استعمارستیزی؛ دغدغه مشترک گفتمان‌های سیاسی ایران در دوره پیشا انقلاب در سالهای 57-1332

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکترای مسائل ایران دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

این مقاله درصد است وضعیت استعمارستیزی و مخالفت با دخالت و نفوذ بیگانگان و قدرت‌های خارجی در فاصله زمانی کودتای 28 مرداد 1332 تا پیروزی انقلاب اسلامی 1357 در فضای سیاسی و گفتمانی ایران را بررسی نماید؛ اینکه استعمارستیزی در این بازه زمانی به چه صورت بوده و آیا اساساً اقبالی نسبت به این امر وجود داشته است؟ به عبارت دیگر آیا استعمارستیزی مقوله‌ای است که پیش از پیروزی انقلاب اسلامی مورد عنایت گروهها و گفتمان‌های سیاسی قرار داشته و یا آنکه نشانه گفتمانی مزبور در این دوره غایب بوده و صرفاً برساخته منازعات سیاسی پس از انقلاب اسلامی می‌باشد؟ این مقاله ، با بررسی گفتمان‌های سیاسی مهم این دوره به ارزیابی نسبت آنان با مفهوم استعمارستیزی می‌پردازد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Anti-Colonialism: The Common Concern For Iranian Political Discourses In The Pre-Revolutionary Period At 1953-79

نویسندگان [English]

  • S.Mahdi Sadatinejad 1
  • Majeed Pirooz 2
1 Assistant Professor, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran
2 PhD student in Iranian issues, Tarbiat Modares University
چکیده [English]

This article examines the status of Anti-Colonialism and opposition to interference and influence of foreigners and foreign powers during the coup d'état at 1953 to the victory of the Islamic Revolution at 1979 in the political and discoursive space in Iran, and what has Anti-Colonialism been like in this time period and have there been any fortuity for it at all? In other words, is Anti-Colonialism an issue that has been favored by political groups and discourses before the victory of the Islamic Revolution, or it a discoursive sign that was absent during this period and merely constituted after the political conflicts in the post-Islamic revolution? This article, searching the important political discourses in this period, examines their relation to the concept of Anti-Colonialism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Anti-Colonialism
  • Iranian discourses
  • nationalist discourse
  • Marxist discourse
  • Islamic discourse
  • The discourse of returning to self
آبراهامیان، یرواند (1391). ایران بین دو انقلاب: درآمدی بر جامعه­شناسی سیاسی ایران معاصر. ترجمه احمد گل­محمدی و محمدابراهیم فتاحی­ولیلایی. چاپ هجدهم. تهران: نشر نی.
آل­احمد، جلال (1357). در خدمت و خیانت روشنفکران (2 جلدی). چاپ اول. تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
آل­احمد، جلال (1384). غربزدگی. تهران: نشر جامه­دران.
ازغندی، علیرضا (1390). روابط خارجی ایران (دولت دست­نشانده) 57-1320. چاپ دوازدهم. تهران: نشر قومس.
بروجردی، مهرزاد (1393). روشنفکران ایرانی و غرب: سرگذشت نافرجام بومی­گرایی. ترجمه جمشید شیرازی. چاپ ششم. تهران: نشر فرزان روز.
تاجیک، محمدرضا (1379). گفتمان و تحلیل گفتمانی (مجموعه مقالات). تهران: فرهنگ گفتمان
جزنی، بیژن (1358). نبرد با دیکتاتوری شاه (به مثابه نیروی عمده امپریالیسم و ژاندارم منطقه). چاپ اول. تهران: انتشارات مازیار.
جعفریان، رسول (1390). جریان­ها و سازمان­های مذهبی- سیاسی ایران (از روی کارآمدن محمدرضاشاه تا پیروزی انقلاب اسلامی): سال­های 1357-1320. تهران: علم.
حزب توده ایران (1360). اسناد و دیدگاهها (حزب توده ایران از آغاز پیدایی تا انقلاب بهمن 57). چاپ اول.
حسینی­زاده، سیدمحمدعلی (1389). اسلام سیاسی در ایران. چاپ دوم. قم: انتشارات دانشگاه مفید.
خسروشاهی، سیدهادی (1389). زندگی و مبارزه نواب­صفوی. به کوشش محمود خسروشاهی. چاپ دوم. تهران: انتشارات اطلاعات.
خسروشاهی، سیدهادی (1375). فدائیان اسلام، تاریخ، عملکرد، اندیشه. چاپ اول. تهران: انتشارات اطلاعات.
خمینی، امام روح الله (1378). صحیفه امام. 22 جلد. چاپ اول. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س).
سحابی، عزت­الله (1388). نیم قرن خاطره و تجربه. چاپ اول. تهران: نشر فرهنگ صبا.
شادمان، سیدفخرالدین (1346). تراژدی فرنگ. تهران: کتابخانه طهوری.
شادمان، سیدفخرالدین (1326). تسخیر تمدن فرنگی. تهران. بی­نا.
شایگان، داریوش (1356). آسیا در برابر غرب. چاپ اول. تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر.
شریعتی، علی (1388). برگزیده آثار و اندیشه­های دکترشریعتی. چاپ سوم. تهران: انتشارات رامند.
شریعتی، علی (1390). حکایت­هایی از زندگی دکترشریعتی. چاپ هشتم. تهران: انتشارات رامند.
صابر، هدی (1388). سه هم­پیمان عشق. چاپ اول. تهران: نشر صمدیه.
طیرانی، امیر (1388). صورت­جلسات کنگره جبهه ملی ایران. چاپ اول. تهران: گام نو.
علیپورگرجی، محمود (1394). گفتمان­های سیاسی در جمهوری اسلامی ایران. تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
فوران، جان (1392). مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سال­های پس از انقلاب اسلامی. ترجمه احمد تدین. چاپ سیزدهم. تهران: خدمات فرهنگی رسا.
فوزی، یحیی (1387). بررسی تطبیقی خرده­گفتمان­های سیاسی اسلام­گرا در ایران قبل از انقلاب اسلامی و تأثیر آنها بر شکل­گیری نظام سیاسی بعد از انقلاب. فصلنامه علوم اجتماعی. دوره 15. شماره 43.
کمیته پشتیبانی از جنبش نوین انقلابی خلق ایران در آلمان (بی­تا). پیام­های سازمان­های انقلابی مسلح پیشاهنگ خلق ایران (سازمان چریک­های فدائی خلق ایران و سازمان مجاهدین خلق ایران) به کنگره­های کنفدراسیون جهانی دانشجویان و محصلین ایرانی (اتحادیه ملی).
مجاهد (نشریه ارگان خارج از کشور سازمان مجاهدین خلق ایران) (آذر 1355). ضمیمه شماره 1.
مشهودی، علی و فلاح­نژاد، علی و فلاح، محمد (1397). تأثیر گفتمان انقلاب اسلامی بر بیگانه­ستیزی ایرانیان. فصلنامه مطالعات سیاسی. سال دهم. شماره چهلم.
ملائی­توانا، علیرضا و باوریان، فریده (1390). بررسی روند همراهی جبهه ملی با انقلاب اسلامی از فضای باز سیاسی تا دیدار با امام­خمینی قدس­سره. فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی. سال هشتم. شماره 25.
منوچهری، عباس (1393). رهیافت و روش در علوم سیاسی. چاپ ششم. تهران: انتشارات سمت.
میرسپاسی، علی (1393). تاملی در مدرنیته ایرانی: بحثی درباره گفتمان­های روشنفکری و سیاست مدرنیزاسیون در ایران. ترجمه جلال توکلیان. چاپ اول. تهران: نشر ثالث.
میلانی، عباس (1392). نگاهی به شاه. چاپ اول. تورنتو: نشر پرشین سیرکل.
ناریا (1359). اپورتونیسم واقعاً موجود: چهارمین خطاب به سومین کنگره حزب توده ایران. چاپ اول.
نجاتی، غلامرضا (1371). تاریخ سیاسی بیست و پنج ساله ایران (از کودتا تا انقلاب): جلد اول. چاپ سوم. تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا.
نجاتی، غلامرضا (1375). خاطرات بازرگان: شصت سال خدمت و مقاومت. چاپ اول. تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا.
نراقی، احسان (1355). آنچه خود داشت.... چاپ اول. تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر.
نراقی، احسان (1353). غربت غرب. چاپ اول. تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر.
نکوروح، محمود (1377). نهضت­خداپرستان­سوسیالیست. چاپ اول. تهران: انتشارات چاپخش.
نهضت آزادی ایران (1361). اسناد نهضت آزادی ایران (4-1340)؛ جلد ا: بیانیه­ها و تفسیرهای سیاسی. چاپ اول.
یورگنسن، ماریان و فیلیپس، لوئیز (1393). نظریه و روش در تحلیل گفتمان. ترجمه هادی جلیلی. چاپ چهارم. تهران: نشر نی.
Chehabi, H. E (1990). Iranian politics and religious modernism: The liberation movement of iran. Cornell University Press.