بررسی سیاست های حاکم بر برنامه های توسعه دوره پهلوی دوم و جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای سیاست گذاری عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحققات، تهران، ایران.

2 عضو هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

3 پژوهشگاه علوم انسانس و مطالعلا فرهنگی، تهران، ایران

10.30465/cps.2023.42876.3076

چکیده

در مطالعه سیاست های حاکم بر برنامه های توسعه دوره پهلوی دوم و جمهوری اسلامی ایران ، چارچوبی تحلیلی به منظور درک فرایند و علل ناکامی های توسعه اقتصادی در هفتاد سال اخیر واکاوی گردید.با بهره گیری از رویکردی میان رشته ای ، نقش توسعه عمرانی و اقتصادی در کارآمدی سیاستهای توسعه ای کشور بررسی گردید. توسعه درون زا به عنوان الگوی مستحکمی از مناسبات اقتصادی تعریف می شود .این الگو بیشترین میزان همگرایی را با پتانسیل ها، مقدورات و محذورات داخلی کشور داشته و دارد.نتایج حاصله نشان میدهد علل ناکامی سیاستهای کلی توسعه در دوره پهلوی دوم ، دولت محوری، الگو برداری ناقص از برنامه های توسعه مکاتب غربی و بی توجهی به ظرفیت ها و اقتضائات بومی و آمایش سرزمینی است. این الگو برداری ناقص مردم را از مدیریت اقتصادی حذف و دولت را به عنوان نهاد تصدی گر جایگزین کرد.درجمهوری اسلامی خصوصی سازی و درون زایی اقتصاد به عنوان محور برنامه ریزی قرار گرفته و اقتصاد مقاومتی به عنوان الگوی ایرانی و اسلامی و پیشران و محور توسعه است.البته میراث دوره پهلوی و جنگ تحمیلی و تحریم ها از سرعت رشد توسعه اقتصادی کاسته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

the policies governing the development plans of the second Pahlavi period and the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Majid Hashemifara 1
  • Mohamadmahdi Emaili 2
  • Farhad Ziviyar 3
1 Ph.D. student of public policy, Islamic Azad University, Department of Sciences and Realizations, Tehran, Iran.
2 Member of the faculty of Tehran University and Minister of Culture and Islamic Guidance
3 Institute of Humanities and Cultural Studies, Tehran, Iran
چکیده [English]

In studying the policies governing the development plans of the second Pahlavi period and the Islamic Republic of Iran, an attempt was made to analyze the analytical framework in order to understand the process and causes of economic development failures in the last seventy years. For this purpose, using an interdisciplinary approach, the role of civil and economic development in the effectiveness of the country's development policies was investigated.

To the central government is the incomplete modeling of Western school development programs and the disregard for indigenous capacities and requirements and territorial planning.This imperfect modeling removed the people from economic management and replaced the government as a holding entity. In the period of the Islamic Republic, in order to make economic policies effective and get rid of these failures, it was tried to privatize and internalize the economy as the axis of planning and the resistance economy as the Iranian and Islamic model and the driver and axis of development. The Pahlavi era and the imposed war and sanctions have slowed the growth of economic development.

Keywords: civil and economic development, economic policy, endogenous development, government-centered, resistance economy

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: civil and economic development
  • economic policy
  • endogenous development
  • government-centered
  • resistance economy
توفیق، فیروز( ۱۳۵۹). برنامه ‌ریزی در ایران و چشم‌انداز آینده آن، فصل اول،موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی
تودارو ،مایکل( ۱۳۸۳) توسعه اقتصادی در جهان سوم ، ترجمه غلامعلی فرجادی،  تهران: کوهسار
 روشه ،گی (1381) ، تغییرات اجتماعی، ترجمه منصور وثوقی، تهران ،نشر نی
کامران،فریدون(1374) توسعه و برنامه ریزی روستایی، تهران، آوای نور،
عظیمی، حسین (1391)، اقتصاد ایران: توسعه، برنامه ریزی، سیاست و فرهنگ، نشرنی
ازکیا، مصطفی(1380)،جامعه شناسی توسعه، تهران، نشر کلمه
نظرپور، محمد تقی (1378) ارزش‌ها و توسعه، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
 سو ، آلوین(1377)،تغییر اجتماعی و توسعه، ترجمه محمود حبیبی مظاهری ،تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی تهران
 (سمیعی، علیرضا(1394) ،نظریه پساتوسعه و الگوی اقتصاد مقاومتی،،مطالعات راهبردی بسیج
واتسلاف هاول (۱۹۸۵) قدرت بی‌قدرتان ، ترجمه احسان کیانی‌خواه،تهران نشر نو
ساعی،احمد(1384) ،توسعه در مکاتب متعارض،نشر قومس
 ندروین پیترز،جان ،(1394) ،نظریه توسعه،ترجمه انور محمدی ،نشر گل آذین
 (جان ندروین 94:1394). 6- (نظریه توسعه جان ند روین ترجمه انور محمدی صفحه ۹۵ ۹۴).
 سلیمی فر، مصطفی(1388) ، اقتصاد توسعه موضوعات منتخب . نشر موحد
کاتوزیان،محمد علی(1372)اقتصاد سیاسی ایران:از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی،ترجمه محمد رضا نفیسی،نشر مرکز
 هادی زنوز،بهروز، (1389)،بررسی نظام برنامه ریزی اقتصادی در ایران ، مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی
سازمان برنامه و بودجه ،قانون برنامه اول توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ۱۳۶۸ تا 1372
.ازکیا، مصطفی(1377) جامعه شناسی توسعه. تهران نشر کلمه
 
Hagen, E. E. (1980) On the theory of social change. New York, NY: The Dorsay Press                                    
https://www.mtholyoke.edu/acad/intrel/depend.ht   College, July1966 Mtholyoke.edu. Retrieved 2013-05-24