سیاست خارجی اتحادیه اروپا در قبال جمهوری اسلامی ایران؛ از رئالیسم تا تعامل سازنده

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق (ع)

2 کارشناسی‌ارشد علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

چکیده
اتحادیه اروپا یکی از مهم‌ترین و برجسته‌ترین بازیگران عرصه نظام بین‌الملل است که در زمره تأثیرگذارترین و موفق‌ترین بازیگران در راستای تأمین صلح و امنیت بین‌المللی و ایجاد همگرایی منطقه‌ای به شمار می‌رود. نظر به اهمیت روابط متقابل جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اروپا، در این پژوهش در تلاشیم تا اصول حاکم بر سیاست خارجی اتحادیه اروپا در قبال جمهوری اسلامی ایران را با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی مطالعه کنیم. این پژوهش در تلاش است تا به این پرسش پاسخ دهد که رویکرد سیاست خارجی اتحادیه اروپا در قبال جمهوری اسلامی ایران در طول تاریخِ روابط موجود میان این دو کنشگر چه رویکردهایی را سپری کرده است. با این پیش‌فرض که در دولت یازدهم تأکید دستگاه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در قبال غرب بر تعامل سازنده بوده است، مقاله حاضر بیان می‌دارد که پس از گفت‌وگوها و مذاکرات میان جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اروپا، در سایه رفع تحریم‌ها و بازگشت فضای سیاسی مبتنی بر تعامل سازنده این بستر فراهم آمده تا موانع موجود بر سر راه روابط سیاسی کاهش‌یافته، زمینه آغاز دورانی جدید فراروی اتحادیه اروپا و جمهوری اسلامی ایران فراهم آید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

European Union’s Foreign Policy toward Islamic Republic of Iran; from Realism to Constructive Interaction

نویسندگان [English]

  • Abuzar Gohari Moqaddam 1
  • Pouria Sarhangpoor 2
چکیده [English]

Abstract
European Union is one of the most important and the most prominent actors of international system which is among the most effective and the most successful actors in order to provide international peace and security, and to make regional integration. Due to the importance of mutual relations between Islamic Republic of Iran and European Union, at this survey, we try to study the principles of European Union’s foreign policy toward Islamic Republic of Iran by using library method and reviewing written sources. Also this survey tries to find a suitable answer for the question that what were different approaches of foreign policy between these two actors during the history? By the assumption that in recent years the emphasis of Islamic Republic of Iran’s foreign policy toward the west was changed based on constructive interaction, our studies show that after negotiations between two sides, and in the shadow of removing sanctions and the return of political space based on constructive interaction, there will be a platform to reduce obstacles in front of political relations, and to start a new era in front of European Union and Islamic Republic of Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Foreign Policy
  • realism
  • constructive interaction
  • Islamic Republic of Iran
  • European Union
ابراهیمی‌فر، طاهره و آرین فر، نرگس (1389)، نقش اتحادیه اروپا در معادله هسته‌ای ایران، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، شماره دهم.
برزگر، کیهان (1388)؛ سیاست خارجی ایران از منظر تهاجمی و تدافعی، فصلنامه بین‌المللی روابط خارجی، سال اول، شماره اول.
بیلیس، جان؛ استیو، اسمیت (1380)؛ جهانی‌شدن سیاست، روابط بین‎الملل در عصر نوین، تهران، ابرار معاصر.
تراسبی، دیوید (1382)، ترجمه کاظم فرهادی، اقتصاد و فرهنگ، تهران، نشر نی.
جعفری ولدانی، اصغر (1382)، روابط خارجی ایران بعد از انقلاب اسلامی، تهران: انتشارات آوای نور.
جوادی ارجمند، محمدجعفر (1392)، تأثیر جهانی‌شدن فرهنگ بر جایگاه دیپلماسی عمومی در سیاست خارجی ایران، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی، سال دهم، شماره 34.
جی. مورگنتا، هانس، ترجمه مشیر زاده، حمیرا (1374)؛ سیاست میان ملت‌ها، تهران، مؤسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
خالوزاده، سعید (1393)، واکاوی روابط جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اروپا؛ پیشنهادات و راهکارهای عملی به‌منظور تعامل سازنده، تهران: اندیشه و تدبیر.
خرازی محمدوندی، آذر، زهرا (1388)، تأثیر دیپلماسی فرهنگی بر منافع ملی کشورها، مجله مدیریت فرهنگی، سال سوم، شماره ششم.
خرازی، کمال (1382).
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1384)، گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران و اروپا (از آغاز تا نشست بروکسل)، اطلاعات سیاسی – اقتصادی، سال نوزدهم، فروردین – اردیبهشت.
ژان کلود ماسکله (1356)، وحدت سیاسی اروپا، ترجمه محمود صوراسرافیل، انتشارات مرکز مطالعات عالی بین‌المللی، شماره 10.
سجادپور، محمدکاظم (1387)، هویت، حاکمیت نوسازی: ایران در آرشیو سازمان‌های بین‌المللی در ژنو (1925-1900)، فصلنامه سیاست، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دوره 38، ش 4.
سیف زاده، سید حسین (1390)، اصول روابط بین‌الملل (الف و ب)، تهران: میزان.
عباسی، مجید (1392)، تأثیر عامل تروریسم بر تقابل اتحادیه اروپا و جمهوری اسلامی ایران پس از 11 سپتامبر 2001، فصلنامه راهبرد، سال بیست و دوم، شماره 69.
فلاحی، علی (1382)، سویمندی سیاست خارجی ایران در قبال اتحادیه اروپا، راهبرد، بهار، شماره 27.
قوام، سید عبدالعی و کیانی، داوود (1389)، اتحادیه اروپا؛ هویت، امنیت و سیاست، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
قوام، عبدالعلی (1384)، روابط بین‎الملل نظریه‎ها و رویکردها، تهران، سمت.
گلشن پژوه، محمود رضا (1384)، پرونده هسته‌ای ایران (2): روندها و نظرها، چاپ اول، تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
مسائلی، محمود (1378)، اتحادیه اروپا: از بنیان‌های نظری تا وضعیت حاضر، تهران: وزارت امور خارجه، مرکز چاپ و انتشارات.
مشیر زاده، حمیرا (1386)، تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل، تهران، انتشارات سمت.
مک کورمیک، جان، ترجمه ذوالفقاری مهدی، احمدی معین، محمدمهدی (1390)، اتحادیه اروپا (سیاست‌ها و روندها)، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
مولایی، عباد الله (1391)، پدیدارشناسی هویت بین‌المللی اتحادیه اروپایی، تهران: وزارت امور خارجه، اداره نشر.
میر ترابی، سعید (1384)، مسائل نفت ایران، تهران: نشر قومس.
نجات پور، مجید؛ آذرگون، عبادالله؛ یوسفی جویباری، محمد (1394)، مؤلفه‌های تأثیرگذار بر رویکرد اتحادیه اروپا در قبال جمهوری اسلامی ایران در دولت دهم، سال دوم، شماره 5.
نقیب زاده، احمد (1381)، تأثیر فرهنگ ملی بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت خارجه.
نقیب زاده، احمد (1382)، اتحادیه اروپا از آغاز تا امروز، تهران: قومس.
نقیب زاده، احمد (1382)، مسائل اجتماعی اتحادیه اروپا، فصل‌نامه سیاست خارجی، شماره 66.
نیوجنت، نیل؛ ترجمه میردامادی، محسن (1384)، سیاست و حکومت در اتحادیه اروپا، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌الملل.
Alfred Pijpers, Elfriede Regelsberger, and Wolfgang Wessels (1988), “European Political Cooperation in the 1980s, a common Foreign Policy for Western Europe”, Published in cooperation with the Trans European Policy Studies Association (TEPSA).
Antje Wiener and Thomas Diez (2009), “European integration theory”, Second edition.
Cesaretti, Robert (2005), “Combating Terrorism in the Mediterranean”, NATO Review, No.3, autumn
Colin Elman and Michael A. Jensen (2014), “Realism Reader”, Routledge.
European Parliament (2001), Opinion, Committee on Industry, External Trade, Research and Energy, 6 November.
Fraser Cameron (2007), “An Introduction to European Foreign Policy”, Routledge.
Gifford D. Malone (1988), “Political Advocacy and Cultural Communication: Organizing the Nation’s Public Diplomacy”, Lanheim, Md: University Press of America.
Kirshner, Jonathan (2010), “The Tragedy of Offensive Realism: Classical Realism and the Rise of China”, European Journal of International Relations.
Mearsheimer, Johan (2001), “The Tragedy of Great Power Politics”, New York, Norton.
Michelle Cini (2007), “European Union Politics”, Second edition.
Richard N. Hass and Meghan L. O’ Sullivan (2000), “Honey and Vinegar; Incentives, Sanctions, and Foreign Policy”, Brookings Institution Press, Washington, D.C.
Rober O. Keohane and Joseph S. Nye (2001), “Power and Independence in The Information Age”, Foreign Affairs77, no.5.
Ronald Dannreuther (2004), “European Union Foreign and Security Policy Towards a neighborhood strategy”, Routledge.
Sean M. Lynn-Jones, Michael Brown, and Steven Miller (1995), “Preface in the Perils of Anarchy: Contemporary Realism and International Security”, Cambridge: MIT Press.