ماهیت مجلس عصر مشروطه در اندیشه سیاسی سیدعبدالحسین لاری

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم سیاسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

2 دانشجوی دکتری تاریخ ایران؛ دانشگاه تربیت مدرس

3 کارشناس‌ارشد مطالعات‌فرهنگی و رسانه از دانشگاه تهران

چکیده

سیدعبدالحسین لاری از مراجع بزرگ عصر قاجار در فارس به شمار می‌آید که اقدامات تاثیرگذاری در تاریخ انقلاب مشروطیت از خود به جای گذاشت. او هر چند با انتشار رساله‌های متعدد سیاسی به دفاع از مشروطیت پرداخت اما تلقی او در حمایت از نظام مشروطیت با نظر عالمان دیگر تفاوت داشت و نظرات او با اندیشه سیاسی طرفداران مشروطه مشروعه مانند شیخ فضل‌الله نوری نزدیک‌تر بود؛ اما در عمل در نقطه‌ی‌ مقابل آنها قرار گرفت. هدف از این پژوهش بررسی ماهیت تشکیل مجلس و ویژگی‌ها و اهداف آن در اندیشه سیاسی سیدعبدالحسین لاری با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی است. یافته‌ها و نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که سید لاری از تشکیل مجلس شورای اسلامی که ریاست آن را فقیه جامع الشرایط برعهده بگیرد حمایت می‌کرد و اعتقاد داشت قانون مجلس باید بر اساس قوانین شرعی اسلام به نگارش درآید. به همین‌ دلایل با استناد به آیات قرآن و کلام معصومان، مخالف خود با مشروعیت سلطنت را اعلان داشت و حتی حکم جهاد علیه حکومت محمدعلی شاه قاجار صادر کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

ماهیت مجلس عصر مشروطه در اندیشه سیاسی سیدعبدالحسین لاری

نویسندگان [English]

  • Farhad Ziviyar 1
  • Vahid Kargar Jahromi 2
  • Ahmad Askari 3
چکیده [English]

سیدعبدالحسین لاری از مراجع بزرگ عصر قاجار در فارس به شمار می‌آید که اقدامات تاثیرگذاری در تاریخ انقلاب مشروطیت از خود به جای گذاشت. او هر چند با انتشار رساله‌های متعدد سیاسی به دفاع از مشروطیت پرداخت اما تلقی او در حمایت از نظام مشروطیت با نظر عالمان دیگر تفاوت داشت و نظرات او با اندیشه سیاسی طرفداران مشروطه مشروعه مانند شیخ فضل‌الله نوری نزدیک‌تر بود؛ اما در عمل در نقطه‌ی‌ مقابل آنها قرار گرفت. هدف از این پژوهش بررسی ماهیت تشکیل مجلس و ویژگی‌ها و اهداف آن در اندیشه سیاسی سیدعبدالحسین لاری با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی است. یافته‌ها و نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که سید لاری از تشکیل مجلس شورای اسلامی که ریاست آن را فقیه جامع الشرایط برعهده بگیرد حمایت می‌کرد و اعتقاد داشت قانون مجلس باید بر اساس قوانین شرعی اسلام به نگارش درآید. به همین‌ دلایل با استناد به آیات قرآن و کلام معصومان، مخالف خود با مشروعیت سلطنت را اعلان داشت و حتی حکم جهاد علیه حکومت محمدعلی شاه قاجار صادر کرد.

کلیدواژه‌ها [English]

  • سیدعبدالحسین لاری
  • مجلس‌ شورای اسلامی
  • اندیشه سیاسی
  • مشروطه
  • مشروعه
آبادیان، حسین (1374). مبانی نظری حکومت مشروطه و مشروعه، تهران: نشر نی.
آجدانی، لطف‌الله (1391). اندیشه‌های سیاسی در عصر مشروطیت ایران، تهران: نشرعلم.
آیت‌اللهی، سیدمحمدتقی (1418 ه.ق). «آسیب شناسی ظلم در اندیشه آیت‌الله العظمی لاری»، مجموعه مقالات کنگره بزرگداشت آیت‌الله سیدعبدالحسین لاری، قم: هیئت علمی کنگره، بنیاد معارف اسلامی.
آیت‌اللهی، سیدمحمدتقی، (1363). ولایت فقیه زیربنای فکری مشروطه مشروعه، تهران، امیرکبیر.
براون، ادوارد (1338). انقلاب ایران، ترجمه احمد پژوه (مبشر همایون)، تهران: کانون معرفت.
بهشتی سرشت، محسن (1380). نقش علما در سیاست: از مشروطه تا انقراض قاجار، تهران: پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی.
حائری، عبدالهادی (1364). تشیع و مشروطیت در ایران و نقش ایرانیان مقیم عراق، تهران: امیرکبیر.
حکیمی، محمود (1383). زندگی‌نامه، اندیشه‌ها و مبارزات سیدعبدالحسین لاری، تهران، قلم.
رجبی(دوانی)، محمدحسن (1390). مکتوبات و بیانات سیاسی و اجتماعی علمای شیعه دوره قاجار، جلد 3، 4،  تهران: نشر نی.
رنجبر، محسن (1382). «سیری در زندگی، فعالیت‌ها و اندیشه سیاسی سید عبدالحسین لاری»، آموزه: مجموعه مقالات درباره حیات و اندیشه سیاسی عالمان عصر مشروطه، قم: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی.
زرگری‌نژاد، غلامحسین (1387). رسایل مشروطیت: مشروطیت به روایت موافقان و مخالفان، جلد 1 و 2، تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
سید اشرفی، سید حسن (1382). بررسی سیر تاریخی و مبانی فقهی ولایت مطلقه فقیه، تهران: شهردنیا.
سید کباری، سید علی رضا (1382). «سید عبدالحسین لاری پیشوای تنگستان»، گلشن ابرار، جلد2، قم:  نشر معروف.
طباطبایی، سید جواد(1390). «عبدالحسین لاری»، اندیشه سیاسی متفکران مسلمان، جلد10، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
عسکری، سید احمد و کارگر جهرمی، وحید (1391). خاندان حاج سید علی تاجر بیرمی در ایالت فارس، تهران: مرکز اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
کتاب آبی: گزارش‌های محرمانه وزارت امور خارجه انگلیس درباره انقلاب مشروطه ایران (1363). به کوشش احمد بشیری، جلد 1، 2، 3، 5 تهران: نشر نو.
لاری، سید عبدالحسین(1418 ه.ق). مجموعه رسائل: احکام قانون اداره بلدیه، قم: هیئت علمی کنگره، مؤسسة المعارف الإسلامیة‌.
لاری، سید عبدالحسین، مجموعه رسائل: قانون در اتحاد ملت و دولت، قم: هیئت علمی کنگره، مؤسسة المعارف الإسلامیة‌.
لاری، سید عبدالحسین، مجموعه رسائل: قانون مشروطه مشروعه، قم: هیئت علمی کنگره، مؤسسة المعارف الإسلامیة‌.
لاری، سید عبدالحسین، مجموعه رسائل: نصایح و فضایح: (آیات الظالمین)، قم: هیئت علمی کنگره، مؤسسة المعارف الإسلامیة‌.
لاری، سید عبدالحسین، مجموعه رسائل: هدایت الطالبین فی اصول الدین، قم: هیئت علمی کنگره، مؤسسة المعارف الإسلامیة‌.
وثوقی، محمد باقر(1383).  آیت‌الله سید عبدالحسین لاری و جنبش مشروطه خواهی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.