دو راهه‌ی هژمونی و آزادی در زیست‌بوم مجازی با تاکید بر دیدگاه‌های آیزایا برلین و آنتونیو گرامشی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران.

2 گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه پیام نور، آبادان، ایران.

3 گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم آباد، ایران.

4 محقق

10.30465/cps.2022.37667.2851

چکیده

زیست بوم مجازی، واقعیتی است که واقعیت‌های زندگی واقعی را تحت شعاع قرار داده است. دو حوزه مهم واقعیت مجازی، اجتماع وسیاست هستند که نسبت تنگاتنگی باهم دارند. برای درک نسبت میان این دو، به این پرسش توجه شده است که کدام یک از این دو، از این زیستمان جدید، بیشتر بهره‌برداری می‌کند.این نوشتار با روش تحلیلی– تبیینی، نسبتِ برقرار شده میانِ این دو حوزه را از منظرِ دو فیلسوف سیاسی، یعنی آنتونیو گرامشی و آیزایا برلین با محوریتِ دو مفهوم هژمونی و آزادی بررسی می‌کند. هدف از این نوشتار پاسخ به این پرسش اساسی است که زیست بوم مجازی باعث آزادی بیشتر انسان شده است یا نه؟ در بررسی و پاسخ به این پرسش، این نوشتار نشان می‌دهدکه دولت‌ها و حکومت‌ها از طریق مدل حکومتی جدیدی که با زیست بوم مجازی و جامعه‌ی اطلاعاتی تناسب وثیقی دارد، به نام هژمونی، باعث ایجاد نوعی وابستگی رضایت در شهروندان شده‌اند که همین رضایت ناشی از وابستگی باعث ایجاد نوعی توهّم آزادی در ذهن آنان شده است. این مطالعه نشان می‌دهد دولتها از طریق هژمونی از مجرای زیست بوم مجازی، باعث کنترل جامعه‌ می‌شوند و اینجاست که شهروندان، در اینکه واقعاً آزاد‌اند یا اسیر چنبره‌ی قدرت‌ها هستند، سرگردان‌اند؛ با این حال، به نظر می‌رسد که خروج از این دو راهه‌ی هژمونی و آزادی در زیست بوم مجازی روز به روز امری غیرممکن می‌شود و فقط باید از طریق ایجاد شبکه‌های آگاهی این استلای هژمونیک را کنترل کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The two ways of hegemony and liberty in the virtual world With an emphasis on the views of Isaiah Berlin and Antonio Gramsci

نویسندگان [English]

  • Fateme Hardanipour 1
  • farzaneh dashti 2
  • Bizhan Mirzaie 3
  • Behnam Goudarzi 4
1 Department of Management, Faculty of Humanities, Iran University of Science and Technology, Tehran, Iran.
2 Department of Political Science, Faculty of Humanities, Payame Noor University, Abadan, Iran.
3 Department of Political Science, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Khorramabad, Iran.
4 researcher
چکیده [English]

The virtual world is a reality that overshadows the realities of real life. Two important areas of virtual reality are society and politics, which are closely related. To understand the relationship between the two, attention has been paid to the question of which of the two makes the most of this new habitat. That is, Antonio Gramsci and Isaiah Berlin examine the two concepts of hegemony and freedom. The purpose of this article is to answer the fundamental question of whether the virtual ecosystem has led to more human freedom or not. In analyzing this question, this paper shows that governments and governments, through a new model of government that is closely related to the virtual world and the information society, called hegemony, have created a kind of dependence of satisfaction in citizens, which is the dependence of dependence. It has created an illusion of freedom in their minds.

This study shows that governments, through hegemony through the virtual ecosystem, control society, and this is where citizens are confused as to whether they are truly free or in the grip of power; However, it seems that getting out of these two paths of hegemony and freedom in the virtual world is becoming impossible day by day and this hegemonic domination should be controlled only by creating networks of consciousness.

کلیدواژه‌ها [English]

  • hegemony
  • freedom
  • government
  • virtual virtual world Considering
  • Isaiah Berlin
  • Antonio Gramsci
الف- فارسی
برلین، آیزایا (١٣٨٠)، «چهار مقاله در باب آزادی»، ترجمه محمدعلی موحد، چاپ دوم، تهران: نشر خوارزمی.
پوراحمدی میبدی، حسین و سعیدی، روح‌الامین (۱۳۹۰)، «رابطه فرهنگ و هژمونی در عرصه جهانی: رویکردی گرامشینیستی»، فصلنامه رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، شماره ۲۸، صص ۱۷۹- ١۴٣.
جیرانی، یاشار (١٣٨٩)، «تکثرگرایی ارزشی و آزادی در اندیشه آیزایا برلین»، فصلنامه پژوهش سیاست نظری، دوره جدید، شماره ٩، صص ۵٨ - ۴۵.
درخشه، جلال و سلطانی، اسحاق (١٣٩٨)، «مطالعه تطبیقی آرای مرتضی مطهری و آیزایا برلین در باب آزادی؛ مبتنی بر مؤلفه‌های کنش‌گر، مانع و غایت»، فصلنامه پژوهش‌های راهبردی سیاست، سال هشتم، شماره ٣١، صص ٣١-١.
راثی تهرانی، حبیب (۱۳۸۸)، «نظریه هژمونی»، آنتونیو گرامشی، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره ١۶، صص ١٠٨- ٩٩.
ریستون، والتر (1390)، فناوری اطلاعات و حاکمیت دولتها، تهران : انتشارات مطالعات راهبردی.
سهیلی مقدم، سیدمهدی (۱۳۹۹)، «واکاوی حاکمیت دولت بر فضای مجازی؛ مطالعه موردی عربستان در مواجهه با معارضان»، فصلنامه مطالعات بیداری اسلامی، دوره نهم، شماره ۱، صص ۲۶۳- ۲۳۵.
عمادی حیدری، حمداله (1399)، «آزادی بیان، اینترنت و فناوری های نو»، قابل دسترسی در:  http://gitionline.ir
قبولی درافشان، سیدمحمدهادی، بختیاروند، مصطفی، آقامحمدی، اکرم (1397). «حق فراموش شدن در ترازو: نیاز ناشی از فضای مجازی یا تهدیدی برای آزادی بیان!؟»، پژوهش حقوق عمومی، دوره 19، شماره 58، 135-113.
مشکات، محمد و فاضلی، محسن (١٣٩٣)، «بررسی مفهوم آزادی از نظر آیزایا برلین»، پژوهش‌های علوم انسانی نقش‌جهان، سال هشتم، دوره‌ی جدید، سال اول، شماره ٣، صص ٣٨-١.