تعامل سیاست و طبقات اجتماعی در دوره پهلوی دوم

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دوره دکتری تخصصی گروه علوم سیاسی ، واحد زنجان ، دانشگاه آزاد اسلامی زنجان ، ایران

2 استادیار گروه روابط بین الملل و علوم سیاسی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان، زنجان، ایران

3 استاد یار گروه روابط بین الملل وعلوم سیاسی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی دانشگاه واحد زنجان، ایران

10.30465/cps.2023.46537.3256

چکیده

در یک رویکرد جامعه شناسانه، طبقات اجتماعی یکی از عوامل موثر سیاسی شناخته می شوند که میزان اثر گذاری آن بستگی به قدرت دولت و ماهیت طبقات دارد. طبقات اجتماعی با توجه به متغیر زمان و مکان و عواملی از قبیل توسعه صنعتی، نوسازی ، سطح آموزش، تعاملات بین المللی و...متحول می شوند و البته ممکن است قدرت حاکم با توجه به نگرش سیاسی و در جهت ایجاد پشتوانه اجتماعی برای خود، بلوک بندی اجتماعی را متحول کند. چنانکه پهلوی دوم در جهت حامی پروری تلاش کرد بلوک بندی طبقات اجتماعی در ایران را از سنتی به مدرن تغییر دهد . اگرچه در این امر موفق نشد . هدف پژوهش حاضر بررسی تعامل سیاست وطبقات اجتماعی در دوره پهلوی است. در این مقاله با بهره گیری از نظریه مارکس به این مسئله پرداخته ایم که اهداف پهلوی دوم در ایجاد تحول طبقات اجتماعی چه بوده است ؟در راستای سوال مطروحه این فرضیه مورد سنجش واقع شد که (( به نظر می رسد اهداف پهلوی دوم در جهت تغییر بلوک بندی طبقات اجتماعی از سنتی به مدرن در جهت حامی پروری بوده که در این امر موفق نشده است)). فرضیه مذکور با بهره گیری از منابع معتبر و مکتوب مورد بررسی قرار گرفت و یافته های مقاله حاکی از آن است که طبقات ایجاد شده از استراتژی های پهلوی دوم حمایت ننموده و بتدریج مخالف نظام پهلوی شده و در تحول سیاسی به مخالفان پیوستند .

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Politics and social classes in the second Pahlavi period

نویسندگان [English]

  • ebrahim dehghanikhah 1
  • Asghar Partoei 2
  • Seyed Farshid jafari 3
1 Doctoral student course of Islamic Azad University of Zanjan
2 Assistant Professor, Department of International Relations and Political Science, Faculty Member, Islamic Azad University Zanjan Branch, Zanjan, Iran
3 Associate Professor, Department of International Relations and Political Science, Member of the Faculty of Islamic Azad University, Zanjan University Branch, Iran
چکیده [English]

In a sociological approach, social classes are known as one of the effective political factors, the extent of which depends on the power of the government and the nature of the classes. Social classes change according to the variable of time and place and factors such as industrial development, modernization, level of education, international interactions, etc., and of course, it is possible that the ruling power may change according to the political attitude and in order to create social support for itself. , to revolutionize social blocking. As Pahlavi II tried to change the social class block in Iran from traditional to modern in order to patronize education.Although he did not succeed in this. The purpose of this research is to investigate the interaction between politics and social classes in the Pahlavi period. In this article, by using Marx's theory, we have addressed the issue of what were the goals of the Second Pahlavi in creating the transformation of social classes? In line with the proposed question, this hypothesis was evaluated that (it seems that the goals of the Second Pahlavi in the direction of change Blocking of social classes from traditional to modern is in the direction of patronage, which has not been successful in this matter)). The mentioned hypothesis was investigated using reliable and written sources and the findings of the article indicate that the created classes did not support the strategies of the second Pahlavi and gradually became against the Pahlavi system and joined the opposition in the political transformation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social class
  • second Pahlavi
  • white revolution
  • land reforms
  • Marx

مراجع

  • . فهرست منابع

    فارسی

    • اشرف، أحمد ( ۱۳۵۹). موانع تاریخی رشد سرمایه داری در ایران: دوره قاجاریه، تهران: انتشارات زمینه
    • اشرف ، احمد و بنو عزیزی (1372) . طبقات اجتماعی در دوره پهلوی ، ترجمه عماد افروغ ، فصلنامه راهبرد ، شماره 13
    • آبادیان ، حسین (1396). بحران آگاهی و تکوین روشنفکری در ایران ، تهران : نشر مرکز
    • سیوری ، راجر ، ایران عصر صفوی ، مترجم کامبیز عزیزی ، تهران : نشر مرکز
    • گرب، ادوارد ،ج (1375). نابرابری اجتماعی ، دیدگاههای نظریه پردازان کلاسیک و معاصر ، مترجم محمد سیاهپوش و احمد رضا غروی زاد ، تهران : نشر معاصر
    • پور افضل،حسن و نجفی ،بهاءالدین .(1351)اصلاحات ارضی و واحدهای دسته جمعی تولید کشاورزی ،:شیراز ، نشر دانشگاه شیراز
    • سولیوان، ویلیام و پارسوتر، آنتونی؛ (1372)خاطرات دو سفیر، اسراری از سقوط شاه و نقش آمریکا و انگلیس در انقلاب اسلامی، ترجمه محمود طلوعی، تهران، انتشارات علم
    • عیوضی،محمد رحیم .(1380)سیر جریان روشنفکری در ایران و عملکرد آن در رویارویی با غرب، تهران :انتشارات مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی
    • ارسنجانی ،حسن .(1340)اصلاحات ارضی در ایران ، تهران :اطلاعات و روابط عمومی وزارت جهاد کشاورزی
    • سوداگر ، محمدرضا (1369) نظام ارباب رعیتی در ایران : تهران : موسسه تحقیقات اقتصادی و اجتماعی پازند
    • گازیورسکی ، مارک ،ج.(1371)سیاست خارجی آمریکا و شاه ، ترجمه فریدون فاطمی ،تهران : نشر مرکز
    • الگار، حامد (۱۳۵۶). دین و دولت در ایران: نقش علما در دوره قاجاریه ابوالقاسم سری. تهران: انتشارات توس
    • انصاری، ابراهیم (۱۳۷۸). نظریه های قشربندی اجتماعی و ساختار تاریخی آن در ایران. اصفهان: دانشگاه اصفهان.
    • انگویتا، ماریانو اف و لئونارد ریزمن (۱۳۸۳). جامعه شناسی قشرها و نابرابری های اجتماعی، ترجمه محمد قلی پور، تهران: نشر مرندیز
    • پهلوی، محمد رضا ، (1356)به سوی تمدن بزرگ، کتاب :انتشارات پارس، لس آنجلس
    • پهلوی، محمد رضا،(1364) پاسخ به تاریخ: انتشارات مرد امروز
    • Abrahamian, “The Strengths and Weaknesses of the Labor Move‌ment in Iran, 19411953,” in M. Bonine and N. Keddie, eds., Modern Iran. The Dialectics of Conti‌nuity and Change, Albany, N.Y., 1981, pp. 181-202.
    • Akhavi, Religion and Politics in Contemporary Iran, Albany, N.Y., 1980.

     Ashraf, “Historical Obstacles to the Development of a Bourgeoisie in Iran,” in M. A. Cook, ed., Studies on the Economic History of the Middle East, London, 1970, pp. 308-32.

    • Idem, “The Roots of Emerging Dual Class Structure in Nine‌teenth-Century Iran,” Iranian Studies 14/1-2, 1981, pp. 5-27.
    • Idem, “Theocracy and Charisma. New Men of Power in Iran,” International Journal of Politics, Culture and Society 4/1, 1990, pp. 113-52.
    • Idem, “State and Agrarian Relations before and after the Iranian Revolution, 1960-1990,” in F. Kazemi and J. Waterbury, eds., Peasants and Politics in the Modern Middle East, Miami, 1991, pp. 277-311.
    • Idem and A. Banuazizi, “Policies and Strategies of Land Reform in Iran,” in Inayatullah, ed., Land Re‌form. Some Asian Experiences, Kuala Lumpur, 1980, pp. 15-60.
    • Idem, “The State, Classes, and Modes of Mobilization in the Iranian Revolution,” International Journal of State, Culture and Society 1/3, 1985, pp. 3-40.
    • Banani, The Modernization of Iran, 1921-1941, Stanford, Calif.. 1961.
    • Kostiner, eds., Tribes and State Formation in the Middle East

    Berkeley, 1990, pp. 185-‌225.

    • Bharier, “A Note on the Population of Iran, 1900-1966,” Population Studies 22/2, 1968, pp. 273-‌79.
    • Idem, Economic Development in Iran, 1900-‌1970, London, 1971.
    • Idem, “The Plasticity of Informal Politics. The Case of Iran,” Middle East Journal 27/2, 1973, pp. 131-51.
    • Bricault, ed., Major Companies of Iran, 1978/1979, London, 1978.
    • Cottrell, “Iran’s Armed Forces under the Pahlavi Dynasty,” in G. Lenczowski, ed., Iran under the Pahlavis, Stanford, Calif., 1978, pp. 389-431.
    • Elwell-Sutton, “Political Parties in Iran, 1941-1948,” Middle East Journal 3/1, 1949, pp. 45-62.
    • Gholam Reza Afkhami: The Life and Times of the Shah. University of California Press , 2009, p. 230
جستارهای سیاسی معاصر
دوره 14، شماره 3
مهر 1402
صفحه 155-179

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار