منطق ساخت‌شکنی و سیاستِ عملی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشجوی‌دکتری‌اندیشة‌سیاسی‌دانشگاه تهران

چکیده

چکیده
ساخت‌‌شکنی یا واسازی به‌‌مثابة رویکردی معارض با عقل‌‌گراییِ سنت فلسفی غرب، در پی افشای پیش‌‌فرض‌‌هایی در نظم گفتاریِ رایج است که بنا به ادعا مبتنی‌‌بر تقابل‌‌های درون‌‌زبانی و لذا قراردادی‌‌اند. بنابراین، با تخریب بنیان‌‌های هرگونه مرجعیت فکری، عرصه را به ‌‌روی ورود امکان‌‌های دیگر گشوده است و بدین‌‌سبب به‌ ‌لحاظ نظری با منطق دموکراتیک پیوند می‌‌یابد. اما در عمل با ضربه‌زدن به هرگونه معیار، با سیاست فاصلة زیادی می‌‌گیرد؛ زیرا تصمیم‌‌گیری‌‌ سیاسی مستلزم ابتنا بر معیارها و توجیه مستدلی است که این منطق فی‌‌نفسه با آن سر ناسازگاری می‌‌یابد.
این مقاله که بر ساخت‌‌شکنی فلسفی به‌‌ مفهوم دریدایی تمرکز دارد، در پی پاسخ به این پرسش است که «با چه موضعی در قبال منطق ساخت‌‌شکنی می‌‌توان به استفاده از توان انتقادی آن در نظریة سیاسی اندیشید؟»؛ بر این اساس ابتدا به بررسی دلالت‌‌های این رویکرد در دو شکل ایجابی و سلبی می‌‌پردازد و سپس «نظریة انتقادی رادیکال» را به‌‌مثابة «تفسیری بازسازانه» از ساخت‌‌شکنی پیشنهاد می‌‌دهد، زیرا نگارنده بر این نظر است که لازمة کاربردپذیریِ رویکرد ساخت‌‌شکنی در نظریة سیاسی و بالطبع ایفای نقش در روند بازاندیشی در «سیاستِ عملی» در گرو اتخاذ روش بازسازانه است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Logic of Deconstruction and Practical Politics

نویسنده [English]

  • Mohsen Abbasszadeh
چکیده [English]

Deconstruction as a counter-approach to rationalism of the West political tradition (especially Modern one), seeks to expose the assumptions in common discursive order which are assertedly based on intralingual oppositions and thus arbitrary. Therefore, with destructing any intellectual authority’s foundation, it makes the room, for the accommodation of other possibilities and this is how it is linked to democratic logic. However, at the same time through debasing any sort of criteria, a huge gap is opened up between it and practical politics since it political decision making necessitates a foundation based on criteria and compelling justifications that such logic is inherently incongruent with. This paper whose focus is Derridean Philosophical Deconstruction in addressing the question of “what position in deconstructionist logic can be adopted which can grant its critical potency to be used for political theory?” firstly, studies the reasons of such approach in two forms being exigency and privative hermeneutically. And then it proposes a “radical critical theory” as a “hermeneutic reconstructionist” derived from deconstruction because the writer believes that the prerequisite to applicability of deconstructionist approach to political theory and thus naturally serving a role in the process of rethinking to “ practical politics” necessitate the adoption of reconstructionist meth

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Deconstruction
  • rationality
  • Politics
  • Post-structuralism
  • Relativism
  • otherness
  • emerging democracy
  • Derrida
منابع
اسمیت، استیون. بی (1383). «نظریة اروپایی قرن بیستم»، ترجمة فریبرز مجیدی، دایرة‌‌المعارف دموکراسی، زیر نظر: سیمور مارتین لیپست، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
باومن، زیگمونت (1384). اشارت‌‌های پست‌‌مدرنیته، ترجمة حسن چاووشیان، تهران: ققنوس.
تاجیک، محمدرضا (1390). پساسیاست: نظریه و روش، تهران: نشر نی.
حقیقی، شاهرخ (1379). گذار از مدرنیته؛ نیچه، فوکو، لیوتار، دریدا، تهران: آگه.
دالمایر، فرد (1384). راه‌‌های بدیل: فراسوی شرق‌‌شناسی و غرب‌‌شناسی، ترجمة فاطمه صادقی و نرگس تاجیک، آبادان: پرسش.
دریدا، ژاک (1381 الف). «سیاست دوستی»، ترجمة منصور گودرزی، گفت‌وگو، س 1، ش 2.
دریدا، ژاک (1381 ب). مواضع، ترجمة پیام یزدانجو، تهران: مرکز.
دریدا، ژاک (1383). جهان‌‌وطنی و بخشایش، ترجمة امیرهوشنگ افتخاری‌‌راد، تهران: گام ‌‌نو.
دریدا، ژاک (1385). «حرف‌‌هایی دربارة واسازی و عمل‌‌گرایی»، در دیکانستراکشن و پراگماتیسم، ترجمة شیوا رویگران، تهران: گام ‌‌نو.
دریدا، ژاک (1387 الف). «بنیامین و نقد خشونت»، در قانون و خشونت، ترجمة امیرهوشنگ افتخاری‌‌راد، گزینش و ویرایش: مراد فرهادپور، امید مهرگان، و صالح نجفی، تهران: فرهنگ ‌‌صبا.
دریدا، ژاک (1387 ب). معضل‌‌ها: مردن، منتظر خود بودن در «حدهای حقیقت»، ترجمة مهشید نونهالی، تهران: رخ‌‌داد نو.
دولاکامپنی، کریستیان (1380). تاریخ فلسفه در قرن بیستم، ترجمة باقر پرهام، تهران: آگه.
رورتی، ریچارد (1388 الف). «پیوند میان روشن‌گری و پست‌‌مدرنیسم»، در حقیقت پست‌‌مدرن، گزینش و ترجمه محمد اصغری، تهران: الهام.
رورتی، ریچارد (1388 ب). «سخنانی در باب ساختارشکنی و پراگماتیسم»، در حقیقت پست‌‌مدرن، گزینش‌‌ و ترجمه محمد اصغری، تهران: الهام.
رویل، نیکلاس (1388). ژاک دریدا، ترجمة پویا ایمانی، تهران: مرکز.
سجویک، پیتر (1388). دکارت تا دریدا؛ مروری بر فلسفة اروپایی، ترجة محمدرضا آخوندزاده، تهران: نشر نی.
سولومون، رابرت. ک. (1379). فلسفة اروپایی: از نیمة دوم قرن هجدهم تا واپسین دهة قرن بیستم، طلوع و افول خود، ترجمة محمدسعید حنایی ‌‌کاشانی، تهران: قصیده‌‌سرا.
شورت، ایون (1387). فلسفة علوم اجتماعی قاره‌‌ای: هرمنوتیک، تبارشناسی، نظریة انتقادی، ترجمة هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
ضمیران، محمد (1379). ژاک دریدا و متافیزیک حضور، تهران: هرمس.
ضمیران، محمد (1386). نیچه پس از هایدگر، دولوز و دریدا، تهران: هرمس.
فرهادپور، مراد (1387). عقل افسرده، تهران: طرح نو.
کالینیکوس، آلکس (1382). نقد پست‌‌مدرنیسم، ترجمة اعظم فرهادی، مشهد: نیکا.
کریچلی، سایمون (1385). «واسازی و عمل‌‌گرایی، دریدا رندی در حوزة خصوصی ‌‌است یا لیبرال در حوزة عمومی»، در دیکانستراکشن و پراگماتیسم، ترجمة شیوا رویگریان، تهران: گام نو.
کونزهوی، دیوید (1385). حلقة انتقادی؛ ادبیات، تاریخ و هرمنوتیک فلسفی، ترجمة مراد فرهادپور، تهران: روشن‌گران و مطالعات زنان.
گمبل، اندرو (1381). سیاست و سرنوشت، ترجمة خشایار دیهیمی، تهران: طرح نو.
لیلا، مارک (1387). «ژاک دریدا در وادی سیاست»، در فلسفه و جامعه و سیاست، گزینش ‌‌و ترجمه عزت‌‌الله فولادوند، تهران: ماهی.
ماتیوز، اریک (1378). فلسفة فرانسه در قرن بیستم، ترجمة محسن حکیمی، تهران: ققنوس.
معینی علمداری، جهانگیر (1378). «پست‌‌مدرنیسم، حقیقت و نظریة سیاسی»، اطلاعات سیاسی و اقتصادی، ش 143 - 144.
معینی علمداری، جهانگیر (1380). «چیستی گفتمان پساساخت‌‌گرا در سیاست»، مجلة دانشکده حقوق ‌‌و علوم ‌‌سیاسی، دانشگاه تهران، ش 51.
معینی ‌‌علمداری، جهانگیر (1384). «اندیشة سیاسی پس ‌‌از پست‌‌مدرنیسم»، نامة مفید، ش 50.
موفه، شانتال (1385). «واسازی، عمل‌‌گرایی و سیاست دموکراسی»، در دیکانستراکشن و پراگماتیسم، ترجمة شیوا رویگریان، تهران: گام نو.
مونی، تیموتی و کوین مولیگن (1388). ژاک ‌‌دریدا؛ ایده‌‌آلیست یا واقع‌‌گرا، ترجمة مهدی پارسا، تهران: رخ‌‌داد نو.
میلنر، آندرو و جف براویت (1384). درآمدی ‌‌بر نظریة فرهنگی معاصر، ترجمة جمال محمدی، تهران: ققنوس.
نوریس، کریستوفر (1380). شالوده‌‌شکنی، ترجمة پیام یزدانجو، تهران: مرکز.
هولاب، رابرت (1386). یورگن هابرماس؛ نقد در حوزة عمومی، ترجمة حسین بشیریه، تهران: نشر نی.
 
Critchley, Simon (2007). Infinitely Demanding; Ethics of Commitment, Politics of Resistance, London: Verso.
D’Cruz, Carolyn (2006). “Adjusting the Tone of Marxism: A Hauntological Promise for Ghosts of Communism in a Democracy-to-come”, Contretemps, No. 6.
Derrida, Jacques (1994). Specters of Marx: the State of the Debt, the Work of Mourning, and the New International, trans. Peggy Kamuf, London: Routledge.
Egelton, Terry (2008). “Marxism without Marxism”, in: Ghoustly Demarkations; a Symposium on Jacques Derrida's Specters of Marx, Micheal Sprinker (ed.), London and New York: Verso.
Gasche, Rodolphe (1986). The Tain of the Mirror (on Derrida`s Philosophical Background: Demanding Bue Immensely Valuable), Cambridge: Mass: Harvard University Press.
Gupta, Suman (2007). The Theory and Reality of Democracy, London: Continuum.
Sim, Stuart (2000). Derrida and the End of History, Icon Books U.k, Totem Books USA.
Sprinker, Micheal (ed.) (2008). Ghoustly Demarkations; A Symposium on Jacques Derrida's Specters of Marx, London and New York: Verso.