فدرالیسم و مثلث قدرت (شیعیان، کردها و سنی‌ها) در ساختار سیاسی عراق نوین

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای علوم سیاسی دانشگاه اصفهان

2 دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان

3 استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه اصفهان

چکیده

چکیده
به دنبال حمله امریکا به عراق در 20 مارس 2003م. و فروپاشی رژیم بعثی، ساختار سیاسی عراق دچار تحول اساسی شد و ساختار سیاسی جدیدی از دل آن پدیدار شد که بازیگران اصلی آن را گروه‌های شیعی، کُردها و سنی­ها تشکیل می‌دهند. معیار این تقسیم­بندی، وجود شکاف­های اجتماعی است. نخستین شکاف، شکاف قومی است که عراق را به دو جامعه کُرد و عرب تقسیم کرده و شکاف دوم، شکاف مذهبی است که موجب تشکیل دو جامعه شیعه و سنی شده است. با توجه به تعارضات و شکاف‌های قومی ـ مذهبیِ موجود در جامعه عراق به اعتقاد پاره‌ای از متفکرین سیاسی و اجتماعی راه‌حل این مشکلات ساختار سیاسی فدرالیسم می­باشد هر چند در مقابل عده‌ای دیگر با این پیشنهاد مخالف بوده‌اند ولی در نهایت این پیشنهاد در قانون اساسی عراق گنجانده شد. هدف اساسی پژوهش حاضر واکاوی مثلث قدرت در عراق نوین بر اساس سیستم فدرالیسم می­باشد. لذا با توجه به ماهیت و نوع موضوع مورد مطالعه، از روش توصیفی ـ تحلیلی استفاده به عمل آمد و برای گردآوری داده­ها و اطلاعات از منابع کتابخانه­ای بهره گرفته شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Federalism and Power Triangualation in Political Structure of New Iraq

نویسندگان [English]

  • Firooz Najafi 1
  • Hossein Masoudnia 2
  • Sayed Javad Imamjomezade 2
  • Hamid Nasaj 3
1
2
3
چکیده [English]

Following the US attack to Iraq on 20 of March, 2003, and the collapse of Baas regime, the Iraq political structure has been revolutionized, and a new political structure emerged. The major players of the new structure were Shiat, Kurds, and Soni groups. Social gaps were the major criterion for such classification. The first gap is the ethnic one dividing Iraq to to two Kurd and Arab communities. The second gap is the religeous gap causing two communities of Shiat and Soni to be formed. Accordingly, the Iraq's society has been divided into three nearly distinct and divisible parts of Shiat, Soni, and Kurd. Taking the ethnic-religous clashes and gaps in the existing Iraq society into consideration, some socio-political thinkers believe that the solution to this problem would be the Federalism political structure. Despite the fact that there were some opponents to this view, the suggestion was incorporated into the Iraq constitution. The major purpose of the present paper is to investigate the power triangualation in new Iraq based on the Federalism system.Thus, considering the nature and type of the issue, use was made of discriptive-analytic method and the library sort of collecting information was utilized to collect the required data.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Federalism
  • Sonis
  • Kurds
  • Shiats
  • New Iraq

مراجع

آدمی، علی و حوا ابراهیمی‌پور (1393). «جایگاه شیعیان در ساختار سیاسی جدید عراق»، فصلنامه شیعه شناسی، شماره 46، صص 140-107.
آلیس، هادی (1386). خواسته کردها برای تشکیل دولت و آینده عراق، ترجمه امیر محمد حاجی یوسفی و معصومه انتظام، چاپ شده در مجموعه مقالات سامان سیاسی در عراق جدید، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
احمدی، فرج الله و یاسر قزوینی حائری (1389). «فرایند تدوین قانون اساسی عراق»، فصلنامه سیاست، شماره 14، صص 38-19.
اسدی، علی اکبر (1386). «شیعیان و اسلام گرایی در عراق پس از صدام؛ جریان ها و رویکردها »، مجموعه مقالات خاورمیانه (8) ویژه اسلام گرایی و بیداری اسلامی، ابرار معاصر تهران.
اسدی، علی اکبر (1389). انتخابات پارلمانی و توازن سیاسی نوین در عراق، گزارش راهبردی 309، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
باقری، حسین (1392). «بازیگران داخلی در ساختار سیاسی عراق نوین و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه آفاق امنیت، شماره نوزدهم، 165-135.
بخشی، امیررضا (1390). جریان شناسی سیاسی شیعیان عراق نوین، قابل دسترسی در سایت:
http://afkarenow.ir/2011/12/29/%D8%AC%D8%B1%
پشنگ، اردشیر (1390). جنگ سرد رهبران عراقی بر سر فدرالیسم، قابل دسترسی در سایت:
http://ardeshir58.persianblog.ir/post/420
پورسعید، فرزاد (1389). «برآورد استراتژیک عراق آینده»، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 47، صص 212-177.
تقی زاده، معصومه (1388). موانع تثبیت فدرالیسم در عراق، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
تلاشان، حسن (1389). «دورنمای ژئوپلتیک شیعه در عراق»، فصلنامه شیعه شناسی، شماره 31، صص 128-109.
جوانمردی، عبدالسلام (1392). نقش آمریکا و اسرائیل در تحولات سیاسی و امنیتی کردستان عراق (1990-2010)،  دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
حاجی، علی اصغر و اصغر افتخاری (1386). «مزیت‌های امنیتی و ارتباطی دو کشور ایران و عراق از نگاه قانون اساسی جدید»، مجله نگرش راهبردی، شماره 83-84، صص 108-89.
حافظ نیا، محمدرضا (1385). «تأثیر خودگردانی کردهای شمال عراق بر کشورهای همسایه»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 83، صص 36-5.
دکمجیان، هرایر (1377). جنبش‌های اسلامی در جهان عرب، ترجمه حمید احمدی، تهران: کیهان.
دهقانی پوده، حمیدرضا (1392). عراق، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
دهنوی، مهدی و حسین تاج‌آبادی (1393). «فدرالیزم عراق و امنیت ملی ایران؛ فرصت­ها و چالش­ها»، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین المللی، شماره 18، صص 188-153.
رشید، غلامعلی (1386). نقش عوامل ژئوپلیتیک در راهبرد دفاعی (مطالعه موردی؛ ایران نسبت به عراق)، رساله دکتری جغرافیای سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی.
رضایی، مائده (1384). «حقوق سیاسی زنان در کشورهای اسلامی»، فصلنامه تخصصی بانوان شیعه، شماره 6 و 7.
سردارنیا، خلیل الله و محمد زارع مهرآبادی (1394). «فدرالیسم و فرهنگ سیاسی در عراق»، فصلنامه روابط خارجی، شماره 24، صص 190-169.
سیلاوی، حمید (1393). انتخابات مجلس عراق، نتایج و پیامدها، قابل دسترسی در سایت:
http://shooshan.ir/fa/news/18456/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3
طاهری کل کشوندی، مسلم و محمود تقی زاده داوری (1393). «رویکرد جریان های شیعی عراق به تحولات نوین کشور»، فصلنامه شیعه شناسی، شماره 48، صص 148-127.
قاسمی، محمدعلی (1389). «بازیگران موثر بر عراق آینده: منافع و سناریوها»، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 1، صص 58-37.
کاویانی، مراد (1387). «تحلیل ژئوپلیتیکی تحولات کردستان عراق»، فصلنامه راهبرد دفاعی، شماره 20، صص 106-81.
کندال، شریف وانلی، عصمت  و مصطفی نازدار (1372). کردها، ترجمه ابراهیم یونسی، تهران: روزبهان.
لطیف، حسن (1390). دایرة‌المعارف احزاب در عراق، ترجمة سیدعدنان محقق، تهران: دانشگاه امام صادق.
مار، فب (1380). تاریخ نوین عراق، ترجمه محمد عباسپور، مشهد: بنیاد پژوهش های اسلامی.
نیکتین، واسیلی (1366). کرد و کردستان، ترجمه :محمد قاضی، تهران: انتشارات نیلوفر./
ویستا (1395). بررسی جریان های سیاسی مذهبی در عراق، قابل دسترسی در سایت:
http://vista.ir/article/267557/%D8%A8%D8%B1%
 
Byman, D (2003). “Constructing a Democratic Iraq”, International Security, 28(1).
Chew, K (2011). Middle East: Protests in Egypt, Syria, Yemen, in www.care2.com
Elazar, D (19878). Federalism and Nationalism, Leicester, Leicester University Press.
Fitzsimmons, M. F (2009), Governance, Identity and Counter – instersurgency strategies, Ph.D Dissertation in policy sciences, University of Maryland.
Forsyth, M (1989). Federalism and Nationalism, (Leicester: Leicester University Press.
Georgy, M & Bakerfri, I (2005). “Iraq Security Chief Warns of Civil War Over Federalism”, available online at: http://www.uk.reuters.com.
Kincaid, J (2002). Hand Book of Federal Countries, A Project of Federation, Ed. by Ann L. Griffith, New York: McGill Queens University Press.
Smith, G (1995). Federalism the Multiethnic Challenge, London, Longman.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار