سیاسی، دانشگاه یاسوج
AUTHOR
منابع
1
آچیک گنج، الب ارسلان (1378). مطالعهای در هستیشناسی تطبیقی، ترجمۀ محمدرضا جوزی، تهران: مؤسسة مطالعات اسلامی دانشگاه تهران و دانشگاه مک گیل کانادا.
2
ابن بابویه قمی، محمد بن علی (1390). اکمالالدین و اتمامالنعمه، ترجمۀ منصور پهلوان، ج 1، قم: انتشارات مسجد مقدس جمکران.
3
العاملی، زینالدین بن علی (1409ق). رساله الاقتصاد و الارشاد الی طریقه الاجتهاد، ضمیمه حقایقالایمان، قم: کتابخانة آیةالله مرعشی نجفی.
4
پالمر، ریچارد. ا. (1387). علم هرمنوتیک (نظریۀ تأویل در فلسفههای شلایر ماخر، دیلتای، هایدگر، گادامر)، ترجمۀ محمدسعید حنایی کاشانی، تهران: هرمس.
5
خمینی، روحالله (1385). صحیفۀ نور، ج 21، تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی، مؤسسة چاپ و نشر عروج.
6
روشن، امیر و محسن شفیعی سیفآبادی (1390). «تفسیر دین و تأثیر آن بر مفهوم آزادی در اندیشۀ سیاسی محمد مجتهد شبستری و محمدتقی مصباح یزدی»، دوفصلنامة علمی ـ پژوهشی پژوهش سیاست نظری، دوره جدید، ش 9.
7
رهبری، مهدی (1385). هرمنوتیک و سیاست (مروری بر نتایج سیاسی هرمنوتیک فلسفی هانس گئورگ گادامر)، تهران: کویر.
8
شفیعپور، محمدجواد (1386). رابطۀ قانون و شریعت در اندیشۀ متفکران دینی معاصر (با تأکید بر آرای مصباح یزدی و مجتهد شبستری)، پایانامة دانشگاه تهران، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی.
9
صدرالدین شیرازی (1375). الشواهد الربوبیه، ترجمه و تفسیر جواد مصلح، تهران: سروش.
10
صدرالدین شیرازی (1419ق). الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، ج 1، بیروت: دار احیا التراث العربی.
11
کلینی، محمد بن یعقوب (1369). اصول کافی، ترجمۀ جواد مصطفوی، ج 1، تهران: کتابفروشی علمیة اسلامیه.
12
مصباح یزدی، محمدتقی (1376). راه و راهنماشناسی، قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
13
مصباح یزدی، محمدتقی (1380). به سوی خودسازی، تحقیق و نگارش کریم سبحانی، قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
14
مصباح یزدی، محمدتقی (1384). نقد و بررسی مکاتب اخلاقی، تحقیق و نگارش احمد حسین شریفی، قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
15
مصباح یزدی، محمدتقی (1387). نظریۀ سیاسی اسلام (سلسله سخنرانی قبل از خطبههای نماز جمعه تهران)، قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
16
مصباح یزدی، محمدتقی (1391 الف). نظریۀ سیاسی اسلام، تحقیق و نگارش کریم سبحانی، ج 1، قم: مؤسسة آموزشى و پژوهشى امام خمینى.
17
مصباح یزدی، محمدتقی (1391 ب). پرسشها و پاسخها، ج 1-5، قم: انتشارات مؤسسة آموزشى و پژوهشى امام خمینى.
18
مصباح یزدی، محمدتقی (1392). حقوق و سیاست در قرآن، نگارش محمد شهرابی، قم: انتشارات مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
19
موثقی، احمد (1382). «رابطۀ دین و سیاست در ایران، یک بررسی تئوریک و تاریخی»، مجلۀ دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، ش 59.
20
مهدیپور میری، حسن (1385). بررسی مبانی نظری متفکران معاصر (مطالعۀ موردی ملکیان و مصباح یزدی)، رسالۀ دورة کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
21
یوسفیان، حسن و احمدحسین شریفی (1383). عقل و وحی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
22
Bleicher‚ Josef (1980). Contemporary hermeneutics: Hermeneutics as Method‚ Philosophy and Critque‚ London and New York: Routledge and kegan paul.
23
Gadamer‚ Hans-Georg (1989). Truth and Method‚ second revised edition‚ translation revised by Jeol Weinsheimer and Donald G.Marshal‚ NewYork: Continuum.
24
ORIGINAL_ARTICLE
کاربرد روش تحلیل هرمنوتیک در مطالعات اسلامی
چکیده
هرمنوتیک به عنوان یک روش مستقل، جایگاه ویژهای در حوزۀ تفکر بشری پیدا کرده است. این روش، بهویژه در قرن بیستم، توانسته است دستاوردهای خود را به دیگر حوزههای دانش چون فلسفه، الهیات، علوم اجتماعی، فلسفۀ علم، و ... ارائه کند و بحثهای جدیدی را در آن عرصهها پی افکند.
هرمنوتیک به دو بخش هرمنوتیک فلسفی و هرمنوتیک روشی تقسیم شده است که عمدتاً اولی با گرایش مفسرمحور و دومی با گرایش مؤلفمحور شناسایی میشود. در حوزۀ موضوع این مقاله مهمترین مسائلی که وجود دارند عبارتاند از: کدام نحله از هرمنوتیک قابل استفاده در مطالعات اسلامی است؟ و آیا میتوان بین روش رایج فهم متن در مطالعات اسلامی و هرمنوتیک رابطهای برقرار کرد؟
نویسندگان این مقاله با مطرح کردن امکان برقراری رابطه میان متون دینی و هرمنوتیک قصد دارند نشان دهند چون بهکارگیری هرمنوتیک فلسفی منجر به قرائتهای مختلف از دین و اعتقاد به تأثیر پیشفرضها و در نهایت نسبیگرایی میشود، برای مطالعات اسلامی مناسب نیست، ولی هرمنوتیک روشی و شیوۀ مؤلفمحوری و متنمحوری مستتر در آن با رعایت قواعد و مبانی مقبول هرمنوتیک روشی، صحیحترین راه تفسیر متون دینی در مطالعات اسلامی است
https://politicalstudy.ihcs.ac.ir/article_1506_e2e13a713a3dacb505af3e9858893468.pdf
2014-11-22
39
62
کلیدواژهها: مطالعات اسلامی
هرمنوتیک
تأویل
متن
تفسیر
جلال
درخشه
j.dorakhshah@yahoo.com
1
استاد علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق
AUTHOR
محمدصادق
نصرتپناه
2
دانشجوی دکتری علوم سیاسی، امام صادق
LEAD_AUTHOR
منابع
1
نهجالبلاغه (1389). ترجمه و تفسیر محمدتقی جعفری، تهران: مؤسسۀ تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
2
احمدی، بابک (1375). ساختار و تأویل متن، تهران: مرکز.
3
بلایشیر، ژوزف (1380). گزیدة هرمنوتیک معاصر، ترجمۀ سعید جهانگیری، تهران: پرسش.
4
پالمر، ریچارد. ا. (1377). علم هرمنوتیک، ترجمۀ محمدسعید حنایی کاشانی، تهران: هرمس.
5
پاینده، ابوالقاسم (1382). نهجالفصاحه (مجموعه کلمات قصار حضرت رسول صلی الله علیه و آله)، تهران: دنیای دانش.
6
جوادی آملی، عبدالله (1372). شریعت در آینة معرفت، قم: إسراء.
7
خسروپناه، عبدالحسین (1381). کلام جدید، قم: مرکز مطالعات و پژوهشهای حوزۀ علمیه.
8
رهبری، مهدی (1385). هرمنوتیک و سیاست، تهران: کویر.
9
ریختهگران، محمدرضا (1378). منطق و مبحث علم هرمنوتیک، تهران: کنگره.
10
ساجدی، ابوالفضل (1383). زبان دین و قرآن، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
11
سبحانی، جعفر (1385). هرمنوتیک، قم: توحید.
12
سعیدی روشن، محمدباقر (1383). تحلیل زبان قرآن و روششناسی فهم آن، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
13
سلیمی، حسین (1389). هرمنوتیک و شناخت روابط جهانی، تهران: رخداد نو.
14
صفار، محمد بن حسن (1404 ق). بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد صلی الله علیهم، قم: مکتبه آیتالله مرعشی نجفی.
15
علیخانی، علیاکبر و همکاران (1386). روششناسی در مطالعات سیاسی اسلام، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
16
فروند، ژولین (1372). نظریههای مربوط به علوم انسانی، ترجمۀ محمدعلی کاردان، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
17
کاظمی خراسانی، محمدعلی (1406 ق). فوائد الأصول، قم: مؤسسة نشر اسلامی.
18
کوزنزهوی، دیوید (1378). حلقۀ انتقادی، ترجمۀ مراد فرهادپور، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
19
کاپلستون، فردریک (1385). تاریخ فلسفه، ترجمۀ داریوش آشوری، ج 7، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، سروش.
20
لاریجانی، صادق (1372). معرفت دینی، نقدی بر نظریۀ قبض و بسط تئوریک شریعت، تهران: مرکز ترجمه و نشر کتاب.
21
مجتهد شبستری، محمد (1381). نقدی بر قرائت رسمی از دین، تهران: طرح نو.
22
مظفر، محمدرضا (1422 ق). اصول الفقه، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
23
منوچهری، عباس (1381). هرمنوتیک، دانش و رهایی، تهران: بقعه.
24
نیچه و دیگران (1386). هرمنوتیک مدرن: گزینۀ جستارها، ترجمۀ بابک احمدی و دیگران، تهران: مرکز.
25
واعظی، احمد (1380). هرمنوتیک، تهران: مؤسسۀ فرهنگی دانش و اندیشۀ معاصر.
26
واعظی، احمد (1390). نظریۀ تفسیر متن، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
27
ورنو، روژه و ژان وال (1372). پدیدارشناسی و فلسفههای هست بودن، ترجمۀ یحیی مهدوی، تهران: خوارزمی.
28
هادوی تهرانی، مهدی (1377). مبانی کلامی اجتهاد در برداشت از قرآن کریم، قم: مؤسسة فرهنگی خانه خرد.
29
هاشمی شاهرودی، سیدمحمود (1405 ق). بحوث فی علم الأصول (تقریر مبحث شهید صدر)، بیجا: مکتب الأعلام الإسلامی.
30
هایدگر، مارتین (1386). هستی و زمان، ترجمۀ سیاوش جمادی، تهران: ققنوس.
31
Augustine (1972). City of God, Strand, London: Penguin Book Ltd.
32
Edited by: Eliade, Mircha (1995). The Encyclopedia of Philosophy, USA: library references, mcmilian.
33
Edited by: Floistand, G. (1982). Contemporary Philosophy, London: Martinus Nijhoff publishers.
34
Edited by: G.H.R (1996). The Encyclopedia of Philosophy, London: Routledge.
35
Edited by: Volmer, Kurt Muller (1990). The Hermeneutics Reader, London: Basil Black well.
36
Gadamer, Hans Georg (2000). Thruth and Method, English Translation revised by: Joel Weinsheimer and Donald G. Marshall. New York: The Continuum Publishing Company.
37
Grondin, Jean (1994). Introduction to Philosophical Hermeneutics, New Jersi: Yale University.
38
ORIGINAL_ARTICLE
گفتمان رعیت و راعی در نظام اندرزنامهای دورۀ اسلامی
چکیده
مؤلف پژوهش حاضر درصدد است اصطلاح «رعیت» را از ظهور تا رواج آن در تاریخ ایران میانه بررسی و تبیین نماید. این مفهوم، که مطابق احادیث پیامبر، در آغاز به منظور مسئولیتپذیری به کار رفته، در دورههای بعدی به «اطاعت» و «تبعیت» صرف و سپس به «ملکیت مطلق» تغییر معنا و ماهیت داده است. مدعای تحقیق آن است که نظام اندرزنامهای دورۀ اسلامی، بهخصوص دورۀ سلجوقی، تأثیر بهسزایی در تطور و چرخش مسیر حقوق و مسئولیتها و جایگاه رعیت و راعی داشته است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که اندرزنامهنویسان این دوره در تغییر مفهوم رعیت از مسلمانِ مسئولِ متعهد، که مد نظر حدیث پیامبر اسلام بوده است، به تابعِ صرف حکومتها و ایجاد نظام شبانی تأثیر داشتهاند. این مفهوم به رابطۀ «ملکیت» و «تبعیت» تأویل و بهتدریج در دورههای متأخرتر با تأثیر عوامل دیگر کاملاً به واژهای دگرگونشده با مفهوم «مالکیت صرف» و «تابعیت محض» تبدیل شده است.
https://politicalstudy.ihcs.ac.ir/article_1507_1f723d5ba26513cf3d11ddcb297dce1d.pdf
2014-11-22
62
82
کلیدواژهها: رعیت
نظام اندرزنامهای
دورۀ سلجوقی
سیرالملوک
نصیحةالملوک
نظام شبانی
نیره
دلیر
1
استادیار تاریخ، پژوهشگاه علوم انسانی
LEAD_AUTHOR
منابع
1
قرآن کریم.
2
ابن أبی جمهور، محمد بن زین الدین (1405 ق). عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، تحقیق مجتبی عراقى، قم: دارسید الشهداء للنشر.
3
ابن اثیر جزری، مبارک بن محمد (1367). النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، تحقیق محمود محمد طناحى، قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
4
ابن حبان، محمد (1414 ق). صحیح ابن حبان، تحقیق شعیب الأرنؤوط، بیروت: مؤسسة الرسالة.
5
ابن حنبل، احمد (1420 ق). مسند، تحقیق شعیب الأرنؤوط وآخرون، بیروت: مؤسسة الرسالة.
6
ابن حنبل، احمد (بیتا). مسند الامام احمد ابن حنبل، قاهره: مؤسسۀ قرطبه.
7
ابن عبدربه الاندلسی، ابوعمر احمد بن محمد، (1416 ق). عقدالفرید، شرحه احمد امین، احمد الزین، ابراهیم الابیاری، الجزء الاول، بیروت: دارالاندلس.
8
ابن فارس، أحمد بن فارس (1404 ق). معجم مقاییس اللغة، تحقیق هارون عبدالسلام، محمد عبد السلام، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
9
ابن کثیر قرشی دمشقی، أبوالفداء إسماعیل بن عمر (1420 ق). تفسیر القرآن العظیم، تحقیق سامی بن محمد سلامة، ریاض: دار طیبة للنشر والتوزیع.
10
ابن مسکویه الرازی، ابوعلی (1355). جاویدان خرد، ترجمۀ تقیالدین محمد شوشتری، کوشش بهروز ثروتیان، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل.
11
ابن مسکویه الرازی، ابوعلی (1379). تجارب الامم، حققه ابوالقاسم امامی، الجزء الاول، طهران: دارالسروش.
12
ابن منظور، ابیالفضل جمالالدین محمد بن مکرم (1388ق). لسان العرب، ج 14، بیروت: دار صادر و دار بیروت.
13
ابویوسف، یعقوب بن ابراهیم (1382). الخراج، قاهره: المطبعه السلفیه.
14
أبی عوانة، یعقوب بن إسحاق الاسفرائنی (بیتا). مسند، بیروت: دار المعرفة.
15
بخاری، محمد بن اسماعیل (1407 ق). صحیح (الجامع الصحیح المختصر)، تحقیق د. مصطفى دیب البغا، بیروت: دار ابن کثیر.
16
البستانی، فؤاد افرام (1362). فرهنگ جدید عربی ـ فارسی، ترجمۀ محمد بندر ریگی، تهران: اسلامی.
17
البلاذری، احمد بن یحیی (1978). انساب الاشراف، تحقیق عبدالعزیز الدوری، القسم الثالث، بیروت: النشرات الاسلامیه.
18
بیهقی، ابوبکر احمد بن حسین بن علی (1344ق). السنن الکبری، هند: مجلس دائرةالمعارف النظامیه الکائنه.
19
ترمذی، محمد بن عیسی (بیتا). الجامع الصحیح؛ سنن الترمذی، تحقیق احمد محمد شاکر، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
20
تفضلی، احمد (1379). مینوی خرد، تهران: توس.
21
الثعالبی، ابومنصور (1990). آداب الملوک، تحقیق جلیل العطیه، بیروت: دارالغرب الاسلامی.
22
ثعالبی، عبدالرحمن بن محمد بن مخلوف (بیتا). تفسیر (الجواهر الحسان فی تفسیر القرآن)، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
23
جمشیدی، محمدحسین (1388). «حکومت و رعایت درآمدی بر فلسفه سیاسی حکومت در اسلام»، دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی دانش سیاسی، س 5، ش 10.
24
رازی، تمام بن محمد (1412 ق). الفوائد، تحقیق حمدی عبد المجید السلفی، ریاض: مکتبة الرشد.
25
راشد محصل، محمدتقی (1370) (تصحیح و برگردان). زند بهمن یسن، تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
26
الراغب الأصفهانی، أبوالقاسم الحسین بن محمد (1412 ق). المفردات فی غریب القرآن، تحقیق صفوان عدنان داودی، دمشق ـ بیروت: دار العلم الدار الشامیة.
27
ژینیو، فیلیپ (1382). اراداویراف نامه، ترجمه و تحقیق ژاله آموزگار، تهران: معین ـ انجمن ایرانشناسی فرانسه.
28
السیوطی، عبدالرحمن بن الکمال جلال الدین (1993). الدر المنثور، بیروت: دارالفکر.
29
شرقی، محمد علی (1366). قاموس نهجالبلاغه، ج 2، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
30
صاحب بن عباد، إسماعیل بن عباد (1414ق). المحیط فی اللغه، تحقیق محمدحسن آل یاسین، بیروت: عالم الکتاب.
31
طبری، محمدبن جریر (1364). تاریخ الرسل و الملوک، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، ج 4، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
32
عریان، سعید (1371) (گزارش). متون پهلوی، تهران: کتابخانة ملی جمهوری اسلامی ایران.
33
غزالی، ابوحامد محمد (1361). نصیحه الملوک، تصحیح جلال الدین همایی، تهران: بابک.
34
فخر رازی، محمد بن عمر التمیمی (1421 ق). مفاتیح الغیب، ج 1، بیروت: دار الکتب العلمیة.
35
فرهوشی، بهرام (1378) (ترجمه و آوانویسی). کارنامۀ اردشیر بابکان، تهران: دانشگاه تهران.
36
فولادوند، عزتالله (1377). خرد در سیاست، تهران: طرح نو.
37
کوفی، ابن اعثم (1372). الفتوح، ترجمۀ محمد بن احمد مستوفی هروی، تصحیح غلامرضا طباطبایی مجد، تهران: انقلاب اسلامی.
38
ماوردی، ابوالحسن (1985). احکام السلطانیه والاولایات الدینیه، بیروت: دارالکتب العلمیه.
39
ماوردی، ابوالحسن (1986). نصیحه الملوک، تحقیق محمد جاسم الحدیثی، بغداد: دارالشوون الثقافیه العامه.
40
مسعودی، ابوالحسن بن حسین (1356). مروج الذهب، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
41
مسکویه الرازی، ابوعلی (1379). تجارب الامم، حققه ابوالقاسم امامی، الجزء الاول، طهران: دارالسروش.
42
مسلم بن الحجاج القشیری النیسابوری (بیتا)، الجامع صحیح؛ صحیح مسلم، الجزء السادس، بیروت: دارالجیل و دارالآفاق الجدیده.
43
منشی، نصرالله (1362) (ترجمه و انشا). کلیله و دمنه، تهران: اسلامیه.
44
میرفخرایی، مهشید (گزارنده) (1390). روایت پهلوی، آوانویسی و تحقیق و ترجمه، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
45
نظام الملک، حسن بن علی (1340)، سیرالملوک (سیاستنامه)، به اهتمام هیوبرت دارک، تهران: علمی و فرهنگی.
46
ورام بن أبی فراس، ابوالحسین (1410 ق). مجموعة ورّام، قم: مکتبه فقیه.
47
هیندس، باری (1380). گفتارهای قدرت از هابز تا فوکو، ترجمۀ مصطفی یونسی، تهران: شیرازه.
48
Jamasb Asana, J. M. (1897). Pahlavi Texts, Bombay
49
ORIGINAL_ARTICLE
عدالت در بستر مجادلات تاریخمندی و فراتاریخمندگرایی
چکیده
نویسندگان مقالۀ حاضر با تکیه بر معرفتشناسی پیشینی و پسینی، در پی بررسی مفهوم عدالت از دیدگاههای مختلف در اندیشۀ سیاسی غرب و اسلام هستند، که نمود آن را میتوان در جدال اندیشهورزی تاریخمند و فراتاریخمندگرایی در بحث عدالت مشاهده کرد. لذا، با انتخاب روش تفهمیِ حامد ابوزید، تلاش شده است تا در دو بخش مجزا و با گزینش اندیشمندانی از سه دورۀ کلاسیک، جدید، و معاصر مغرب زمین از یک طرف و برخی از متقدمین و متأخرین اندیشۀ اسلامی از طرف دیگر، پیشینۀ مجادلات غربی و اسلامی مورد کنکاش قرار گیرد. بدین مفهوم که در بخش غربی آن تأکید خواهد شد که تاریخمندی و فراتاریخمندی مفهوم عدالت در مغربزمین رابطۀ تقریباً اینهمانی با ازلی و مخلوق بودن مفاهیم در ساحت اندیشۀ اسلامی دارد. بر این اساس، سؤال و فرضیۀ تحقیق به شرح ذیل است:
سؤال اصلی: چه نسبتی میان سامان مفهوم عدالت در دو ساحت اندیشهورزی اسلامی و مغربزمین وجود دارد؟
فرضیه: جدالی که در مغربزمین پیرامون تاریخمندی و فراتاریخمندی مفهوم عدالت وجود دارد در قلمرو اندیشۀ اسلامی در ذیل جدالهای ازلی بودن و مخلوق بودن متن مقدس قرار میگیرد.
https://politicalstudy.ihcs.ac.ir/article_1508_0b09078bd9fff64d396cb36f674656c2.pdf
2014-11-22
83
103
کلیدواژهها: عدالت
عدالت اسلامی
عدالت عربی
معرفتشناسی
فلسفۀ سیاسی
طهماسب
علیپوریانی
t.alipooryani@gmail.com
1
استادیار علوم سیاسی، دانشگاه رازی کرمانشاه
LEAD_AUTHOR
سید امیرحسین
بنیاشراف
2
دانشجوی دکتری علوم سیاسی، رازی کرمانشاه
AUTHOR
منابع
1
ابن رشد (1991). فص المقال و تقریر ما بین الشریعة والحکمة من الاتصال، بیروت: دار المشرق.
2
ابن رشد (1992). تهافت التهافت، تحقیق موریس بویج، بیروت: دار المشرق.
3
ابوزید، نصر حامد (1381). «مفهوم قرآنی عدل»، ترجمۀ محمدصابر صدیقی، فصلنامة علوم سیاسی (دانشگاه باقرالعلوم)، س 5، ش 19.
4
ابوزید، نصر حامد (1389). معنای متن، ترجمۀ مهدی کریمینیا، تهران: طرح نو.
5
ارکون، محمد (1392). تاریخمندی اندیشۀ سیاسی اسلامی، ترجمۀ رحیم حمداوی، تهران: نگاه معاصر.
6
استنفورد، مایکل (1384). درامدی بر تاریخپژوهی، ترجمۀ مسعود صادقی، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعة علوم انسانی، دانشگاه امام صادق (ع).
7
استیوپ، میتیاس (1383). «معرفت پیشینی»، ترجمۀ پیروز فطورچی، فصلنامة علمی ـ پژوهشی ذهن، س 5، ش 20.
8
اسکروتن، راجر (1383). کانت، ترجمۀ علی پایا، تهران: طرح نو.
9
اشتراوس، لئو (1391). فلسفۀ سیاسی چیست؟، ترجمۀ فرهنگ رجایی، تهران: علمی و فرهنگی.
10
بزرگمهر، منوچهر (1382). فلاسفة تجربی انگلستان، ج 1، تهران: مؤسسة پژوهشی حکمت و فلسفه.
11
پوپر، کارل ریموند (1392). منطق اکتشاف علمی، تهران: علمی ـ فرهنگی.
12
توران، امداد (1389). تاریخمندی فهم در هرمنوتیک گادامر، تهران: بصیرت.
13
حسنزاده آملی، حسن (1382) دو رسالۀ مثل و مثال، تهران: طوبی.
14
شاخت، یوزف (1388). دیباچهای بر فقه اسلامی، ترجمۀ اسدالله نوری، تهران: هرمس.
15
شی یرمر، جرمی (1392). اندیشۀ سیاسی کارل پوپر، ترجمۀ عزتالله فولادوند، تهران: ماهی.
16
عابد الجابری، محمد (1389). نقد عقل عربی، ترجمۀ سید محمد آل مهدی، تهران: نسل آفتاب.
17
عالم، عبدالرحمن (1389 الف). تاریخ فلسفۀ سیاسی غرب (از آغاز تا سدههای میانه)، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی.
18
عالم، عبدالرحمن (1389 ب). تاریخ فلسفۀ سیاسی غرب (عصر جدید و سدۀ نوزدهم)، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی.
19
علیخانی، علیاکبر و همکاران (1388). درامدی بر نظریۀ سیاسی عدالت در اسلام، تهران: پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
20
علیخانی، علیاکبر و مرتضی بحرانی (1390). بنیادگرایی و سلفیه (بازشناسی طیفی از جریانهای دینی)، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
21
فاخوری، حنا و خلیل جبر (1391). تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، تهران: علمی و فرهنگی.
22
فاستر، مایکل. ب. (1361). خداوندان اندیشۀ سیاسی، ترجمۀ محمدجواد شیخالاسلامی، ج 1، تهران: امیرکبیر.
23
فراست. اس. ای. (1385). درسهای اساسی فلاسفة بزرگ، ترجمۀ منوچهر شادان، تهران: بهجت.
24
قادری، حاتم (1389). اندیشههای سیاسی در قرن بیستم، تهران: سمت.
25
گمپرتس، تئودور (1374). متفکران یونانی، ترجمۀ محمدحسن لطفی، ج 1، تهران: خوارزمی.
26
متها، فاروق (1381). غزالی و اسماعیلیان (مشاجره بر سر عقل و مرجعیت در اسلام سدههای میانه)، ترجمۀ فریدون بدرهای، تهران: فرزان روز.
27
محمودی، سیدعلی (1376). عدالت و آزادی، تهران: مؤسسة فرهنگی اندیشه معاصر.
28
مطهری، مرتضی (1370). اسلام و مقتضیات زمان، تهران: صدرا.
29
واعظی، احمد (1382). «نظریۀ عدالت کانت»، فصلنامة علوم سیاسی (دانشگاه باقرالعلوم (ع))، س 6، ش 23.
30
واعظی، احمد (1388). نقد و بررسی نظریههای عدالت، قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
31
منابع دیگر
32
اخوان کاظمی، بهرام (1377). «جایگاه عدالت در اندیشههای سیاسی اسلام»، رسالة دکتری علوم سیاسی، دانشگاه تهران، دانشکدة حقوق و علوم سیاسی.
33
اخوان کاظمی، بهرام (1386). عدالت در اندیشۀ سیاسی اسلام، قم: مؤسسة بوستان کتاب.
34
لاهیجی، عبدالرزاق (1336). گوهر مراد، تهران: کتابفروشی اسلامیه.
35
ORIGINAL_ARTICLE
بازشناسی اندیشة سیاسی اصحاب فرهنگستان علوم اسلامی قم
چکیده
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، فضا برای نقد تجدد مهیا گشت و افراد و گروههای زیادی انتقاد از آن را سرلوحة کار خویش قرار دادند. در این میان، «فرهنگستان علوم اسلامی قم» نیز یکی از نحلههایی بود که با شدت و توان و با رویکردی تمدنساز به اسلام، سعی نمود پایههای تمدن اسلامی را در مقابل تمدن غربی استوار سازد. بر این اساس، در تحقیق حاضر برآنیم که اندیشة سیاسی اصحاب «فرهنگستان علوم اسلامی قم» را بررسی نماییم. بدین منظور، روش جماعتگرایی مورد استفاده قرار میگیرد. برای رسیدن به مقصود، غیریتسازی جماعت فرهنگستان با تجدد و نقدهای فرهنگستان به فلسفة اسلامی از نظر خوانندگان خواهد گذشت. همچنین، مبانی فلسفی فرهنگستان (فلسفة شدن اسلامی) معرفی میگردد. در نهایت، تأثیر موارد فوق بر اندیشة سیاسی اصحاب فرهنگستان تبیین خواهد شد.
https://politicalstudy.ihcs.ac.ir/article_1509_d323c0cebf88bc1b408564f0aa0991e4.pdf
2014-11-22
105
129
کلیدواژهها: اندیشة سیاسی
تجدد
ولایت
دین
فلسفة شدن اسلامی
جامعه
جماعت
داوود
فیرحی
feyrahi.davood@gmail.com
1
استاد گروه علوم سیاسی، دانشگاه تهران
AUTHOR
محمدصادق
پورابراهیم اهوازی
2
کارشناس ارشد علوم سیاسی، دانشگاه تهران
AUTHOR
منابع
1
آلسیدغفور، سیدمحسن (1388). «الگوی اجتماعگرایی و تکثر سنتهای فکری ـ سیاسی ایران معاصر»، فصلنامة سیاست، مجلة دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دورة سی و نهم، ش 2.
2
پرور، اسماعیل (1390). «فقـه حکـومتـی؛ چــرایی، چیستـی، و چـگونگـی»، دوماهنامة سورة اندیشه، ش 56 و 57.
3
پیروزمند، علیرضا (1384). «بررسی مؤلفههای عام جنبش نرمافزاری»، سایت تخصصی جنبش نرمافزاری، آزاداندیشی و تولید علم، <http://www.danaee.com> بازیابی در 7/7/1384.
4
پیروزمند، علیرضا (1385). «اثبات مطلقه بودن ولایت فقیه»،
5
http://www.hawzah.net/fa/Article/View/5319/?SearchText>> بازیابی در 2/5/1385.
6
حسینی الهاشمی (شیرازی)، سیدمنیرالدین (1388). کلیاتی پیرامون فلسفۀ روش در اندیشۀ علامۀ فقید سیدمنیرالدین حسینی الهاشمی، قم: تکثیر داخلی گروه پژوهشی روش دفتر فرهنگستان علوم اسلامی.
7
حسینی الهاشمی (شیرازی)، سیدمنیرالدین (1387). معرفی دفتر فرهنگستان علوم اسلامی از زبان استاد، قم: تکثیر داخلی فرهنگستان علوم اسلامی.
8
خاکی قراملکی، محمدرضا (1390). تحلیل هویت علم دینی و علم مدرن، قم: کتاب فردا.
9
گروه پژوهشی اصول فقه احکام حکومتی (1387). «گزارشی از مبادی علم اصول فقه احکام حکومتی»، قم: تکثیر داخلی دفتر فرهنگستان علوم اسلامی.
10
مکینتایر، السدیر (1378). «عقلانیت سنتها»، ترجمة مراد فرهادپور، مجلة ارغنون، ش 15.
11
میرباقری، سیدمحمدمهدی (1375). بازشناخت فلسفی حکومت دینی، قم: مؤسسۀ فرهنگی فجر ولایت.
12
میرباقری، سیدمحمدمهدی (1382). ولایت فقیه، قم: تکثیر داخلی دفتر فرهنگستان علوم اسلامی.
13
میرباقری، سیدمحمدمهدی (1385). مبانی و پیشفرضهای حکومت دینی و ولایت فقیه، قم: مؤسسۀ فرهنگی فجر ولایت.
14
میرباقری، سیدمحمدمهدی (1387). در شناخت غرب، قم: مؤسسۀ فرهنگی فجر ولایت.
15
میرباقری، سیدمحمدمهدی (1387). جزوۀ مبانی کلامی و جامعهشناسی ولایت فقیه، قم: تکثیر داخلی فرهنگستان علوم اسلامی.
16
میرباقری، سیدمحمدمهدی (1391). «ولایت فقیه یا ولایت فقه»، پایگاه اینترنتی دفتر فرهنگستان علوم اسلامی قم، <http://www.isaq.ir/vdcg4.9yaak9xrrp.html> بازیابی در 14/5/1391.
17
میرباقری، سیدمحمدمهدی (11/2/1391). «گفتوگوی مختصر و کوتاه نگارنده با استاد میرباقری»، قم، مسجد رضائیه.
18
Frazer, Elizabeth (2006). The problems of communitarian politics, New York: Oxford University Press.
19
ORIGINAL_ARTICLE
تجددگرایی در ایران معاصر؛ مطالعۀ موردی: اندیشۀ میرزا ملکمخان ناظمالدوله
چکیده
نخستین رویارویی اندیشهگران ایرانی با تمدن غرب تقریباً در دورۀ قاجار اتفاق افتاد. احساس عقبماندگی و ضعف فکری این اندیشهگران در برابر غرب، اولین رگههای شکلگیری تجددگرایی در ایران را ایجاد کرد. میرزا ملکمخان از مهمترین نمایندگان تجددطلبی در ایران اسلامی است. ملکمخان اندیشهگری است که شالودۀ اندیشه و عمل معاصر را در کنار نخستین منورالفکران ایران بنیان نهاده است. برخی از نویسندگان و مورخان معاصر معتقدند که ملکمخان از لفافۀ اسلام و مسلمانی برای بیان تفکرات سکولاریستی و پیشبرد منافع شخصی خود بهره برده است. سؤال اصلی در این مقاله این است که چه شاخصههایی در تفکرات جریان تجددگرا (ملکمخان به عنوان پیشگام این جریان) وجود دارد که باعث شده است این تفکر در جامعۀ ایرانی پذیرفته نشود؟ در ادامه، این فرضیه اثبات خواهد شد که در حقیقت تاریخ روشنفکری در ایران ذیل تمدن غرب تعریف میگردد و دیگر اینکه اگر پروتستانتیزم در غرب پدیدهای طبیعی و تاریخی در مقطعی خاص از تاریخ غرب است، پروتستانتیزم در ایران نه از روی طبیعت تفکر و روند تاریخ فکری خود، بلکه در برخورد و مواجهه با تمدن غرب آغاز شده و به طور طبیعی با مقاومتهایی از سوی روحانیت و مردم مواجه شده است.
https://politicalstudy.ihcs.ac.ir/article_1510_15998a74828cad685f47cf7686d9cebb.pdf
2014-11-22
131
150
کلیدواژهها: میرزا ملکمخان
تجددطلبی
تمدن غرب
فراموشخانه
اصلاحطلبی
فرجالله
علی قنبری
1
استادیار علوم سیاسی، پژوهشگاه علوم انسانی
AUTHOR
محمدرضا
طاهریان
2
کارشناسارشداندیشةسیاسیواحدعلوموتحقیقات
AUTHOR
امیر
اعتمادی بزرگ
etemadi@ihcs.ac.ir
3
کارشناسارشد علومسیاسی، پژوهشگاه
LEAD_AUTHOR
منابع
1
آجدانی، لطف الله (1386). روشنفکران ایرانی در عصر مشروطیت، تهران: اختران.
2
آدمیت، فریدون (1340). فکر آزادی و مقدمۀ نهضت مشروطیت ایران، تهران: سخن.
3
آدمیت، فریدون (1351). اندیشۀ ترقی و حکومت قانون عصر سپهسالار، تهران: خوارزمی.
4
اصیل، حجت الله (1376). زندگی و اندیشههای میرزا ملکمخان، تهران: نشر نی.
5
اصیل، حجت الله (1388). رسالههای میرزا ملکمخان ناظمالدوله، تهران: نشر نی.
6
براون، ادوارد (1338). انقلاب ایران، ترجمۀ احمد پژوه، تهران: معرفت.
7
بهار، محمدتقی (1369). سبکشناسی، ج 3، تهران: امیرکبیر.
8
بهنام، جمشید (1375). ایرانیان و اندیشۀ تجدد، تهران: فرزان روز.
9
حائری، عبدالهادی (1360). تشیع و مشروطیت در ایران، تهران: امیرکبیر.
10
حائری، عبدالهادی (1378). نخستین رویاروییهای اندیشهگران ایران با دو رویۀ تمدن بورژوازی غرب، تهران: امیرکبیر.
11
دانشنامههای انقلاب اسلامی و تاریخ ایران، فرهنگنامۀ علمای مجاهد، حاج ملا علی کنی، <www.daneshnameh.irdc.ir/?p=1247>
12
رائین، اسماعیل (1353). میرزا ملکمخان: زندگی و کوششهای سیاسی او، تهران: بنگاه مطبوعاتی صفیعلیشاه.
13
رائین، اسماعیل (1357). فراموشخانه و فراماسونری در ایران، تهران: امیرکبیر.
14
سایکس، سرپرسی (1335). تاریخ ایران، تهران: وزارت فرهنگ.
15
صفایی، ابراهیم (1363). رهبران مشروطه، تهران: جاویدان.
16
غنینژاد، موسی (1377). تجددطلبی و توسعه در ایران معاصر، تهران: مرکز.
17
کتیرائی، محمود (1347). فراماسونری در ایران (از آغاز تا تشکیل لژ بیداری ایران)، تهران: اقبال.
18
کسرائی، محمدسالار (1379). چالش سنت و مدرنیته در ایران، تهران: مرکز.
19
الگار، حامد (1369). میرزا ملکمخان «پژوهشی در باب تجددخواهی ایرانیان»، ترجمۀ متن مرتضی عظیمی، ترجمۀ حواشی مجید تفرشی، تهران: مدرس و شرکت سهامی انتشار.
20
گروه تحقیقاتی اسلام (1384). مؤلفههای تجدد در ایران، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
21
محمدزاده، حمید و حمید آراسلی (1342/1963). مجموعۀ الفبای جدید و مکتوبات میرزا فتحعلی آخوندزاده، فرهنگستان علوم جمهوری شوروی سوسیالیستی آذربایجان: انستیتوی ادبیات و زبان به نام نظام باکو.
22
محمود، محمود (1352). تاریخ روابط ایران و انگلیس در قرن 19، ج 5، تهران: اقبال.
23
محیط طباطبائی، محمد (1327). میرزا ملکمخان، مجموعه آثار، تهران: دانش و ندای عدالت.
24
مددپور، محمد (1387). سیر تفکر معاصر، ج 2، تهران: سورة مهر.
25
مدنی، سیدجلالالدین (1361). تاریخ سیاسی معاصر ایران، ج 1، تهران: دفتر انتشارات اسلامی.
26
ملکزاده، مهدی (1363). تاریخ انقلاب مشروطیت، تهران: علمی.
27
ملکساسانی، احمدخان (1346). سیاستگزاران دورۀ قاجار، تهران: طهوری.
28
نصری، عبدالله (1386). رویارویی با تجدد، تهران: علم.
29
نورایی، فرشته (1352). تحقیق در افکار میرزا ملکمخان ناظمالدوله، تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی.
30