تامس هابز و بنیادگذاری انگارة‌ جدید شهروندی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشکده نظریه‌پردازی سیاسی و روابط بین‌الملل پژوهشگاه علوم انسانی

چکیده

فهم‌انگاره‌ شهروندی مدرن عمدتاً با تکیه بر رهیافت‌های تاریخی-اجتماعی و بعضاً حقوقی صورت می‌گیرد و در این میان سهم رهیافت فلسفی به مقوله‌ی شهروندی در معنای جدید آن، چندان پررنگ نیست. در این مقاله از منظر بحث در فلسفه‌ سیاسیِ مدرن، خاستگاه‌های اساسیِ تلقیِ مدرنیستی از مقوله‌ی شهروندی را با تمرکز بر آراء تامس هابز بررسی می‌کنیم. به‌زعم نگارنده فلسفه‌ سیاسی هابز واجد دلالت‌ها و تضمنات بنیادینی برای انگاره‌ شهروندی مدرن است. آنچه در کانون این دلالت‌ها و معانی می‌تواند مقّوم استدلال ما مبنی بر نقش بنیان‌گذار برای هابز در بحث از شهروندی مدرن باشد، دو اصل اساسی است: نخست ایده‌ «فرد»؛ ایده‌ای که به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نقاط گسست فلسفه‌ سیاسی جدید از قدیم، تکیه‌گاه اصلیِ انگاره‌هایی چون شهروندی در قاموس مدرنیستیِ آن محسوب می‌شود. دوم تبدیل‌شدنِ قانون طبیعی به حقوق طبیعی، یا به عبارتی، تبعیّتِ قانون طبیعی از حقوق طبیعی که به بنیادگذاری دولت مدرن بر اساسِ فردگراییِ پیش‌گفته منتهی شد. اگر بتوان ایده‌ «فرد صاحبِ حق بی‌قید و شرط در وضعِ طبیعی» را به‌عنوان مبنای تلقیِ جدید از سیاست منظور کرد، آن‌گاه هابز به‌عنوان طراح اصلیِ این ایده در دوره‌ مدرن، به‌نوعی بنیادگذار شهروندی مدرن نیز هست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Thomas Hobbes and Founding of New Idea of Citizenship

نویسنده [English]

  • Shervin Moghimi Zanjani
چکیده [English]

The understanding of the modern notion of citizenship is mostly based on the sociohistorical and partly legal approaches and the contribution of the philosophical approach is not as considerable as we think it deserves. We attempt in this article to take the Hobbesian roots of the modernist notion of citizenship into consideration from philosophical point of view. We think that Hobbes's political philosophy has the fundamental implications for the new notion of citizenship.These implications are so fundamental that we may speak about Thomas Hobbes as the founder of the modern idea of citizenship. It seems that there are two principles on which he grounded his status as the founder of the modern idea of citizenship:The first is the idea of "individual"; it is one of the most important rupture points that separate the new political philosophy from the pre-modern one and meanwhile the substantial backrest of the some new notions such as the modern citizenship. And the second is replacing the natural law by the natural right or subordinating the natural law to the natural right. This transfiguration led to the individual-based modern state. In this article, we will show that if we can suppose the idea of "the individual possessed unconditional right in the state of nature" as the foundation of the new approach to politics, then we can call Thomas Hobbes as the founder of modern citizenship because he was the original designer of this type of individuality from the political point of view.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hobbes- citizenship- Individual- natural right- natural law
اشمیت، کارل (1395)، لویاتان در نظریه‌ دولت تامس هابز، ترجمه شروین مقیمی، انتشارات پگاه روزگار نو.
فالکس، کیت (1390)، شهروندی، ترجمه محمد تقی دلفروز، انتشارات کویر.
منان، پی‌یر (1394)، تاریخ فکری لیبرالیسم، ترجمه عبدالوهاب احمدی، انتشارات آگه.
وُگان، جفری (1395)، بهیموث لویاتان را آموزش می‌دهد: تربیت سیاسی در اندیشه‌ی هابز، ترجمه حسین بشیریه، نشر نی.
هابز، توماس (1395)، بهیموث یا پارلمان طولانی، ترجمه حسین بشیریه، نشر نی.
 
Barker, Ernest (1977), Greek Political Theory: Plato and Predecessors, Methuen and Co Ltd.  
Berns, Laurence (1987), "Thomas Hobbes" in History of Political Philosophy, Third edition, Edited by Leo Strauss and Joseph Cropsey.

Hobbes Thomas (1983), De Cive, Edited by Howard Warrender, (Clarendon Edition of the Works of Thomas Hobbes), Oxford.

Hobbes, Thomas (1839), The English Works of Thomas Hobbes, Vol. 1 and 3, London, J. Bohn.

Melzer, Arthur; Weinberger, Jerry and Zinman, Richard (2003), The Public Intellectual: Between Philosophy and Politics, Rowman and Littlefield Publishers. 

Oakeshott, Michael (1975), Hobbes on Civil Association, Liberty Fund, Indianapolis.

Pangle, Thomas (2013), Aristotle's Teaching in Politics, The University of Chicago Press.

Strauss, Leo (1958), Thoughts on Machiavelli, Chicago University Press.

Strauss, Leo (1965), Natural Right and History, Chicago University Press.
Strauss, Leo (1988), What is Political Philosophy?, Chicago University Press.
Strauss, Leo, (1996), The Political Philosophy of Hobbes: Its Basis and Its Genesis, The University of Chicago Press.
White, Howard. B (1987), "Francis Bacon" The History of Political Philosophy, Third edition, Edited by Leo Strauss and Joseph Cropsey.