هویّت فلسفی تهران، نمادی برای هویّت ملّی ایرانی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

تأسیس تهران را باید نمادی برای هویت ملی ایرانی تلقی کرد. تهران صرفاً یک پایتخت در عداد پایتخت‌های دیگر نیست، بلکه علاوه بر آن پدیده‌ای است که حیات و زندگی فلسفی دارد و احکام فلسفی را ظاهر می سازد. ویژگی مهندسی‌ساز بودن تهران و انفراد ساکنان آن را می‌توان در این جهت مؤثر دانست. تهران، انتظاری را برآورده کرد و تخیلات و انتظاراتی را سبب شد. جایگاهی در داخل کشور و موقعیتی در عرصه بین‌المللی یافت. ادراک واقعبینانه از تهران گذشته و مآلاً کنونی، به درک مناسب‌تر زندگی امروز هر ایرانی با همه زوایای آن منجر می‌شود. این داشتة تهران هم مربوط به جغرافیای آن است و هم در گرو زمان تأسیس و تحولات و پیشرفت آن است. شکل‌دهی به تخیّل‌های سیاسی و اجتماعی جدید، نیازمند بازآفرینی‌های تاریخی جدیدتر و برساخت‌های اجتماعی تازه‌تری از واقعیّات تاریخی گذشته است. این مقاله با چنین هدفی، به سراغ امر پایتختی تهران و شکل‌گیری هویت جدید آن رفته است و آن را در بستر تحولات نیمه اول قرن سیزدهم هجری مورد توجه قرار می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Philosophical Identity of Tehran is a symbol for the Iranian national identity

نویسنده [English]

  • Mohmmad Ali Fathollahi
IHCS
چکیده [English]

The establishment of Tehran should be considered a symbol for the Iranian national identity. Tehran is not only a capital, but also it has a philosophical life and a philosophical proposition.The engineering nature of Tehran and the individuality of its inhabitants can be considered effective in this regard. Tehran met the expectations and created imagination and expectations. Found a place inside the country and a situation in the international arena. Realistic perception of past and present Tehran has led to a better understanding of today's Iranian life with all its angles. This is how Tehran relates to its geography, as well as its time of establishment and progress.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Tehran"
  • "National Identity"
  • "Philosophy"
  • "Qajar"
  • "Iran"
اعتماد السلطنه، محمد حسن ، روزنامه خاطرات اعتماد السلطنه، تهران: امیرکبیر، سوم، 2536.
اعتماد السلطنه، محمد حسن ، منتظم ناصری، تهران، دنیای کتاب، 1367، صص140ـ150.
اعتماد السلطنه، محمد حسن؛ چهل سال تاریخ ایران، یا المآثر والآثار، تهران: اساطیر؛ اول، 1363
امین، سید محسن؛ اعیان الشیعه، تحقیق: حسن امین، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1374. ج3، ص 184.
آبادیان، حسین، روایت ایرانی جنگهای ایران و روس، تهران، مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی، 138035.
آذر، حسین؛ آهنگ سروش تاریخ جنگ‌های ایران و روس، تصحیح امیرهوشنگ آذر، تهران، ناشر مصحح، 1369
آوری، پیتر، تاریخ ایران(افشاریه و زندیه و قاجاریه)،ترجمه مرتضی ثاقب فر، تهران: جامی، 1384. 
بامداد، مهدی؛ شرح حال رجال ایران در قرن 12و 13و 14 هـ. ق، تهران: کتار فروشی زوار، دوم، 1357.
تنکابنی، میرزا محمد؛ قصص العلما؛ تهران، انتشارات علمیه اسلامیه،1364 (تنکابنی، محمد بن سلیمان؛ قصص العلما، تصحیح محمدرضا برزگر، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، 1383، ص21.)
تهرانی، آغابزرگ؛ طبقات اعلام الشیعه، قرن 13، یا الکرام البرره، مشهد: دارالمرتضی للنشر، 1404.
جهانگیر میرزا؛ تاریخ نو؛ به کوشش عباس اقبال؛ 1327؛ تهران، کتابخانه علی اکبر علمی و شرکاء
دوانی، علی؛ نهضت روحانیون ایران؛ انتشارات بنیاد امام رضا(ع)
سایکس، سرپرسی؛ تاریخ ایران، ترجمه گیلانی، تهران، دنیای کتاب، 1370
سپهر، محمد تقی؛ ناسخ التواریخ؛ به اهتمام جمشید کیانفر؛ ج1؛ تهران؛ اساطیر؛ 1371 --- سپهر؛ ناسخ التواریخ، تهران، کتابفروشی اسلامیه، 53، ص472.
شریف رازی، محمد؛ اختران فروزان ری طهران یا تذکره المقابر، قم: مکتبه ی الزهرا، اول، بی تا
الگار، حامد؛ دین و دولت در ایران؛ ترجمه ابوالقاسم سری
الگار، حامد؛ نقش روحانیت پیشرو در دوره قاجار، تهران، توس، 55، ص104.
گیوم‌آنتوان اولیویه؛ سفرنامه اولیویه: تاریخ اجتماعی ـ اقتصای ایران در دوران آغازین عصر قاجاریه؛ مترجم:محمدطاهر میرزا ؛ اطلاعات، چاپ 1 سال 1371
   مدرس تبریزی، محمد علی؛ ریحانه الادب، تهران، خیام، چهارم، 1374.
مستوفی انصاری، میرزامسعود، (1349)، تاریخ زندگانی عباس‌میرزا نایب‌السلطنه، به کوشش محمد گلبن، تهران، مستوفی.
مفتون دنبلی، عبدالرزاق؛ مآثر سلطانیه، تاریخ جنگهای ایران و روس؛ به اهتمام غلامحسین صدری افشار؛ تهران؛ ابن سینا
ملکم، سرجان، تاریخ ایران، ج2 ، ترجمه فخر داعی، تهران: دنیای کتاب، 1362. (ملکم؛ تاریخ کامل ایران، ترجمه اسماعیل حیرت، تاریخ ایران، تهران، افسون، 1380، ص183.)
ورهرام، غلامرضا تاریخ سیاسی و اجتماعی ‌ایران در عصر زند؛ معین، چاپ 1 سال 1385
ورهرام، غلامرضا؛  نظام سیاسی و سازمان‌های‌ اجتماعی ایران در عصر قاجار؛ معین؛ چاپ 1 سال 1385