تأثیر سرمایه اجتماعی بین‌المللی بر روابط ایران و عربستان پس از انقلاب اسلامی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان
رضا خلیلی 1
محمود یزدانفام 2
حامد مهربان اینچه‏برون 3
1 استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی تهران
2 عضو هیئت علمی علوم سیاسی پژوهشکده مطالعات راهبردی
3 دانش‏آموخته کارشناسی‌ارشد علوم‌سیاسی از دانشگاه خوارزمی تهران
10.30465/cps.2019.4047
چکیده
روابط ایران و عربستان به عنوان دو کشور تأثیرگذار و قدرتمند منطقه خاورمیانه در سال‏های پس از   انقلاب اسلامی بسیار پر فراز و نشیب بوده و در طیفی گسترده از همکاری نزدیک تا قطع روابط دیپلماتیک در نوسان بوده است. در این پژوهش از چارچوب نظری جدیدی به نام "سرمایه اجتماعی بین‏المللی" برای تبیین تحولات روابط دو کشور استفاده می‏شود. پرسش اصلی این است که سرمایه اجتماعی بین‌المللی چه تأثیری بر روابط ایران و عربستان پس از انقلاب اسلامی داشته است؟ در راستای پاسخ به این پرسش، با بهره‏گیری از اسناد و منابع کتابخانه‏ای موجود و استفاده از تحلیل‏های کمّی و کیفی سعی می‌شود پس از سنجش میزان سرمایه اجتماعی بین‌المللی ایران و عربستان بر اساس شاخص‏های تعریف شده و بررسی نوسانات آنها، به بررسی تأثیر آن بر روابط دو کشور در سال‏های پس از انقلاب اسلامی ایران بپردازیم. نتایج و یافته‏های پژوهش حاکی از آن است که میان فراز و نشیب در میزان سرمایه اجتماعی بین‌المللی ایران و عربستان و فراز و نشیب در روابط دو کشور رابطه‏ای معنادار برقرار است.
کلیدواژه‌ها
سرمایه اجتماعی بین‌المللی
جامعه بین‌المللی
روابط خارجی
جمهوری اسلامی ایران
عربستان سعودی

عنوان مقاله English

The Impact of International Social Capital on Iran and Saudi Arabia Relations after the Islamic Revolution

نویسندگان English

Reza Khalili 1
Mahmood Yazdanfam 2
Hamed Mehraban Incheboron 3
1 Assistant Professor at Kharazmi University, Tehran, Iran
2 Faculty Member at Research Institute of Strategic Studies (RISS), Tehran, Iran.
3 Postgraduate in Political Science from Kharazmi University, Tehran, Iran
چکیده English

Relations between Iran and Saudi Arabia as two effective and powerful countries in the Middle East has had ups and downs from close cooperation with each other to cutting of diplomatic ties in years after the Islamic Revolution in Iran. In this research, investigating the existing literature on Iran and Saudi Arabia relations, has been used “International Social Capital” as a new theoretical framework to understand and explain reasons of fluctuation in relations between the countries. The main question is, what impact has had international social capital on Iran and Saudi Arabia relations in the years after the Islamic Revolution in Iran? In order to response the question, reviewing and analyzing primary and secondary sources, it is tried to understand conceptual and theoretical foundations of the framework first, then will be measured the scale of international social capital of the countries based on the quantitative data, and finally will be focused on the impact of international social capital dimensions on relations between the countries. Results show that to what extend correlation between international social capital on one hand and Iran and Saudi Arabia relationships on the other hand is meaningful.

کلیدواژه‌ها English

International Social Capital
International Society
Foreign Relations
Islamic Republic of Iran
Saudi Arabia
آفتاب‌نیوز (1395)، «دلیل تغییر لحن و انتقادهای ‌شدید روحانی و ظریف از عربستان چیست؟ مقصر کیست؟»، قابل دسترس در: http://aftabnews.ir/fa/news/400656
اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران (1394)، «آمار کل صادرات و واردات به مقصد جمهوری اسلامی ایران»، قابل دسترس در :                             http://www.tccim.ir/ImpExpStats.aspx?slcImpExp
انتخاب (1394)، «سفر عمره رسما تعلیق شد»، قابل دسترس در:
                            http://www.entekhab.ir/fa/news/198869
ایسکانیوز (1394)، «سیر روابط تهران و ریاض از تیرگی روابط تا طلایی‌ترین دوران»، قابل دسترس در: http://www.iscanews.ir/news/241174
بسیج‌نیوز (1394)، «بازخوانی متن کامل پیام امام(ره) به‌ مناسبت سالگرد حج خونین»، قابل دسترسدر: http://basijnews.ir/fa/news/8507271
بوگلسدیک، جورج و اسکایک تون‌ون (1387)، «سرمایه اجتماعی و رشد اقتصادی منطقه‌ای»، ترجمه: حمیدرضا مقصودی، راهبرد یاس، شماره 16، صص 93-57.
ترنر، جاناتان (1388)، تشکیل سرمایه اجتماعی در سطوح خرد، میانه و کلان، ترجمه: نیر پیراهری، مدیریت و سرمایه اجتماعی، شماره 40، صص 184-157.
توسلی، غلامعباس و مرضیه موسوی (1382)، «مفهوم سرمایه در نظریات کلاسیک و جدید با تأکید بر نظریه‌های سرمایه اجتماعی»، نشریه جهاد دانشگاهی، دوره 11، شماره 4 (زمستان)، صص 32-1.
جعفری، امیر (1389)، «بررسی روابط ایران و عربستان»، قابل دسترس در: http://khavarmiane.persianblog.ir/post/5
خبرآنلاین (1395)، «پیروزی نفتی ایران در اوپک»، قابل دسترس در: http://www.khabaronline.ir/detail/607389
خبرگزاری صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران (1395)، «ابعاد حمایت‌های عربستان از رژیم بعثی صدام در دوران جنگ تحمیلی»، قابل دسترس در:  http://www.iribnews.ir/fa/news/1302470
دفتر بازرگانی کشورهای عربی و آفریقایی (1393)، «همکاری‌های عربستان سعودی با جمهوری اسلامی ایران»، قابل دسترس در:  
http://tccim.ir/images/docs/Countries/32%20Saudi%20Arabia/g-saudiarabia-4.pdf
دویچه وله فارسی (2016)، «ایران و عربستان در سال 2016: خصومت شدید، همگرایی محدود»، قابل دسترس در: http://www.dw.com/fa.ir
دیپلماسی ایرانی (1391)، «آیا احمدی‏نژاد برای پنجمین بار به عربستان سعودی می رود؟» قابل دسترس در: http://www.irdiplomacy.ir/fa/page/1905162
رضایی، علی‌اکبر و ارسلان فتحی‌پور (1392)، سرمایه اجتماعی، مفاهیم و مدل‌های سنجش، تهران: فرهنگ و تمدن.
شویره، کریستان و الیویه فونتن (1395)، واژگان پیربوردیو، ترجمه: مرتضی کتبی، تهران: نشر نی.
شیرخانی، محمدعلی و محمد خلف رضایی (1394)، «سرمایه اجتماعی و رقابت‌پذیری در نظام بین‌الملل»، فصلنامه سیاست، دوره 45، شماره 3، صص 740-721.
شیرخانی، محمدعلی و نسیم‌السادات واسعی‌زاده (1391)، «سرمایه اجتماعی و امنیت بین‌الملل»، فصلنامه سیاست، دوره 42، شماره 2 (تابستان)، صص 128-113.
غفاری، غلامرضا (1390)، سرمایه اجتماعی و امنیت انتظامی، تهران: نشر جامعه‌شناسان.
فارس‌نیوز (1394)، «وزیر سعودی: روابط با ایران در زمان احمدی‌نژاد اصولگرا بهتر از روحانی اصلاح‌طلب بود»، قابل دسترس در: http://www.farsnews.com/13941209000858
کریمی، مصطفی (1389)، «بررسی نقش و تحولات سرمایه اجتماعی جامعه ایران در دوران دفاع مقدس»، نگین ایران، دوره 9، شماره 35، صص 92-69.
محمدی، منوچهر (1390)، بازتاب جهانی انقلاب اسلامی، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
مستقیمی، بهرام و نسیم‌السادات واسعی‌زاده (1389)، «فناوری اطلاعات و سرمایه اجتماعی در عرصه بین‌المللی»، فصلنامه سیاست، دوره 40، شماره 1، صص 293-279.
مشرق‌نیوز (1391)، «اینفوگرافیک / روزشمار روابط تهران و ریاض»، قابل دسترس در: http://www.mashreghnews.ir/fa/news/147528
مهدی‌زاده، اکبر (1383)، «بررسی سیاست خارجی و رفتار عربستان در قبال جنگ ایران و عراق»، نگین ایران، دوره 1، شماره 4، صص 32-40.
نصری، قدیر (1393)، مناطق حیاتی خاورمیانه، تهران: نشر دانشگاه امام صادق.
نوغانی، محسن و احمدرضا اصغر‌پور ماسوله (1387)، «بررسی تطبیقی رویکردها و شاخص‌های مورد استفاده در سنجش سرمایه اجتماعی»، فرایند مدیریت و توسعه، شماره 69-68.
ویکی‌پدیا (1395)، «روابط ایران و عربستان سعودی»، قابل دسترس در: https://fa.wikipedia.org/wiki
یزدان‌فام، محمود (1393)، دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران، تهران: نشر پژوهشکده مطالعات راهبردی.
 
Atlas, Media (2014a), “Economic Complexity Rankings”, Available At: http://atlas.media.mit .edu
Atlas, Media (2014b), “Export”, Available At: http://atlas.media.mit .edu/en/profile/ country /aze/#Exports.
Bourdiue, Pierr and Loice Wacquant (1992), An Invitation to Reflexive Sociology, Chicago: Yniversity of Chicago.
EPI (Environmental Performance Index) (2016), “Environmental Performance Index”, Available At: http://epi.yale.edu.
Gauntlett, David (2011), Making is Conecting: The Social Meaning of Creativity, Available At: http://www.makingisconnecting.org/gauntlett2011-extract-sc.pdf.
GGGR (Global Gender Gap Report) (2015), Available At: https://en.wikipedia.org/wiki/ Global_Gender_Gap_Report.
Global Peace Index (2016), “Global Peace Index”, Available At: http://162.243.170.40/#/page/ indexes/global-peace-index.
Grootaert, Christan (1998), Social Capital: The Missing Link? Social Capital Initiative Working, World Bank, Washington D. C.
Heritage Foundation (2016), “Index of Economic Freedom”, Available At: http://www.digitalheritage 2015.org/
Keynoush, Banafsheh (2016), Saudi Arabia and Iran; Friends or Foes?, New York: Palgrave Macmillan.
Legatum Institute (2015), “The Legatum Prosperity Index”, Available At: http://www.prosperity.com/rankings.
Lin, Nan (2001), Social Capital a Theory of Social Structure and Action, New York: Cambridge University, Available At: http://www.insna.org/PDF/ Keynote /1999.pdf.
OIC (Organisation of Islamic Cooperation) (2016), “Final Communique of the 13Th Islamic Summit Conference”, Available At: http://www.oic-oci.org/docdown/? docID=14&refID=5.
Rathbun, Brian (2011), Trust in International Cooperation: International Security Institutions, Domestic Politics and American Multilateralism, Cambridge, Cambridge University Press.
SIPRI (Stockholm International Peace Research Institute) (2015), “Military Expenditure Data: 1988–2015”, Available At: https://www.sipri.org/databases /milex.
Systemicpeace (2014), “Polity IV Individual Country Regime Trends, 1946-2013”, Available At: http://www.systemicpeace.org/polity/polity4.htm.
Terrorism Index (2015), “Terrorism Index”, Available At: http://162.243.170.40/#/ page/ indexes/terrorism-index.
The Global Economy (2016a), “Social Globalization Index”, Available At: http://www.theglobaleconomy.com/rankings/kof_soc_glob/.
The Global Economy (2016b), “Economic Globalization Index”, Available At: http://www.theglobaleconomy.com/rankings/kof_econ_glob/.
The Global Economy (2016b), “Political Globalization Index”, Available At: http://www.theglobaleconomy.com/rankings/kof_pol_glob/.
Transparency International (2015), “Corruption Perceptions Index”, Available At: http://www.transparency.org/cpi2015.
UNDP (United Nations Development Programme) (2015), “Human Development Reports”, Available At: http://hdr.undp.org.
Weforum (2016), “Competitiveness Rankings”, Available At: http://reports. weforum.org/global-competitiveness.
World Bank (2015), “International Tourism, Number of Arrivals”, Available At: http://data. worldbank.org/indicator/ST.INT.ARVL?end=2014&locations=SA&start=1995&view=chart.
World Bank (2016), “Internet Users (Per 100 People)”, Available At: http:// databank. worldbank.org/data/reports.aspx?Code=IT.NET.USER.P2&id=af3ce82b&report_name=Popular_indicators&populartype=series&ispopular=y.