رویکرد ایدئولوژی‌های سیاسی به مقولۀ انسان‌شناسی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار و مدیر گروه دانشکده علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع)

2 کارشناس ارشد معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع)

چکیده

یکی از مؤلفه‌های اصلی هر ایدئولوژی انسان‌شناسی آن است. ایدئولوژی‌های سیاسی از حیث این‌که مجموعه‌ای از آموزه‌های سیاسی معطوف به عمل و بر مبنای عقل‌اند که به‌منظور ایجاد تغییر و تصرف در اجتماع و ارکان آن در ارادة نفسانی بشر شکل گرفته‌اند قسمت عمده‌ای از مباحث خود را بر انسان‌شناسی سیاسی متمرکز کرده‌اند، خاصه در دنیای معاصر که علاوه بر گسترده شدن ابعاد آن، صبغة استراتژیک نیز پیدا کرده است. امروزه انسان‌شناسی شاخه‌ای علمی است که به تمام مسائل انسان، از رفتار اجتماعی گرفته تا هنر، مذهب و اخلاق، می‌پردازد و مهم‌تر از آن ـ آنچه در این‌جا مد نظر ماست ـ نگاه و رویکرد فلسفه یا ایدئولوژیِ سیاسی به انسان به‌عنوان اشرف موجودات در کرة خاکی است.
از منظر سیاست، در کنار مؤلفه‌هایی چون هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی و فرجام‌شناسی، هر مکتب سیاسی باید تکلیف خود را با «انسان» و ماهیت او مشخص کند تا بر مبنای این شناخت بتواند رابطة انسان و سیاست را در نیل به کارویژه‌ای که ایدئولوژی آن را تجویز کرده است تبیین و تشریح کند.
در این مقاله سعی شده است تا با تبیین مبانی مکاتب و ایدئولوژی‌های عمدة سیاسی معاصر و افزودن رویکرد الهی و فرامادی اسلام به ایدئولوژی‌های مادی و دنیامدار یادشده، ابعاد گوناگون رابطة شناخت انسان با سیاست از منظرِ این ایدئولوژی‌ها به بحث گذاشته شود و گامی در حوزة مطالعات نظری تطبیقی برداشته شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Approaches Adopted by the Political Ideologies to Anthropology

نویسندگان [English]

  • mohammad Reza Ahmadi Tabatabai 1
  • Javad Noorizadeh 2
1 Assistant Professor, Political Sciences, Imam Sadiq
2 M. A. Islamic Sciences and Political Sciences, Imam Sadiq
چکیده [English]

One of the main constituents of each and every ideology is its own anthropology. Political ideologies are sets of political teachings aimed to action and based on reason to make changes and manipulations in the society and its sectors, which are formed in the human mind. Thus, they have founded a main part of their topics on the political anthropology, in particular in the contemporary world in which not only various aspects of anthropology are developed, but they find a strategic taint as well. Today, as a discipline, anthropology discusses all issues with which man deals- from social behavior to arts, religion, morality and the like. More important is what we want to discuss i.e. anthropology as the approach adopted by a philosophy or political ideology to man as the noblest creature living on the Earth.
From a political viewpoint, apart from issues such as ontology, epistemology, eschatology, each and every political school should decide about man and his nature so that, on the basis of such knowledge, it may explain and describe the relation between man and politics to attain the aims prescribed by that ideology.
The present article tries to explain foundations of political schools and ideologies (whether Divine or materialist), and in this way, it goes to study political anthropology as viewed by such ideologies, and discuss various aspects of the relation between man's knowledge and politics

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: anthropology
  • political anthropology
  • Marxism
  • existentialism
  • Fascism
  • Liberalism
  • Islam