تکوین هژمونی انقلاب اسلامی بر مبنای الگوی گرامشی (1342-1357)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای گروه علوم سیاسی، گرایش اندیشه سیاسی، واحد آشتیان، دانشگاه آزاد اسلامی، آشتیان، ایران

2 دانشیار گروه روابط بین الملل، دانشگاه اراک، اراک، ایران

3 استادیار گروه جامعه شناسی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران

10.30465/cps.2024.48716.3383

چکیده

بحث چگونگی شکل‌گیری بلوک انقلابی در نیمه دوم رژیم پهلوی یکی از موضوعات حائز اهمیت در فهم و تحلیل انقلاب اسلامی است که به موضوع نیروهای اجتماعی فعال؛ گفتمانهای مطرح؛ ارتباط آنها؛ و در نهایت چگونگی غلبه اسلامگرایی به رهبری امام خمینی بر دیگر رقبا می‌پردازد. به همین منظور، این مقاله پرسش اصلی خود را بر چگونگی تکوین هژمونی انقلابی در جامعه مدنی (1342-1357) متمرکز کرده است. فرضیه مقاله بر مبنای الگوی آنتونیو گرامشی این بوده است که دولت صرفاً استوار بر قوای قهریه محض نیست و بلکه باید در درون جامعه به واسطه اقناع توده‌ها به هژمونی دست پیدا کند تا هم مشروعیت و هم اقتدار داشته باشد. یافته‌های تحقیق نشان داده است که در بازه زمانی سالهای 1342تا 1357 رژیم پهلوی هژمونی را در جامعه مدنی کم کم از دست می‌داد و در مقابل هژمونی انقلابی در جامعه مدنی تکوین پیدا می‌کرد تا در نهایت رژیم در این جنگ مواضع مغلوبه شد و اسلامگرایان توانستند هم ایدئولوژیهای رقیب (لیبرالیسم و مارکسیسم) و هم گفتمان غربگرای دربار را شکست دهند. رویکرد تحقیق جامعه‌شناسی فرهنگی و شیوه جمع آوری داده‌ها کتابخانه‌ای و اسنادی بوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The formation of the hegemony of the Islamic revolution based on Gramsci's model (1357-1342)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Esmail Pourian Mehr 1
  • Ebrahim Aghamohammadi 2
  • Frank Seyyedi 3
1 PhD student, Department of Political Science, Political Thought, Ashtian Branch, Islamic Azad University, Ashtian, Iran
2 Associate Professor, Department of International Relations, Arak University, Arak, Iran
3 Assistant Professor of Sociology Department, Arak Branch, Islamic Azad University, Arak, Iran
چکیده [English]

The discussion of how the revolutionary bloc was formed in the second half of the Pahlavi regime is one of the important topics in the understanding and analysis of the Islamic Revolution. Proposed discourses; their connection; And finally, it deals with the victory of Islamism under the leadership of Imam Khomeini over other rivals. For this purpose, this article has focused its main question on how to develop revolutionary hegemony in civil society (1357-1342). The hypothesis of the article based on Antonio Gramsci's model is that the government is not based solely on coercive powers, but must achieve hegemony within the society by persuading the masses in order to have both legitimacy and authority. The findings of the research have shown that in the period between 1342 and 1357, the Pahlavi regime gradually lost its hegemony in the civil society, and in contrast to the revolutionary hegemony, it was developing in the civil society, until finally the regime was defeated in this war of positions and the Islamists were able to share the same ideologies. to defeat the rival (liberalism and Marxism) and the western discourse of the court. The research approach of cultural sociology and the method of data collection was library and documentary.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hegemony
  • Gramsci
  • revolution
  • civil society
  • discourse