ماهیت نظریه در فلسفه سیاسی از منظر علامه طباطبائی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اندیشه سیاسی دانشگاه شهید بهشتی

2 استاد علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی

3 استادیار علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع)

چکیده

این نوشتار چیستی نظریه در فلسفه سیاسی را با ابتناء به آراء علامه طباطبائی و بر اساس روش تفسیری متن‌محور مورد بحث قرار داده است. ابتدا جایگاه فلسفه سیاسی و تعریف آن در گستره علوم اسلامی مشخص گشته و سپس با مبنا قرار دادن نظریه ادراکات اعتباری، به تعریف نظریه در سطح فلسفه سیاسی پرداخته می‌شود. بر این اساس نظریه عبارت است از مجموعه اعتبارهای کلی و ثابتِ(اعتبارهای حدوسط) ارزشمند و مقدس که با سامان دادن به افعال جمعی انسان‌ها در جامعه، قصد دارد آنان را به سمت سعادت کمال انسانی رهنمون شود. پس سه ویژگی اعتباری بودن، کلیت و ثبات به عنوان مژلفه‌های اساسی نظریه در نظر گرفته شده است. برای تحقق چنین معنایی لازم است با اتکا به معقول ثانی فلسفی متناسب با هر یک از حوزه‌های موضوعی فلسفه سیاسی، که خود مبتنی بر انسان‌شناسی اسلامی اتخاذ شده‌اند، مجموعه اعتبارهای حدوسطی، که امتدادیافته همان معقول ثانی هستند، را به صورتی منسجم و در ارتباط با یکدیگر سامان داد. همچنین برای داوری چنین نظریه‌ای می‌توان مطابقت آن با اعتبارهای شرعی، تجارب بشری، ساختار طبیعی وجود انسانی و مهمتر از همه انطباق با ساختار روحانی و علوی وجود انسان را مد نظر قرار داد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The nature of theory in political philosophy from the perspective of Allameh Tabataba'i

نویسندگان [English]

  • Eshagh Soltani 1
  • Mansoor Mirahmadi 2
  • Mohammad sadiq Nosratpanah 3
1 phd student of shahid beheshti University
2 Professor of Political Science at Shahid Beheshti University
3 Professor of Political Science at Imam Sadigh University
چکیده [English]

This essay discusses the theory of political philosophy based on the views of Allameh Tabatabai based on the text-based interpretive method of the place. At first, the position of political philosophy and its definition in the field of Islamic sciences will be determined, and then, based on the theory of Etebariat perception, the theory will be defined at the level of political philosophy. Accordingly, theory is a set of invaluable and sacred universal and constant Etebariat (intermediate Etebariat) that aim to guide human happiness to human perfection by organizing the collective actions of humans in society. So the three characteristics of credit, generality, and stability are considered as essential components of the theory. To accomplish such a meaning, it is necessary to rely on the philosophical secondary reasoning appropriate to each of the thematic areas of political philosophy adopted on the basis of Islamic anthropology, to establish a set of intermediate credentials that are continuously the same secondary reasoning in relation to each other. Arranged for each other. It is also possible to judge such a theory by its conformity with religious beliefs, human experience, the natural structure of human existence, and most importantly, its conformity with the spiritual and scientific structure of human existence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political Philosophy
  • Theory
  • Islamic Philosophy
  • Etebariat
  • Allameh Tabataba'i

مراجع

ابن‌سینا، حسین ابن عبدالله(1376)، الهیات شفا، به تحقیق حسن حسن‌زاده آملی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
ارسطو(1378)، اخلاق نیکوماخوس، ترجمه محمد حسن لطفی، تهران: طرح نو.
پارسانیا، حمید(1386)، «فلسفه سیاسی و بنیان‌های معرفتی اسلام»، در امکان فلسفه سیاسی اسلام، به اهتمام مرتضی یوسفی‌راد، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
پارسانیا، حمید(1395الف)، روش‌شناسی انتقادی حکمت صدرایی، ویرایش دوم، چاپ دوم، قم: کتاب فردا.
پارسانیا، حمید(1395ب)، جهان‌های اجتماعی، چاپ سوم، قم: کتاب فردا.
جوادی آملی، عبدالله(1390)، «سیاست متعالیه از منظر حکمت متعالیه»، فصلنامه اسراء، سال سوم، شماره سوم،صص7-18.
جوادی آملی، عبدالله(1393)، تحریر رساله الولایه شمس الوحی تبریزی، علامه سید محمدحسین طباطبائی، جلد1، قم: اسراء.
ساجدی، ابوالفضل (1383)، زبان دین و قرآن، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی رحمه الله.
سبحانی، جعفر (1385)، هرمنوتیک، چاپ دوم، قم: انتشارات توحید.
سعیدی روشن، محمد باقر (1383)، تحلیل زبان قرآن و روش‌شناسی فهم آن، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
طباطبائی، سیدمحمد‌حسین(1374الف)، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، جلد8، چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارت اسلامی.
طباطبائی، سیدمحمد‌حسین(1374ب)، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، جلد17، چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارت اسلامی،.
طباطبائی، سیدمحمد‌حسین(1374ج)، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، جلد1، چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارت اسلامی.
طباطبائی، سیدمحمدحسین(1387)، انسان از آغاز تا انجام، ترجمه صادق لاریجانی، چاپ ششم، قم: موسسه بوستان کتاب.
طباطبائی، سیدمحمد‌حسین(1390) اصول فلسفه و روش رئالیسم، جلد اول، چاپ پانزدهم، تهران: صدرا.
طباطبائی، سیدمحمد‌حسین(1391) اصول فلسفه و روش رئالیسم، جلد دوم، چاپ بیست و یکم تهران: صدرا.
طباطبائی، سیدمحمدحسین(1402ق)، مجموعه رسائل العلامه الطباطبائی، قم: باقیات.
طوسی، خواجه نصیر(1356)، اخلاق ناصری، ترجمه مجتبی مینویی و علیرضا حیدری، تهران: خوارزمی.
علیخانی، علی اکبر و همکاران (1386)، روش‏شناسی در مطالعات سیاسی اسلام، تهران: دانشگاه امام صادق علیه السلام.
فارابی، ابونصر(1382)، فصول منتزعه، ترجمه و شرح حسن ملکشاهی، تهران: سروش.
فارابی، ابونصر(1389)، احصاء العلوم، ترجمه حسین خدیوجم، چاپ چهارم، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
فارابی، ابونصر(2001)، کتاب الملّه، بیروت: دارالمشرق.
مصباح، محمد تقی(1386)، شرح الهیات شفا، جلد اول، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مطهری، مرتضی(1376الف)، مجموعه آثار شهید مطهری، جلد7، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی(1376ب)، مجموعه آثار شهید مطهری، جلد5، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی(1376ج)، مجموعه آثار شهید مطهری، جلد9، تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی(1376د)، مجموعه آثار شهید مطهری، جلد13، تهران: صدرا.
نصرت‌پناه، محمدصادق و درخشه، جلال (1393)، «کاربرد روش تحلیل هرمنوتیک در مطالعات اسلامی»، جستارهای سیاسی معاصر، سال پنجم شماره سوم.
نصرت‌پناه، محمدصادق و مسعود بخشی(1397)، الگوی جهانشمول حکمرانی اسلامی در اندیشه امام خمینی(رحمه الله علیه) با تکیه بر نظریه اعتباریات، تهران: دانشگاه امام صادق علیه السلام.
واعظی، احمد (1390). نظریه‌ تفسیر متن، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
واعظی، احمد(1395)، درآمدی بر فلسفه سیاسی اسلامی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
یزدانی مقدم، احمدرضا(1391)، انسان شناسی و پیامدهای آن در اندیشه سیاسی هابز و علامه طباطبایی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
Benatouil,Thomas and Mauro Bonazzi(2012), Theoria, Praxis and the Contemplative Life after Plato and Aristotle, Boston:Brill.
Roochnik, David(2009), "What is Theoria? Nicomachean Ethics Book 10.7-8, Classical Philology", 104(1). Pp 69-82.
Vincent, Andrew(2004), The Nature of Political Theory, Newyork: Oxford.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار