نقش نظام انتخاباتی مجلس شورای اسلامی در چگونگی ایفای مسئولیت نمایندگان مجلس هفتم

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات

2 کارشناسی ارشد علوم سیاسی،

چکیده

چکیده
مجلس شورای اسلامی یکی از ارکان اصلی ادارۀ کشور است. نمایندگان مجلس در انتخابات سراسری با رأی مستقیم مردم برگزیده می‌شوند. این نمایندگان از مناطق گوناگون کشور، حوزه‌های انتخابیه، به مجلس راه می‌یابند، اما طبق نص قانون اساسی جمهوری اسلامی نمایندۀ همة ملت ایران‌اند و بر این اساس صلاحیت عام قانون‌گذاری و نظارت در همۀ امور کشور را دارند.
اهمیت این تحقیق در آن است که می‌کوشد نقش نظام انتخاباتی مجلس را، در جایگاه نظام ورودی، در چگونگی ایفای مسئولیت نمایندگان، در جایگاه نظام خروجی، در هفتمین دورۀ مجلس بررسی کند. در روش تحقیق گردآوری داده‌ها به روش کتاب‌خانه‌ای و با ابزار فیش‌برداری از مشروح مذاکرات جلسات علنی مجلس شورای اسلامی انجام شده است و با روش تحلیل کمی محتوای داده‌ها، بیش از ده هزار تذکر کتبی نمایندگان به رئیس‌جمهور و وزرا و بیش از پانصد سؤال نمایندگان از وزرا به عنوان دادۀ خام (متناسب با شاخصه‌های مذکور در سؤال و فرضیه) تجزیه و تحلیل شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد نظام انتخاباتی مجلس شورای اسلامی باعث شده است که نمایندگان مجلس هفتم رویکردی منطقه‌ای را در مقایسه با رویکرد ملی در اولویت قرار دهند، در به‌کارگیری اختیارات قانونی بی‌ثبات باشند و فردگرایی را بیش از جمع‌گرایی وجهۀ همت خود قرار دهند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Islamic Consultative Assembly's Electoral System on the How of the Seventh Assembly MPs’ Discharging Their Duties

نویسندگان [English]

  • Majid Tavasoli Roknabadi 1
  • Alireza Shaban Shemirani 2
چکیده [English]

Islamic consultative assembly (Majlis) is one of the main pillars of managing the country. Assembly representatives are selected by general election of people’s direct and secret vote of people. Although these representatives gather in the Majlis from different geographical areas called election areas according to the very statements of Islamic Republic Constitution they are representative of the entire Iranian nation (and not only voters of election areas) and accordingly they have the general competency of legislating on and supervising all the affairs of the country. The significance of the research is that it tries to study the role of Majlis electoral system (as input system) on the how MPs’ discharging their duties (as output system) in the seventh Majlis (a case). For collecting data in this research library method was adapted. That is, through collecting microfiche from Majlis public meeting proceedings and content data qualitative analysis, all MPs’ relevant written notes to president/ minsters- more than 10,000- and more than 500 MPs’ question for ministers-as raw data- (relevant to forgone criteria in question and hypothesis) were analyzed. Findings of this study showed that electoral system of the 7th Majlis led the MPs to adopt more regional approach than national approach. Therefore, they were unstable in exercising legal rights and emphasized on individualism more than collectivism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Majlis electoral system
  • the seventh Majlis
  • regional-national approach
  • individualism-collectivism
‌منابع
دوورژه، موریس (1357). احزاب سیاسی، ترجمة رضا علومی، تهران: امیرکبیر.
قاضی، ابوالفضل (1387). بایستههای حقوق اساسی، تهران: نشر میزان.
قانون آیین‌نامة داخلی مجلس شورای اسلامی مصوب 1379.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1358.
قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی مصوب 1378.
لاندل، کریستر (1389). گزینش نظام انتخاباتی، ترجمة علیرضا عیاری، تهران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
مشروح مذاکرات جلسات علنی مجلس شورای اسلامی، دورة هفتم، 3/3/1387 - 7/3/1383، جلسة اول تا جلسة 428.
نوذری، حسینعلی (1381). احزاب سیاسی، تهران: گستره.
 
منابع دیگر
ایوبی، حجت‌الله (1377). سه راهکار برای شایسته‌سالاری در انتخابات، تهران: پژوهشکدة مطالعات راهبردی.
ایوبی، حجت‌الله (1381). اکثریت چگونه حکومت می‌کند؟، تهران: انتشارات صداوسیمای جمهوری اسلامی.
غفوری، محمد (1378). «آیین‌های حزبی و آیین‌های انتخاباتی»، مجلة اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، ش 147 و 148.
کاواناک، دنیس (1379). مبارزة انتخاباتی، ترجمة تلاوت عسگری، تهران: انتشارات صداوسیمای جمهوری اسلامی.
گلشن‌پژوه، محمدرضا (1388). بررسی تطبیقی نظام‌های انتخاباتی، تهران: مؤسسة مطالعات ابرار معاصر.
لینودز، آندرو و دیگران (1390). دانش‌نامة نظام‌های انتخاباتی، ترجمة ابوذر رفیعی قهساره، تهران: پژوهشکدة مطالعات راهبردی.
هاشمی، سیدمحمد (نیمسال تحصیلی 1381 - 1380). تقریرات درس نظام‌های انتخاباتی، تهران: دانشگاه تهران.
 
Richard Rose (ed.) (2000). International Encyclopedia of Elections, London: Macmillan.
Zarak, J.C. (1995). Les Systems Electrolux, Paris: Ellipses.