رفتارشناسی سیاسی جریان روشنفکری ملی- مذهبی در روند تثبیت و نهادسازی پس از پیروزی انقلاب اسلامی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم سیاسی دانشگاه بوعلی‌سینا

2 دانشجوی دکترای تاریخ انقلاب اسلامی بوعلی‌ سینا

چکیده

در میان مسائل مختلف انقلاب­ها، مرحله پس از پیروزی، مهم­ترین مرحلۀ انقلاب است. این مرحله نقطۀ اوج تکاملی و شاید افول آن نیز قلمداد گردد. در این مرحله است که هویت­های سیاسی زمان ائتلاف گستردۀ بسیج انقلابی، به ناگاه دچار افولی زود­هنگام می­شوند که بازتاب­های آن در ساختار حکومت جدید، نمودار می­شود. از این­نظر در انقلاب اسلامی نیز که فرجام نهایی آن، استقرار نظام جمهوری اسلامی بود، چنین فرایندی بوجود آمد و طیف روشنفکران دینی ملی-مذهبی مؤتلف در نهضت اسلامی به رهبری نهضت آزادی که در جریان مشارکت در سیستم سیاسی جدید در دولت موقت نقش محوری را ایفا نموده بود. بی­درنگ در جریان نهادسازی و تثبیت نظام جمهوری اسلامی با جریان غالب اسلامگرا و سایر جریان­ها با چالش­های نظری جدی مواجهه شد. که در این راستا نگارندگان با تبیین رفتار سیاسی این جریان، محور اصلی این تقابل را در تاکتیک­ها و فرهنگ سیاسی دیرین و متفاوت این جریان درمسائلی چون؛ اصول تفکرات خاص و متفاوت در عملکرد و اندیشه نسبت به سایر جریان­ها، نقصان در اندیشه و ایدئولوژی مدون و کامل برای برنامه­ریزی امور مملکتی در دوران بعد از پیروزی، در موضوع ارائه یک نظام جایگزین جستجو می­کنند

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Political ethology intellectual movement national-religious in consolidation trend and institutionalization after the victory of Islamic Revolution

نویسندگان [English]

  • Seyed Morteza Hazavehei 1
  • Farida Bavryan 2
چکیده [English]

Stage after winning, among different issues revolutions, in considered to be the most important stage the revolution, the culmination of evolutionary and perhaps its decline. At this stage political identities period broad coalition revolutionary mobilization, suddenly encounter with immediate decline, and gaps creating among revolutionaries of yesterday and the managers now that it's repercussions the graph the new governance structure. In this respect, on Islamic Revolution which was Its final conclusion the establishment of the Islamic Republic of such a process was created, And national-religious religious intellectuals under the leadership of the freedom movement which on the eve of victory with Islamic Revolution the coalition was the and during participation in the new political system in the interim government, had played a central role. Immediately in the process of institutionalization and consolidation of the Islamic Republic of mainstream Islamists and other streams with theoretical challenges was faced.
In this regard, the authors with political behavior survey this trend, compared with other trends, especially the Islamic trend, the main axis of conflict they know, In tactics and political culture old This trend, Because: The principles of special and different thoughts, defects in thought and fixed ideology and full, in issue of providing, an alternative system in performance and thought, for planning in affairs the country in period after the victory of Islamic Revolution

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words: Imam Khomeini
  • the freedom movement
  • the Islamic Republic's
  • national-religious religious intellectuals
  • the Islamic Revolution
آبراهامیان، یرواند(1386)، اسلام رادیکال-مجاهدین ایرانی، ترجمه فرهاد مهدوی، آلمان، نشر نیما، چ اول.
استمپل، جان.دی(1378)، درون انقلاب ایران، ترجمه منوچهر شجاعی، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، چ دوم.
امام خمینی، روح­الله( 1378 )، صحیفه امام، تهران، عروج، 22ج.
بازرگان، مهدی/الف (1364)، بازیابی ارزش­ها، بی­جا، ناشر مؤلف، چ دوم.
 بازرگان، مهدی/ب(1362)، مسائل و مشکلات نخستین سال انقلاب از زبان رئیس دولت موقت، گردآوری عبدالعلی بازرگان، تهران، ناشر عبدالعلی بازرگان، چ اول.
بشیریه، حسین(1381)، دیباچه­ای بر جامعه­شناسی ایران در دورۀ جمهوری اسلامی ایران، تهران، نگاه معاصر، چاپ اول.
بی­نا( 29/2/1392)، «علت نامزد نشدن بازرگان در اولین انتخابات ریاست جمهوری»؛http://namehnews.ir/fa/news/39040
بی­نا(1/3/1392)، «اولین دوره انتخابات ریاست جمهوری؛ 5 بهمن1358»؛http://www.irdc.ir/fa/content/30110/print.aspx
پدرام، مسعود(1372)، «در جستجوی فرهنگ سیاسی نوین»، فصلنامه ایران فردا، سال دوم، ش8.
تاریخ تهاجم فرهنگی غرب، نقش روشنفکران وابسته(8): مهدی بازرگان(1387)، تهران، مؤسسه فرهنگی قدر ولایت، چ سوم.
توسلی، محمد(1392)، «تلخ­ترین شب زندگی بازرگان»، ماهنامه مهرنامه، سال چهارم، ش 29.
حسینی­زاده، محمد­علی(1385)، اسلام سیاسی در ایران، قم، دانشگاه علوم انسانی مفید، چ دوم.
خوش‌زاد، اکبر(1386)، مجلس شورای اسلامی دوره اول ، مرکز اسناد انقلاب اسلامی ، تهران، چ اول.
رضوی، مسعود(1376)، هاشمی و انقلاب، همشهری، تهران، چ اول.
روزنامه آیندگان( بهمن، اسفند 1357 و فروردین 1358)
روزنامه اطلاعات( اسفند 1357 و فروردین، دی، بهمن 1358)
روزنامه انقلاب اسلامی(مرداد، شهریور، دی 1358)
روزنامه جمهوری اسلامی ایران( تیر1358)
روزنامه کیهان( سال 1357، 1358، 1359)
سحابی، عزت­الله(1378)، «برشورای انقلاب چه گذشت؟ گفتگو با عزت­الله سحابی،(قسمت دوم)»، ماهنامه ایران فردا، سال هفتم، ش52.
سیک، گری(1384)، همه چیز فرو می­ریزد، ترجمه علی بختیاری­زاده، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چ اول.
شادلو، عباس(1388)، انقلاب اسلامی از پیروزی تا تحکیم: ناگفته­های تاریخی از تشکیل شورای انقلاب و دولت موقت تا سقوط بنی­صدر 60-1357، تهران، نشر وزراء، چ دوم.
صفار هرندی، مرتضی(1391)، نیمه پنهان: رازهای دهه شصت68-1358، تهران کیهان، چ اول.
صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران(1364)، اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی، تهران، 31ج.
قفلی، محمد وحید(1384)، مجلس خبرگان و حکومت دینی در ایران، تهران، عروج، چ اول.
کاتوزیان ناصر(1380)، گامی بسوی عدالت، تهران، دانشگاه تهران، 2ج .
کدی، نیکی آر(1383)، نتایج انقلاب ایران، ترجمه: مهدی حقیقت خواه، تهران، ققنوس.
مظفر، محمدجواد(1378)، اولین رئیس جمهور، تهران، کویر، چ اول.
مهدوی­کنی، محمدرضا(1378)،خاطرات آیت­الله مهدوی­کنی، تدوین غلامرضا خواجه سروی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چ دوم.
میلانی، محسن(1381)، شکل­گیری انقلاب اسلامی از سلطنت پهلوی تا جمهوری اسلامی، ترجمه مجتبی عطار­زاده، تهران، گام نو، چاپ اول.
هویدا، فریدون(بی­تا)، سقوط شاه، ترجمه ح.ا.مهران، تهران، اطلاعات، چ دهم.
یزدی، ابراهیم(1379)، سه جمهوری، تهران، جامعه ایرانیان، چ اول.
یوسفی اشکوری، حسن(1379)، در تکاپوی آزادی ، تهران، قلم، چ اول، 2ج.