موعودگرایی در الهیات سیاسی ایرانیان

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه تهران و دبیر گروه جریان‌شناسی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات

چکیده

موعودگرایی در اندیشه و عمل سیاسی ایرانیان جایگاه ویژه‌ای دارد. به‌اعتباری، می‌توان یکی از ویژگی‌های فرهنگ سیاسی ایرانیان را باور به ظهور منجی برای نجات از دشواری‌های سیاسی و اجتماعی دانست. گویی به‌رغم گسست‌ها و چندپارگی‌ها، نوعی تداوم یا استمرار نیز در تاریخ اندیشۀ سیاسی ایرانیان در کار بوده است. فرشتۀ زمین ایرانیان در هر عصر درگیر وضعیتی مخاطره‌آمیز بوده، و در خاک خود امیدهای گوناگون پرورده است. محور این مقاله شرح و تحلیل عناصرِ موعودباوری و منجی‌طلبی در دستگاه افسانه‌پردازی مزدایی ـ ایران‌شهری است، و تلاش می‌کنیم تا بهره‌ها و امکان‌های موعودباوری ایران‌شهری را با تکیه بر چهار مقولۀ «وضعیت مخاطره»، «اصل امید»، «اصل عدالت»، و «وعدۀ دموکراتیک» استخراج کنیم. این تلاشِ نظری بر استلزامات افق پساسکولار تکیه دارد. می‌توان دو پرسش را برای پیشبرد مباحث این مقاله مطرح کرد: عناصر موعودباورانه در الهیات سیاسی مزدایی کدام‌اند؟ در بستر الهیات سیاسی ایرانی، چگونه می‌توان وعدۀ دموکراتیک را در کنار اصل امید و اصل عدالت پروراند؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Messianism in Iranians' Political Theology

نویسنده [English]

  • Reza Najafzadeh
Student of PhD, Political Sciences, Tehran University
چکیده [English]

In Iranians thought and practice, Messianism has a particular place. In a sense, belief in emergence of a Savior to free people from political and social problems may be considered as one of the characteristics of the Iranians' political culture. It is as if that, in spite of discontinuities, some kind of continuity has been involved in the history of Iranians' political thought. Iranians' angel of the Earth has in every age faced a risky situation; and, at the same time she has developed various hopes. The present article describes and analyzes the elements of Messianism in Mazdian/Iranian mythological system. Relying on four categories of “risky situation”, “principle of hope”, “principle of justice”, and “democratic promise”, the author tries to infer gains and possibilities of Iranian Messianism. This theoretical attempt relies upon requirements of the post-secular horizon. To discuss the issues mentioned in the present article, two questions may be introduced: what are the Messianic elements in the Mazdian political theology? In the context of the Iranian political theology, how may the democratic promise be developed along with the principles of hope and justice?

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Messianism
  • Messianic
  • Mazdian political theology
  • Soshiant
  • salvation
  • risky situation
  • principle of hope
  • Derrida
  • Bloch
  • Benjamin