چالش‌ها و راهبردهای دولت الکترونیک در راستای تحقق دموکراسی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه حقوق عمومی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری تخصصی حقوق عمومی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 دانشیار گروه حقوق عمومی و بین الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

10.30465/cps.2022.40408.2978

چکیده

دولت الکترونیک با هدف بهبود خدمات رسانی به مردم، موجب تعامل بیشتر مردم با دولت و مشارکت آن‌ها را در فرآیندهای دموکراتیک می‌شود و این امر در تحقق حقوق و آزادی ها، ساختار و کارکرد نهادهای حکومت و نهایتاً در هنجارها برای حاکمیت دولت قانون مدار که در آن تحدید قدرت، رعایت سلسله مراتب و نظارت پذیری با استفاده از دولت الکترونیک تسهیل و بسیار شفاف خواهد شد. پژوهش حاضر به صورت توصیفی و تحلیلی این موضوع را بررسی می کند.

دولت الکترونیک می‌تواند با بکارگیری فناوری‌های جدید ارتباطی و اطلاعاتی به ساختاربندی خدمات در راستای تضمین حقوق اساسی شهروندان و مشارکت اثر بخش مردم و جامعه مدنی در فرآیند تصمیم گیری عمومی عمل کند، از این رو یکی از نتایج اجرای دولت الکترونیک و حکومت‌گری الکترونیک، خلق دموکراسی ‌باشد، ولی مهم‌ترین چالش‌ها در تحقق دولت الکترونیک می‌توان به نقض حریم خصوصی، یکپارچه سازی سامانه های فنی، تغییر فناوری و لزوم احیای مجدد مسائل مربوط به عوامل انسانی، اندازه پذیرش فرهنگ استفاده از خدمات دولت الکترونیک، شکاف دیجیتالی، مشارکت ناکافی در پیاده سازی دولت الکترونیکی، سواد الکترونیک پایین و فقدان برنامه منسجم در روند مطلوب آماده ســازی برای تحقق دموکراسی، اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Challenges and strategies of e-government for democracy

نویسندگان [English]

  • Hassan Khosravi 1
  • Hassan Tayebi Tavakol 2
  • NaserAli Mansoorian 3
1 Ph.D in Public Law, Associate Professor of Law Department, Payame Noor University, Tehran, Iran
2 PhD Student in Public Law, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Associate Professor, Department of Public and International Law, Faculty of Law and Political Science, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
چکیده [English]

E-government, with the aim of improving services to the people, causes more people to interact with the government and their participation in democratic processes, and this in the realization of rights and freedoms, structure and function of government institutions and ultimately norms for government governance. A rule of law in which limitation of power, observance of hierarchy and oversight using e-government will be facilitated and made very transparent.The method of the present research will be descriptive and analytical.

E-government can use new communication and information technologies to structure services in order to guarantee the fundamental rights of citizens and effective participation of people and civil society in the public decision-making process, so one of the results of e-government and governance Electronics, the creation of democracy, But the most important challenges in the realization of e-government can be the violation of privacy, integration of technical systems, change of technology and the need to revitalize issues related to human factors, the extent of acceptance of the culture of using e-government services, digital divide, participation He noted inadequate implementation of e-government, low e-literacy, and a lack of a coherent program in the process of preparing for democracy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • e-government
  • democracy
  • digital transparency
  • e-literacy
  • privacy
آریایی منفرد، زهرا(1397). چالش‌های حقوقی گسترش نقاط تجاری مجازی در دولت الکترونیکی در نظام حقوقی ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته حقوق تجارت الکترونیک،  دانشگاه علم و فرهنگ تهران.
اشتریان، کیومرث(1384). آسیب شناسی دولت الکترونیک: تحول غیر دموکراتیک در سیاست گذاری عمومی، فصلنامه دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره 69.
امامویردی، محسن(1398). موانع پیاده سازی دولت الکترونیک در دستگاه­های اجرایی، تهران: انتشارات برتراندیشان، چاپ اول.
جبلی، ندا(1386). تأثیر تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات (ICT) بر تعمیق دموکراسی در کشورهای توسعه‌یافته (دموکراسی دیجیتال)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته حقوق بین‌الملل، دانشکده حقوق، دانشگاه علامه طباطبایی.
جهانگیری، علی و علوی، نازنین(1385). بسترسازی برای استقرار دولت الکترونیکی، فرآیند مدیریت و توسعه، نشریه علمی فرآیند و توسعه، دوره 20، شماره‌های 3 و 4.
خلیلی، محسن(1394). کشاکش دولت الکترونیک با دموکراسی الکترونیک، فصلنامه علمی پژوهشی دولت پژوهشی، شماره سوم.
سرداری، احمد(1386). دولت الکترونیکی، مجله رهیافت، شماره 39.
رستمی، ولی و اصغرنیا، مرتضی(1392). نقش دولت الکترونیک در جهت ارتقاء سلامت کارکنان نظام مالیاتی، مجموعه مقالات همایش چالش­ها و فرصت­های فراروی سلامت نظام مالیاتی کشور با تأکید بر پیشگیری از تخلف، انتشارات میزان، چاپ اول.
رشیدی، احمد (1393). نقش دولت الکترونیک در تحقق حکمرانی خوب در ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته حقوق عمومی، دانشگاه مازندران: دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
رضایی، مهدی و یعقوبی، اسماعیل(1394). دولت الکترونیک: الگوی جدید در اصلاح نظام اداری و ارائه خدمات عمومی، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 41.
رضایی، حمیدرضا و داوری، علی(1383). دولت الکترونیک، ماهنامه تدبیر، شماره 146.
رودساز، حبیب و صوفی، هما(1399). دولت الکترونیک مفهوم، راهبرد و فرآیند، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی، چاپ اول.
طراحی منفرد، الهام(1395). بررسی ابعاد حقوقی قیمت گذاری خدمات دولت الکترونیک، پایان نامه کارشناسی     ارشد، رشته حقوق ارتباطات، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
عاملی، سید سعید رضا(1397). آینده پژوهشی دولت الکترونیک، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ اول.
عاملی، سید سعید رضا(1396). نظریه­ها و مفاهیم اساسی دولت الکترونیک، تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر، چاپ اول.
فیروزآبادی، ابوالحسن(1399). درآمدی بر حکمرانی فضای مجازی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق و مرکز ملی فضای مجازی، چاپ اول.
قلی پور سوته، رحمت اله، منصوریان، عباس، الهیاری دوین، ملیحه(1398). طراحی مدل دولت الکترونیک در چارچوب اخلاقی حکمرانی خوب، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، سال چهاردهم، شماره 2.
کاشفی، امید و زمانی فر، آزاده (1389). دولت الکترونیک، دبیرخانه شورای عالی اطلاع رسانی.
کدخدایی، عباسعلی و وکیل، امیرساعد(1394). حقوق شهروندی در اینترنت، تهران: انتشارات جنگل، چاپ اول.
کرامتی معز، هادی(1399). بزه دیده شناسی کودکان در شبکه­های مجازی، تهران: انتشارات دادگستر، چاپ اول،
معمارزاده طهران، غلامرضا؛ میبینی، محمد و فقیهی، مهدی(1396). دولت الکترونیک، انتشارات اندیشه­های گوهربار، چاپ سوم.
هیوز، آون(1385). مدیریت دولتی نوین، ترجمه سید مهدی الوانی و دیگران، انتشارات مروارید، چاپ هفتم.