اخلاق و سیاست در آموزه‌ها و اندیشه‌های «اخوان‌الصفا»

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشگاه امام صادق (ع)

چکیده

چکیده
این گفتار تمهید و مقدمه‌ای است برای تبیین آموزه‌ها و اندیشه‌های اخلاقی و سیاسی جمعیت «اخوان‌الصفا» به منظور فهم صائب از پیوستگی اخلاق و سیاست در اندیشه‌های ایشان که ملهم از تعالیم اسلامی و عرفانی است. در این پژوهش تحلیل آموزه‌های اخوان از لحاظ روشی بر اساس رویکردی هنجاری انجام شده است. این مقاله بر آن است که ضمن معرفی اجمالی این جماعت متساهل و سرّی به این پرسش پاسخ دهد که چه نسبتی میان آموزه‌های اخلاقی و دینی اخوان با سیاست و حکمرانی جامعة انسانی برقرار است؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ethics and Politics in Brethren of Purity’s (Ikhwān al-Safā) Teachings and Thoughts

نویسنده [English]

  • Mohammadreza Ahmadi Tabataba’i
چکیده [English]

Abstract
The present discourse is a preparation and introduction to explain Ikhwān al-Safā’s ethical and political teachings and beliefs with the view to providing accurate understanding of relation between ethics and politics in their thoughts which is inspired by Islamic and mystical education. In this research the analysis of such teachings is methodologically normative. In this concise paper, attempt has been made to briefly introduce this personable and enigmatic group. Besides, it was tried to address the question of “what explainable relation there is between Ikhwān’s ethical and religious teachings with politics and governing in human community”.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: thoughts and teachings
  • Ethics
  • Politics
  • Ikhwān al-Safā
منابع
ابراهیمی ‌دینانی، غلامحسین (1385). ماجراهای فکر فلسفی در جهان اسلام، تهران: طرح نو.
ابن خلدون، عبدالرحمن (1366). مقدمه‌ ابن خلدون، ترجمة محمد پروین گنابادی، تهران: علمی و فرهنگی.
احمدی ‌طباطبائی، محمدرضا (1386). «سعادت، کلید متدلوژیک فهم اندیشه‌های اسلامی»، در روش‌شناسی در مطالعات سیاسی اسلام، به کوشش علی‌اکبر علیخانی، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
احمدی ‌طباطبائی، محمدرضا (1387). اخلاق و سیاست؛ رویکردی اسلامی و تطبیقی، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
اخوان‌الصفا و خلّان‌الوفا (2005). الرسائل، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
تامر، عارف (1959). رسالة جامعة الجامعة، بیروت: دارالنشر للجامعین.
توحیدی، ابوحیان (1939 - 1944). الامتاع و المؤانسه، قاهره: مطبعة جنة.
حلبی، علی‌اصغر (1380). گزیدة رسائل اخوان‌الصفا، تهران: اساطیر.
زکی پاشا، احمد (1928). مقدمه بر رسائل اخوان‌الصفا، قاهره.
سُبکی، تاج‌الدین ابی نصر عبدالوهاب (بی‌تا). طبقات الشافعیه الکبری، تحقیق محمود محمد و عبدالفتاح محمد، ‌دار احیاء الکتب العربیه.
شهرزوری، شمس‌الدین محمد بن محمود (1365). نزهة الارواح و روضة الافراح (تاریخ‌الحکماء) ترجمة مقصودعلی تبریزی، به کوشش محمدتقی دانش‌پژوه و محمدسرور مولائی، تهران: علمی و فرهنگی.
الشیخ آغابزرگ الطهرانی، محمدحسن (1360). الذریعه إلی تصانیف الشیعه، تهران: مطبعه مجلس الشوری.
طوسی، خواجه‌نصیرالدین (بی‌تا). اخلاق ناصری، تهران: علمیه اسلامیه.
طیباوی (1930). «جامعة اخوان‌الصفا»، بیروت: مجلة دانشکدة امریکایی بیروت.
غزالی، زین‌الدین‌ابوحامد (محمد) (بی‌تا). احیاء علوم‌الدین، دمشق: مکتبه الدرویشیه.
الفاخوری، حنا و خلیل الجر (1377). تاریخ فلسفه در جهان اسلامی، ترجمة عبدالمحمد آیتی، تهران: علمی و فرهنگی.
فارابی، ابونصر (1361). اندیشه‌های اهل مدینه فاضله، ترجمة جعفر سجادی، تهران: طهوری.
فروخ، عمر (1953). اخوان‌الصفا، قاهره: مطبعه منیمنة.
فروخ، عمر (1962). تاریخ الفکر العربی، بیروت: ‌دار العلم للملایین.
فروزانفر، بدیع‌الزمان (1386). تقریرات، به کوشش سیدمحمد دبیرسیاقی، تهران: خجسته.
کوربن، هانری (1380). تاریخ فلسفة اسلامی، ترجمة جواد طباطبائی، تهران: کویر.
مادولونگ، ویلفرد (1387). مکتب‌ها و فرقه‌های اسلامی در سده‌های میانه، ترجمة جواد قاسمی، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
مارش، دیوید و جری استوکر (1378). روش و نظریه در علوم سیاسی، ترجمة امیرمحمد حاجی‌یوسفی، تهران: پژوهشکدة مطالعات راهبردی.
المجلسی، مولی محمدباقر (1403 ق). بحارالانوار الجامعة لِدُرَرِ اخبار الأئمة الاطهار، بیروت: مؤسسة الوفاء.
نائینی (1327). تنبیه الامّة و تنزیه الملة، بغداد: ولایت.
نصر، سیدحسین (1377). نظر متفکران اسلامی دربارة طبیعت، تهران: خوارزمی.
هاجسن، مارشال ک.س (1369). فرقة اسماعیلیه، ترجمه و تحشیة فریدون بدره‌ای، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
 
Berlin, Isuiah. (1984). Four Essays on Liberty, Oxford: Oxford University Press.
Black, Antony (2001). The History of Islamic Political Thought, Edinburgh: Edinburgh University Press.
Browne, E.G (1909). A Literary of Persia, London.
Fakhry, Majid (2002). AL-Farabi Founder of Islamic Neoplatonism, Oxford: One world Press.
Lane-Poole, S. (1960). The Brotherhood of Purity, Lahor: Ashraf .
Nasr, Hossein & Leaman Oliver (2003). History of Islamic Philosophy, London: Routledge.
Nicholson, R. A. (1957). A Literary History of the Arabs, London.
Plato (1998). Republic, Oxford: Oxford University Press.
Tibawi, A. L. (1956). The Idea of Guidance in Islam, London: Islamic Quarterly.