کانون‌های تصمیم‌گیری در قانون اساسی جدید افغانستان؛ نسبت‌سنجی نحوه اعمال قدرت براساس همکاری قوا

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه بیرجند

2 مربی گروه علوم سیاسی دانشگاه بیرجند

چکیده

چکیده
پس از اشغال افغانستان توسط نیروهای ناتو به رهبری امریکا در سال 2001 م، تغییرات اساسی در این­کشور به وقوع پیوست که ازجمله آن­ها، ایجاد تغییر در قانون اساسی و شکل­گیری قانون اساسی جدید بود که بر اساس­آن، نظام­سیاسی جدیدی با محتوای اسلامی و رویه­های دموکراتیک شکل­گرفت. سوال نوشتار حاضر آن است­که قانون اساسی جدید افغانستان برای کدام مرجع تصمیم­گیری، اقتدار قانونی بیشتری درنظر گرفته است؟ به نظر می­رسد­که در این قانون اساسی­که از نهادهای تصمیم­گیری مهمی مانند ریاست جمهوری، حکومت، شورای ملیِ متشکل از ولسی جرگه و مشرانوجرگه، لویه جرگه، قوه قضائیه و سیستم اداری تشکیل شده ­است؛ ضمن همکاری و تعاملی که میان قوای تصمیم‌گیرنده برای گردش مناسب‌تر امور اجرایی و اجرای قانون اساسی وجود دارد، در قالب سیستم همکاری قوا، قوای تقنینی و قضایی نیز در بسیاری از مواقع از قدرت کنترلی مناسبی درقیاس با قوه مجریه برخوردارند اما با این وجود، رئیس­جمهور به‌عنوان رئیس قوه‌مجریه، ضمن برخورداری از اختیارات قانونی­گسترده­تر نسبت به سایر قوا، اقتدار نهایی را رقم می‌زند. نوشته­ پیش­رو برآن است تا با اتکا به روش توصیفی و تحلیلی و بهره‌گیری از رویکرد نظری مستخرج از ساختار نظام پارلمانی و ریاستی، محوریت نقش رئیس‌جمهور را در تصمیم­گیری‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی کشور افغانستان تجزیه وتحلیل کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Decision making centers in the Afgan new constitution: Devision of power Based on the cooperation amongst forces

نویسندگان [English]

  • Hossein Farzanepour 1
  • Peyman zanganeh 2
چکیده [English]

Abstract
After occupation of Afganistan by NATO forces led by American in 2001, fundamental changes have occurred in the country, including a change in the constitution and the subsequent formation of the a new Afganistan constitution, which is based on the Islamic political system and democratic practices. question of this present article is that the new Afghan constitution to which legitimate  reference have considered more authority? This constitution includes some important decision bodies such as the presidency, the government, the national Assembly- consisting of wolsi Jirga or House of Elders- mashrano Jirga, loya Jirga, judiciary and administrative system. For better implementation of the constitution and administrative affairs, while constitution guarantees the cooperation between decision - making powers in the country, In addition, legislative and judicial powers in many cases have proper control over the executive branch, However, the President as the head of the executive branch, and receive legal authority wider powers than any other, marks the final authority. Present article Relying on analytical method  And utilizes the theoretical approach of parliamentary and presidential political structure, will analyze President pivotal role in political decision-making, social, cultural and economic Afghanistan.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • keywords President
  • the Government
  • the Loya Jirga
  • the lower house
  • Vmshranvjrg•h
  • the Supreme Court
  • the administrative system
منابع
پولادی ،کمال(1388)،تاریخ اندیشه سیاسی درغرب، چاپ پنجم،تهران ،نشرمرکز.
تصویب توافقنامه امنیتی افغانستان و آمریکا در لویه جرگه (1393): www.hamshahrionline.ir
حائری ، عبدالهادی (1374)، آزادیهای سیاسی واجتماعی ازدید اندیشه گران (گذری براندیشه های پارسی دردو سده واپسین)، مشهد، انتشارات جهاد دانشگاهی.
حبیبی فر، عبد الحی (1364) ،جنبش مشروطیت درافغانستان.
حبیبی، عبد الحی(1331)، محرومیت مردم افغانستان ازحقوق بشری آزاد،بخش سوم افغانستان.
حسینی حنیف ، سید احمد (1388)، حاکمیت ملی درنظام حقوقی افغانستان ،نشریه فرهنگی ،اجتماعی وسیاسی برگ سبز ، سال اول ، شماره ا،تابستان .
شریفی، ضامن علی( 1387)، وظایف و اختیارات رئیس­جمهور در افغانستان ، فصلنامه علمی‌ـ فرهنگی قلم،ص 38-39.
شعبانی،قاسم (1384)،حقوق اساسی وساختار حکومت جمهوری اسلامی ایران ،چاپ هجدهم، تهران ،انتشارات اطلاعات.
صدیق، سید محمد(1367)، فرهنگ افغانستان در پنج قرن اخیر، پیشاور، پاکستان.
صفار، محمد جواد( 1370)، آشنایی با قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران،چاپ دوم، تهران، مرکزآموزش مدیریت دولتی.
عالم ، عبدالرحمن (1376)، بنیادهای علم سیاست ،تهران ، نشرنی.
قاضی ،ابوالفضل(1388)،تاریخ اندیشه های سیاسی در غرب ،چاپ پنجم، نشرمرکز.
قاضی شریعت پناهی ،ابوالفضل (1378)، بایسته­های حقوق اساسی ،تهران ، نشردادگستر.
قاضی، ابوالفضل (1370)، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی ، تهران ، انتشارات دانشگاه تهران.
کشکلی، صباح الدین(1365)، دهه قانون اساسی (غفلت زدگی افغانها وفرصت طلبی روسها)
گفتگو با پرفسور عبد الخالق رشید (1382)، مجله علمی، فرهنگی ،سیاسی و اقتصادی رایحه آزادی ، ش 8 ، دسامبر 2003 میلادی .
گمنام، (1347)، افغانستان درپنجاه سال اخیر، کابل ،
گیلفورد ، مری لوئیس، (1368)، سرزمین و مردم افغانستان، ترجمه مرتضی اسعدی، تهران، بی­جا.
مایل هروی ،نجیب (1362)، تاریخ و زبان درافغانستان ،تهران،ارس.
متن قانون اساسی افغانستان در دوره ظاهر شاه در 1342.
متن قانون اساسی جدید افغانستان ، مورخه 6 دلوی 1382 هجری شمسی.
محمد آهنگ ، محمد آصف (1382 ) ؛ فشرده تاریخ افغانستان ، نشریه جدید انستیتوگوته ، سال 41 ، ش 78 ، خرداد ماه .
محمدپور، مجید(1385)،افغانستان فرصت ها وتهدیدها،تهران،انتشارات  جاجرمی.
محمدی تمکی، عبدالعلی(1390)، حقوق اداری افغانستان،تهران، موسسه انتشارات عرفان.
مدنی،سیدجلال الدین (1387)،حقوق اساسی ونهادهای سیاسی درجمهوری اسلامی ایران، چاپ یازدهم، تهران، انتشارات پایدار.
میرغلام ،محمد غبار (1359)، افغانستان در مسیرتاریخ، قم.
نامی، محمد حسین (1387)،جغرافیای کشورافغانستان،تهران،سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
وکیلی پوپلزایی، عزالدین (1364)، سفرهای غازی امان الله شاه در دروازه کشور آسیا واروپا، کابل.
هارویتز، دانلدل (بی تا )، ((محاکم قانون اساسی ، امکانات ومشکلات آنها)) ، برگرفته از مجموعه مقالات افغانستان به سوی قانون اساسی جدید ، تهران، مرکز همکاریهای بین المللی .