تأمّلات تطبیقیِ امکان‌های اجتماعی در رهیافت‌های فطرت‌گرا و سکولار

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیار اندیشه سیاسی اسلام دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

چکیده
این مقاله با اتخاذ رویکرد هرمنوتیکی- قیاسی، در صدد بررسی این موضوع برخواهد آمد که آیا مبانی فطرت، پاسخگوی "شدنِ" آدمی هستند و می­توانند تحولات و دگرگونی­های جهان معاصر را تبیین نماید یا اینکه استعدادهای وجودی و آموزه های مستخرج از فطرت به دلیل ناکارآمدی در تبیین وضع انسان و جهان، این ظرفیت وجودی و آموزه های فطرت گرا، در اندازه معنویتِ غیر سازنده به حاشیه رانده شده و به منظور سامان دادن زندگی اینجهانی و انسانی باید به معارف و پارادایمی دیگر از قبیل سکولاریسم توسل جوییم. در همین راستا ابتدا به تعریف مفهوم فطرت خواهیم پرداخت و چگونگی مواجهه­ی این مفهوم با جهان واقع را از نظر خواهیم گذراند، پس از آن سکولاریسم را نیز مورد بررسی قرار داده و نوع تعریف و تبیین انسان، در این طیف از معرفت و چگونگی سامان­مند شدن حیات انسان در آن، از نظر خواهد گذشت. در این مقاله، مشخصه­های اصلی و مدعیات محوری معرفت مبتنی بر امر سکولار بررسی شده است سپس این مشخصه­ها و مدعیات را با امکانات مادی اندیشه­ی فطرت محور، مقایسه کرده­ایم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

This article with adoption Comprative-Hermeneutic approach looking for

نویسنده [English]

  • Mojtaba Zaree
چکیده [English]

This article with adoption Comprative-Hermeneutic approach looking for discover whether “Fetrat” foundations can address the “being” of human and changes in the contemporary world or for doing that we should use Secular approaches? For this purpose, in first place we define “Fetrat” concept and it’s exposures with real world and then we explore Secularisms connotations and human definition in this approach. In this article the claims of Secular approach and Fetrat approach and their facilities have been compare with each other.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key Words: Fetrat- Secularism- Human Being- Morality
قرآن کریم
افلاطون (1380)، مجموعه­ی آثار، ترجمه­ی محمد حسن لطفی، دوره­ی چهار جلدی، تهران: خوارزمی
امام خمینی (1373)، صحیفه­ی نور، تهران: مؤسسه­ی تنظیم و نشر آثار امام
امام خمینی، روح­الله (1371)، چهل حدیث، مؤسسه­ی تنظیم و نشر آثار امام خمینی
الیاده، میرچا (1374)، فرهنگ و دین: برگزیده مقالات دایره­المعارف دین، زیرنظر: بهاءالدین خرمشاهی، تهران: طرح نو
آیت­الله جوادی آملی (1368)، کرامت در قرآن، مرکز نشر فرهنگی رجاء
آیت­الله جوادی آملی (1383)، نسبت دین و دنیا، بررسی و نقد نظریه­ی سکولاریسم، تحقیق و تنظیم: حجت­الاسلام علیرضا روغنی موفق، چاپ سوم، مرکز نشر اسراء
آیت­الله جوادی آملی (1389)، انسان از آغاز تا انجام، تحقیق و گردآوری و تنظیم: سید مصطفی موسوی تبار، چاپ دوم، مرکز چاپ و انتشارات اسراء
ربانی گلپایگانی، علی (1393)، تلازم حکم عقل و شرع، نشریه­ی علمی-پژوهشی قبسات، شماره­ی 71، صص 26-5
شاه­آبادی، شیخ محمد(1360)، رشحات البحار، نهضت زنان مسلمان
طالقانی، محمود (1362)، پرتوی از قرآن، شرکت سهامی انتشار
طباطبایی، سید محمد حسین (1362)، نهایه الحکمه، قم، مؤسسه النشر الاسلامی
طباطبایی، سید محمد حسین (1369)، قرآن در اسلام، قم: هجرت
فروند، ژولین (1362)، ترجمه علی محمد کاردان، تهران: مرکز نشر دانشگاهی
فرهنگ فارسی معین
قاسمی خویی، یعقوب؛ خسروپناه، عبدالحسین (1392)، نسبت اخلاق دینی و اخلاق سکولار از منظر علامه طباطبایی، فصلنامه­ی علمی-پژوهشی پژوهشنامه­ی اخلاق، سال ششم، شماره­ی 22، صص 222-193
مطهری، مرتضی (1384)، جامعه و تاریخ، چاپ هجدهم، تهران: صدرا
مطهری، مرتضی(1369)، فطرت، تهران: نشر صدرا
ملاصدرا (1381)، مبدأ و معاد، ترجمه احمد بن محمد الحسینی اردکانی، به کوشش عبدالله نورانی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی
ورام، مسعود بن عیسی(1378)، تنبیه الخواطر و نزهه النوادر، تهران: مرکز فرهنگی انتشاراتی رایحه.
 
Asad, Talal (2003), Formation of the Secular (Christianity, Islam, Modernity), Stanford University Press
Calhoun , Craig ; Juergensmeyer , Mark ; Antwerpen , Janathan (2011), Rethinking Secularism , Oxford University Press
Chadwick, Owen (1990), The Secularism of the European Mind in the Nineteenth Century, Cambridge University Press
Comte, Auguste (2009), A General View of Positivism, Cambridge University Press
Kennedy, Emmet (2006), Secularism and Its Opponents From Agustine to Solzhentsyn, First Edition, Palgrave MacMillan Press
Lee, Susanna (2005), A World Abandoned by God: Narrative and Secularism, Bucnell University Press
Rectenwald, Micheal (2016), Nineteenth-Century British Secularism, Palgrave Macmillan
Roberts, Tyler (2013), Encountering Religion: Responsibility and Criticism after Secularism