مطالعات پسااستعماری، تلاش متن‌‌محور در جهت وارونه‌سازی چشم‌اندازها (با تأکید بر بازشناسی رویکردهای متفاوت)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهشکدۀ امام خمینی (ره)

2 دانشجوی دکتری علوم سیاسی،

چکیده

چکیده
مطالعات پسا‌‌استعماری مجموعه‌‌ای از ره‌یافت‌‌های نظری است که، با تأکید بر پیامدهای استعمارگرایی، به تحلیل گفتمان استعماری می‌‌پردازد. از جهتی، نقد پسااستعماری در پی فهم موقعیت کنونی از طریق بازاندیشی و واکاوی و تحلیل انتقادی تاریخ استعماری گذشته است که بیش از آن‌که دربارۀ هند، افریقا، امریکای لاتین، خاورمیانه، و اروپا باشد، دربرگیرندۀ خیال‌‌پروری‌‌ها و سرهم‌‌بندی‌‌ها و دریافت‌‌های یک‌‌جانبۀ غربی دربارة «غرب» و «شرق» است. به‌ طور کلی، مطالعات پسااستعماری تلاشی متن‌محورانه در جهت وارونه‌‌سازی چشم‌انداز غربی به دیگریِ غیرغربی است. دامنۀ وسیع موضوعات مورد علاقۀ‌‌ مطالعات پسااستعماری را از نظریه و نقد ادبی تا مطالعات اقتصاد سیاسی و پژوهش دربارۀ‌ حکومت‌‌های استعماری و مسئلۀ‌‌ هویت و مطالعات فرهنگی در بر می‌‌گیرد. این امر باعث ابهامات و مناقشاتی در برخوردهای نخستین مخاطبان و پژوهشگران با این حوزه از مطالعات شده است و تدقیق در رویکردهای این مطالعات ضروری می‌‌نماید. مقالۀ حاضر بر آن است تا به این سؤال پاسخ دهد که ماهیت و ادعای مطالعات پسااستعماری چیست و چه رویکردهای درون‌مطالعاتی دارد. در پاسخ به این سؤال، سعی می‌‌شود از ره‌گذر بررسی مطالعات پسااستعماری و رویکردهای متضاد آن به شناخت هر چه صحیح و دقیق‌‌تر این حوزۀ‌‌ مطالعاتی دست یابیم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Post-Colonial Studies: Two Different Approaches

نویسندگان [English]

  • Mansour Ansari 1
  • Masoud Darroudi 2
1
2
چکیده [English]

The postcolonial studies is a new research field dealing with the problems of the non-Western countries and their culture through critical discourse analysis. This critical approach covers theoretical approaches which analyze the post-colonial discourse by emphasizing on the consequences of Colonialism. Due to the emergence of new issues, the scope of postcolonial studies is a very vast subject which stems from strong interest in different issues of this field, including a range of studies from literary critique and theory to political economic issues, colonial governments, identity, culture, etc. This vastness has caused some ambiguities and controversies between researchers of this field. Hence, it is necessary to be more precise in the approaches and indicators of this field. Attempts have been made in the present paper to shed light on the postcolonial subjects, problems and approaches in order to be more accurate understanding this field and having a closer look at the ties between this field of cultural studies and political studies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: post-colonialism
  • West
  • Representation
  • Critical Discourse Analysis

مراجع

منابع
آریایی‌‌نیا، مسعود (1389). درآمدی بر علوم انسانی انتقادی (مجموعه‌مقالات)، تهران، پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم.
بوین، علی و علی رطانسی (1380). «پست‌مدرنیسم و جامعه: نظریه و سیاست پست‌‌مدرنیسم»، پست‌مدرنیته و پست‌مدرنیسم؛ تعاریف، نظریه‌‌ها و کاربست‌‌ها، ترجمۀ حسینعلی نوذری، تهران: نقش جهان.
پری، بنیتا (1388). «نهادینه‌‌شدن مطالعات پسااستعماری»، ترجمۀ جلیل کریمی، دربارۀ مطالعات فرهنگی، گردآوری و ویرایش جمال محمدی، تهران: چشمه.
ترنر، جاناتان (1384). شرق‌‌شناسی، پست‌‌مدرنیسم و جهانی‌‌شدن، ترجمۀ محمدعلی‌ ‌محمدی، تهران: یادآوران.
جیمسون، فردریک (1389). پست‌مدرنیسم: منطق فرهنگی سرمایه‌‌داری متأخر، ترجمۀ مجید محمدی و فاطمه گیوه‌‌چیان و فرهنگ رجایی، تهران: هرمس.
درودی، مسعود (1390). «مفهوم ‘استعمار’ در گفتمان سیاسی امام خمینی (ره) بر اساس رویکرد پسااستعماری»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد علوم سیاسی، تهران: پژوهشکدۀ امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی.
درودی، مسعود (1393). «درآمدی اجمالی بر مطالعات پسااستعماری و رویکردهای آن»، کتاب ماه علوم اجتماعی، ش 175.
دهشیری، محمدرضا (1390). «از شرق‌‌شناسی تا مطالعات پسااستعماری: رویکردی میان رشته‌‌ای»، فصل‌نامۀ مطالعات میان رشته‌‌ای در علوم انسانی، دورۀ سوم، ش 4.
ساعی، احمد (1385). «مقدمه‌‌ای بر نقد و نظریۀ پسااستعماری»، فصل‌نامۀ سیاست دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، ش 73.
سردار، ضیاء‌‌الدین (1387). شرق‌‌شناسی، ترجمۀ محمدعلی قاسمی، تهران، پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
سعید، ادوارد (1377). شرق‌‌شناسی، ترجمۀ عبدالرحیم گواهی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
سیدمن، استیو (1386). کشاکش آراء در جامعه‌‌شناسی، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نشر نی.
شاهمیری، آزاده (1389). نظریه و نقد پسااستعماری، تهران: علمی.
کریمی، جلیل (1386). «مقدمه‌‌ای بر مطالعات پسااستعماری»، مجلۀ زریبار، ش 63.
کریمی، جلیل (1388). «اندیشۀ انتقادی پسااستعماری»، درآمدی بر علوم انسانی انتقادی، به اهتمام مسعود آریایی‌‌نیا، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم و تحقیقات.
گاندی، لیلا (1388). پسااستعمارگرایی، ترجمۀ مریم عالم‌‌زاده و همایون کاکاسلطانی، تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
محمدپور، احمد و مهدی علیزاده (1390). «تولد غرب و برساخت شرق دیگری‌شده از رویکرد پسااستعماری»، فصل‌نامۀ مطالعات ملی، س 12، ش 45.
مک‌‌آفی، نوئل (1385). ژولیا کریستوا، ترجمۀ مهرداد پارسا، تهران: مرکز.
مهدی‌‌زاده، سیدمحمد (1387). رسانه‌‌ها و بازنمایی، تهران: دفتر مطالعات و توسعۀ رسانه‌‌ها.
مهرآئین، مصطفی (1386). «شرایط تولید فرهنگ: ریشه‌های ظهور مدرنیسم اسلامی در هند، مصر و ایران»، پایان‌نامۀ دکتری جامعه‌‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس.
موللی، کرامت (1383). مبانی روان‌کاوی فروید و لاکان، تهران: نشر نی.
میلز، سارا (1388). گفتمان، ترجمۀ فتاح محمدی، زنجان: هزارۀ سوم.
یانگ، رابرت (1391). درآمدی اجمالی بر پسااستعمارگری، ترجمۀ فاطمه مدرسی و فرح قادری، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
 
Ashcroft, Bill, Griffith Gareth and Helen Tiffin (2007). Post-colonial Studies; The Key Concepts, London: Routledge 2 Edition.
Bart Moore, Gilbert (2003). ‘Homi Bhabha’, Key Contemporary social Theories, London: Bllackwell.
Bhabha, Homi (1994). The Location of Culture, London: Routledge Classics.
Derrida, Jack (2001). Writing and Difference, Trans. First Published in Great Britain 1987 by Routledge and Kegan Paul, Ltd.
Fanon, Frantz (1952). BlackSkin, White Masks, Trans. Charles Lam Markmann, NewYork: Grove Press.
Fanon, Frantz (1961). The Wretched of The Earth, Trans. Constance Farrington, London: MacGibbon and Kee.
Foucault, Michel (1976). The History of Sexuality: An Introduction, Knopf Doubleday Publishing Group.
McLeod, John (2007). The Routledge Companion to Postcolonial Staudies, London: Routledge.
O`Hanlon, R. and D. Washbrook (2002). ‘After Orientalism: Culture, Criticism, and Politics in the Third world’ , Postcolonialism: Critical Concepts in Literary and Cultural Studies, London and NewYork: Routledge.
Spivack, Gayatri (1985). ‘Three Women`s Texts and a Critique of Imperialism’, Critical Inquiry, Vol. 12.
Spivack, Gayatri (1987). In Other Worlds: Essays in cultural politics, Methuen, NewYork.
Spivack, Gayatri (1988). ‘Can the subaltern speak?’, Marxist Interpretations of Culture, Cary Nelson and Lawrence Grossberg (eds.), Macmillan Education, Basingstoke.
Spivack, Gayatri (1990). The Postcolonial Critic: Interviews Strategies, Dialogues, Sarah Harasym (ed.), Routledge, New York.
Spivack, Gayatri (1999). A Critique of Postcolonial Reason: Toward a History of the Vanishing Present, Cambridge, Mass. and London, Harvard University Press, Calcutta, Seagull Press.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار