الگوی نظام جهانی و تحلیل جنبش‌های اجتماعی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه امام حسین (ع)

چکیده

در این مقاله، توانایی الگوی نظام جهانی در تبیین و تحلیل جنبش‌‌های اجتماعی بررسی می‌شود. پرسش اصلی این است که الگوی تحلیلی نظام جهانی از چه توان تبیینی در تحلیل جنبش‌های اجتماعی برخوردار است؟ بنابراین پس از بیان بنیان نظری و ویژگی‌های نظریة نظام جهانی، چهارچوب روش‌‌شناختی و الگوی تحلیلی نظام جهانی ترسیم می‌شود. سپس کاربرد این الگوی تحلیلی برای تحلیل جنبش‌های اجتماعی بررسی می‌شود. جنبش‌‌های نوین سیاسی و اجتماعی، به‌علت تحولات بنیادینی که در مناسبات سیاسی و اجتماعی در عصر جهانی‌ شدن به‌وجود آمده است، در بستر متفاوتی شکل گرفته‌‌ و از سرشت، اهداف، فرایند، و آرمان‌های متفاوتی برخوردار شده‌اند و در نتیجه، پیامدهای دیگری را نیز به ارمغان می‌آورند. بنابراین، دیگر الگوهای تحلیلی سنتی توانایی لازم را برای تبیین علل و عوامل، بسترها و خاستگاه، شرایط و ویژگی‌ها، و نتایج و پیامدهای جنبش‌های جدید اجتماعی ندارند. در حالی که به‌نظر می‌رسد، الگوی تحلیلی نظام جهانی از توانایی لازم و کارایی مناسب برای تبیین برخوردار است و با ویژگی‌‌های عصر جهانی ‌‌شدن و جنبش‌‌های نوین اجتماعی انطباق دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Global System Pattern and the Analysis of Social Movements

نویسنده [English]

  • Abbas Khalaji
چکیده [English]

In this paper we are going to investigate the ability to explain global system pattern in the analysis of social movements. The main question is how can the global system pattern explain social movements? Here first we explain theoretical foundations and characteristics of the theory of global system and depict methodological framework and analytical pattern of global system. Then we deal with the application of this pattern in the analysis of social movements. Considering fundamental developments taken place in political and social relations in globalization era, modern political and social movements take form in a different ground and have different nature, targets, and process and different consequences as well. Thus traditional analytical patterns are no longer able to explain causes and factors, grounds and beds, conditions and characteristics, and results and consequences of modern movements. However analytical pattern of global system seems to be able to explain these movements properly and matches the properties of globalization era and modern social movements

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key words:method
  • methodology
  • analytical method
  • global system
  • Social movements
اسکاچ‌پل، تدا (1389). دولت‌ها و انقلاب‌‌های اجتماعی، ترجمة سیدمجید روئین‌تن، تهران: سروش.
اسکاچپول، تدا (1388). بینش و روش در جامعه‌‌شناسی تاریخی، ترجمة هاشم آغاجری، تهران: نشر مرکز.
اسکلیر، لزلی (1374). جامعه‌شناسی نظام جهانی، ترجمة علی هاشمی گیلانی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
آشتیانی، منوچهر (1388). درآمدی به بحران جامعه‌شناسی جهانی معاصر، تهران: پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
اکسفورد، باری (1378). نظام جهانی: اقتصاد، سیاست، و فرهنگ، ترجمة حمیرا مشیرزاده، تهران: وزارت امور خارجه، دف‍ت‍ر م‍طال‍ع‍ات‌ سیاسی‌ و ب‍ی‍ن‌المللی‌.
اندرسن، پری (18 اردیبهشت 1390). «دربارة زنجیرة شورش‌ها در جهان عرب، احیای منزلت دموکراتیک اعراب»، ترجمة پرویز صداقت، روزنامة شرق، ش 1240.
بشیریه، حسین (1384). گذار به دموکراسی، تهران: نگاه معاصر.
بشیریه، حسین (1387). گذار به مردم‌سالاری (گفتارهای نظری)، تهران: نگاه معاصر.
خلجی، عباس (1386). «جان فورن و نظریه‌پردازی انقلاب‌ها»، دوفصل‌نامة نامة علوم انسانی، ش 16.
رابرتسون، رونالد (1385). جهانی ‌شدن: تئوری‌های اجتماعی و فرهنگ جهانی، ترجمة کمال پولادی، تهران: ثالث.
سلیمی، حسین (1379). فرهنگ‌گرایی، جهانی ‌‌شدن، و حقوق بشر، تهران: وزارت امور خارجه.
سو، آلوین (13۷۸). تغییر اجتماعی و توسعه: مروری بر نظریات نوسازی، وابستگی، و نظام جهانی، ترجمة محمود حبیبی مظاهری، تهران: پژوهشکدة مطالعات راه‌بردی.
طالبان، محمدرضا (1388). روش‌‌شناسی مطالعات انقلاب با تأکید بر انقلاب اسلامی ایران، تهران: پژوهشکدة امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی.
فوران، جان (1382). نظریه‏پردازى انقلاب‏ها، ترجمة فرهنگ ارشاد، تهران: نشر نى.
فوران، جان (١٣٩٢). مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سال‌های پس از انقلاب اسلامی، ترجمة احمد تدین، تهران: رسا.
کاظمی، علی‌‌اصغر (1380). جهانی ‌‌شدن فرهنگ و سیاست (نقد و تحلیل نظری، معرفت‌‌شناختی)، تهران: قومس.
کتابی، محمود، صمد کلانتری، و کریم رضادوست (1383). «نظریة نظام جهانی جان فوران و انقلاب اسلامی ایران»، مجلة جامعه‌‌شناسی ایران، ش 3.
کوهن، جین و دیگران (1386). فهم و مطالعة جنبش‌های اجتماعی جدید، ترجمه و تألیف علی حاجلی، تهران: جامعه و فرهنگ.
گل‌‌محمدی، احمد (1381). جهانی ‌‌شدن و فرهنگ هویت، تهران: نشر نی.
مشیرزاده، حمیرا (138۱). درآمدی نظری بر جنبش‌های اجتماعی، تهران: پژوهشکدة امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی.
مشیرزاده، حمیرا (1385). «نظریة نظام جهانی: توانمندی‌ها و محدودیت‌های یک دیدگاه رادیکال»، مجلة دانشکدة حقوق و علوم سیاسی، ش 71.
ناش، کیت (1382). جامعه‌شناسی سیاسی معاصر: جهانی ‌‌شدن، سیاست، و قدرت، ترجمة م‍ح‍م‍دت‍قی دل‍ف‍روز، تهران: کویر.
نوذری، حسین‌علی (11 اسفند 1392). «والرشتاین و نظریة نظام‌های جهانی»، روزنامة شرق، ش 1966.
هانتینگتون، ساموئل پی. و دیگران (1386). گذار به دموکراسی: ملاحظات نظری و مفهومی، ترجمه و تألیف محمدعلی کدیور، تهران: گام نو.
همیلتون، گری جی.، رندال کولینز، و دیگران (1385). تاریخ‌نگاری و جامعه‌شناسی تاریخی، ترجمة هاشم آغاجری، تهران: کویر.
والرشتاین، ایمانوئل (1384). سیاست و فرهنگ در نظام متحول جهانی (ژئوپلیتیک و ژئوکالچر)، ترجمة پیروز ایزدی، تهران: نشر نی.
 
Anderson, Perry (2011). ’On the Concatenation in the Arab World‘, New Left Review, No. 68.