شکاف‌های اجتماعی درون قومی و پیامدهای سیاسی آن در ایران: مطالعه موردی بلوچ

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو

2 دانشیار دانشکده حقوق وعلوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی(ره)

3 استادی علوم سیاسی/ دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشکاه تهران

4 دانشگاه علامه طباطبایی. دانشکده حقوق و علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی

چکیده

در فرایند سیاسی شدن اقوام در ایران، بلوچ‌ها یکی از سیاسی‌ترین اقوام ایرانی است. بلوچ‌ها مانند هر جامعه‌ای دیگری دارای برخی فاصله‌های درون قومی است که بر رفتار سیاسی این قوم تأثیرگذار است. شناخت این تمایزات و پیامدهای سیاسی آن هدف این نوشتار است. این پژوهش با رهیافت جامعه‌شناسی سیاسی و روش تحلیل تماتیک در کنار بهره‌گیری از مطالعات کتابخانه‌ای و تکنیک مصاحبه با پژوهشگران قومی انجام شده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که در میان بلوچ‌ها در دوران پیشامدرن، شکاف-های مرتبط با ساخت سنتی مانند"منازعات طایفه‌ای"، "تفاوت‌های ناحیه‌ای" و در دوران پهلوی شکاف‌های سیاسی ناشی از دوران گذر از قبیل " تنازع نخبگی"، "کشمکش‌های ایدئولوژیک و سازمانی" و در بعد از انقلاب شکاف‌های نوپدیدی مانند "شکاف جنسیتی" و "شکاف نسلی" در کنار سایر عوامل بر رفتار سیاسی بلوچ‌ها تاثیرگذار بوده-اند. فراهم شدن زمینه برای دخالت‌های خارجی و دولت مرکزی، ایجاد مانع برای پیگیری مطالبات قومی، جلوگیری از افراطی شدن هویت قومی و هویت سیاسی سیال و متکثر از پیامدهای سیاسی شکاف‌های اجتماعی در میان بلوچ‌ها می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Intra-ethnic social cleavages and their political consequences in Iran: a case study of Baloch

نویسندگان [English]

  • Amir Moulodi 1
  • mohammad bagher khorramshad 2
  • ahmadi, hamid 3
  • AbasAli Rahbar 4
1 student
2 Professor, Department Of Political Science Of Allameh Tabataba’i University
3 Professor, Faculty of Law and Political Science- University of Tehran and University of Tehran
4 Associated Professor of Political Sciences, Allameh Tabataba’i University
چکیده [English]

In the process of politicization of ethnic groups in Iran, Baloch is one of the main political ethnic groups in Iran. Balochs, like any other society, have some internal social cleavages that affects the political behavior of this ethnicity. Knowing these distinctions and their political consequences is the purpose of this article. This research was carried out with the approach of political sociology and thematic analysis method, along with the use of library studies and the technique of interviewing ethnic researchers. Results of this research show that among the Baloch in the pre-modern era, divisions related to traditional construction such as "tribal conflicts" and "regional differences" exist. In addition, in the Pahlavi era political divisions caused by the period of transition such as "elite conflict" and "ideological and organizational conflicts" took place. Finally, after the revolution new divisions such as the "gender gap" and "generational gap" along with other factors have influenced the political behavior of the Baloch people. Providing grounds for foreign interference and the presence of the central government, creating obstacles for pursuing ethnic demands, preventing ethnic identity from becoming extreme and fluid, and plural political identity are the political consequences of the social cleavages among the Baloch.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social
  • cleavage
  • Political
  • consequences
  • identity

مراجع

  • منابع

    آبراهامیان، یرواند(1387)، ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گل محمدی ومحمد ابراهیم فتاحی، ، چاپ ششم، نشر نی، تهران.

    احمدی، حمید(1395)قومیت و قوم گرایی در ایران از افسانه تا واقعیت، تهران، نشر نی.

    احمدی، حمید(1383)، ایران هویت و ملیت، چاپ اول، انتشاراتی موسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی، تهران.

    ایرندگانی، یونس(1387)، بررسی نقش جنبش چپ بر قومیت­ها در بلوچستان و کردستان ایران(1365-1350)، پایان­نامه کارشناسی ارشد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی.

    بشیریه،حسین(۱۳۹۰) جامعه­شناسی سیاسی (نقش نیروهای اجتماعی در زندگی سیاسی)، تهران، نشر نی.

    دلیرپرو،پرویز­ و سمیعی اصفهانی علیرضا(1388):جامعه‌شناسی شکاف‌های اجتماعی(بررسی‌های موردی)،پیپا نوریس، نیکی آر. کدی و دیگران؛،انتشارات کویر.

    سیاسر، قاسم(1398)، تبارشناسی شکاف­های قومی و اجتماعی سیستان و بلوچستان، تهران، نشر دریافت.

    فِی، برایان(1381)، فلسفۀ امروزین علوم اجتماعی، ترجمه خشایار دیهیمی، چاپ اول، تهران،نشر طرح نو.

    مالشویچ، سینیشیا(1394)، جامعه­شناسی قومیت، ترجمه پرویز دلیرپور، تهران، ناشر آمه.

    روستاخیز، بهروز(1397)، مواجه خود ودیگری: فهم تحولات گفتمانی مسئل: هویت در بلوچستان ایران، رساله دکتری دانشکده علوم اجتماعی، گروه انسان­شناسی دانشگاه تهران.

    ستوان، صادق(1394)، بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر مشارکت سیاسی زنان بلوچ (زنان بلوچ بالای 18 سال شهر ایرانشهر)، کنفرانس بین المللی علوم انسانی، روانشناسی و علوم اجتماعی – 1394.

    سید امامی، کاووس(1385)قومیت از منظر سیاست هویت، دو فصلنامه دانش سیاسی، سال1385، شماره سوم.

    رئیسی، سیما و دیگران(1399)، موانع نهادی مشارکت سیاسی زنان منطقۀ بلوچستان، دورۀ18، شمارۀ 2، زن در توسعه و سیاست، صص 334-313.

    معیدفر، سعید و شهلی­بر،عبدالوهاب شهلی­بر(1386)، جهانی­شدن و شکل­گیری سیاست فرهنگی محلی: مصرف رسانه­ای بلوچ­های ایران و چالش­های هویت قومی و هویت ملی، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی، س15، شماره 56-57، صص: 208-183.

    مقصودی، مجتبی(1380)، تحولات قومی در ایران(علل و زمینه­ها)،چاپ اول،تهران، موسسه مطالعات ملی.

    نادری احمد، روستاخیز بهروز، فیاض ابراهیم، حسین­بر محمد عثمان(1397)، تعاملی در آرایش نیروهای اجتماعی و تحول گفتمان­های هویت قومی در بلوچستان ایران، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران شماره ۱۱ پیاپی ۴۳ پاییز ۱۳۹۷، صص 102-69.

    نادریان­فر،علی و دیگران(1398)، بررسی علل شورش­ها و طغیان­های خوانین بلوچ در دورۀ رضاشاه، پژوهشنامه تاریخ­های محلی ایران، سال هفتم، شمارۀ دوم، پیاپی14، صفحات 254-231).

    سایت­ها

    شهلی­بر، عبدالوهاب(1383)، اشکال سنتی و قدیمی جامعه ی بلوچ و جریان مداوم زندگی، وب سایت حزب مردم بلوچ، مشاهده شده به تاریخ 11/12/1401.

    https://www.ostomaan.org.

    طباطبائی، سید جواد(1394)، تاریخ جامع ایران، تاریخ آگاهی ما است، وب سایت مرکز دایرۀ المعارف اسلامی،روئیت شده در تاریخ، 25/12/1401.

     https://www.cgie.org.ir/fa/news/50022/

    مولوی عبدالحمید و مولوی حافظ(1394)، بازخوانی محکومیت­های گسترده مسئولین و علمای شیعه و سنی نسبت به حادثه تاسوکی، خبرگزاری عصر هامون، سه شنبه 25/12/1394/.

     https://www.asrehamoon.ir/news/83028/                                                                                

    فهرست مصاحبه شوندگان

    • مصاحبه تلفنی با دکتر محمد عثمان حسین­بر، تاریخ مصاحبه، 11/11/1401.
    • مصاحبه تلفنی با آقای دکتر عبدالودود سپاهی ، تاریخ مصاحبه،  1/12/1401.
    • مصاحبه مکتوب با آقای دکتر جهان­تیغ، تاریخ مصاحبه،12/12/1401.
    • مصاحبه تلفنی با آقای دکتر بهروز روستاخیز، تاریخ مصاحبه، 23/11/1401.
    • مصاحبه تلفنی با آقای دکتر عظیم شه­بخش، تاریخ مصاحبه 05/2/1402.

     

    منابع لاتین

     

    Deegan-Krause, K. (2006). New Dimensions of Political Cleavage. Oxford Handbook of Political Science, eds. R.

جستارهای سیاسی معاصر
دوره 14، شماره 4
اسفند 1402
صفحه 33-57

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار