شکاف سنت و مدرنیسم و ثبات سیاسی در عربستان سعودی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیار روابط بین الملل پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

هدف اصلی مقاله حاضر بررسی تاثیرات شکاف سنت و مدرنیسم در عربستان سعودی بر ثبات سیاسی این کشور است. در طول دهه‌های متمادی، به رغم تلاش رهبران سعودی برای پیشبرد روند نوسازی به منظور تحکیم قدرت و بهبود حکمرانی، علمای وهابی به ترویج ارزشها و باورهای سلفی و در نتیجه تقویت گرایش‌های سنتی و محافظه‌کار در جامعه پرداخته‌اند. اما در نهایت به رغم برخی چالشها، مدیریت شکاف سنت و نوگرایی از سوی رهبران سعودی باعث حفظ ثبات سیاسی در این کشور شد. در دوره ملک سلمان، روند جدید و پرشتابی از نوسازی با رهبری محمدبن سلمان آغاز شد. این روند جدید که با ابعاد متعددی مانند محدودسازی علمای وهابی، تمرکز بر تغییرات نسلی و اصلاحات فرهنگی و اجتماعی با محوریت زنان همراه است پرسشهای مهمی را در خصوص ثبات سیاسی عربستان مطرح می سازد. نتایج این مقاله نشان می‌دهد که سیاستهای اصلاحی بن سلمان و تحولات جدید معطوف به شکاف سنت و مدرنیسم موجب ایجاد چالشهایی مانند کاهش مشروعیت حکومت در اقشار سنتی و افزایش گرایش مردم به جریانهای افراط‌گرا می‌شود، اما در نهایت این تحولات به تغییرات اساسی در نظام سیاسی سعودی منجر نخواهد شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Tradition- Modernism Cleavage and Political Stability in Saudi Arabia

نویسنده [English]

  • Ali Akbar Asadi
Assistant Professor of International Relations, Institute of Humanities and Cultural Studies
چکیده [English]

This paper seeks to study the effects of tradition - modernism cleavage on the political stability in Saudi Arabia. For decades, Wahhabi scholars have promoted Salafi values and beliefs, and as a result have strengthened traditional and conservative tendencies in the Saudi society, despite the decades of efforts made by Saudi leaders to advance the process of modernization in order to consolidate their power and improve governance. However, despite some challenges, the management of the tradition - modernism cleavage by Saudi leaders have sustained political stability in the country. During the Reign of King Salman, a new and rapid process of modernization began under the leadership of MBS. This newly-emerged trend is accompanied by a number of dimensions, such as restriction of Wahhabi scholars, concentration on generational changes and also cultural and social reforms with a focus on women’s situation, raises important questions about Saudi political stability. This article makes two interrelated arguments; first, it contributes that the MBS reformist policies and new developments regarding tradition - modernism cleavage causes some challenges like declining the legitimacy of government and growing tendency of people towards extremist groups. Second, these development will not lead to fundamental changes in the Saudi political system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Saudi Arabia
  • Muhammad bin Salman
  • tradition- modernism
  • political stability
  • social cleavage

مراجع

احمدی، حسین و معیدفر، سعید (1394)، دموکراسی و ثبات سیاسی، فصلنامه مسائل اجتماعی ایران، سال ششم، شماره 1، بهار و تابستان.
احمدیان، حسن (1391)، دین و دولت در عربستان سعودی؛ از دولت وهابی تا وهابیت دولتی، در کتاب غرب‌آسیا (٩)- ویژه مسائل داخلی عربستان(87)، گردآوری و تدوین حمیدرضا کمالی، تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
اداره الدراسات (2016)، ملف خریطه القوی الداخلیه فی المملکه العربیه السعودیه ( جزءالسابع: خریطه القوی الدینیه و الفکریه فی المملکه)، المعهد المصری للدراسات السیاسیه و الاستراتیجیه.( 1 ینایر).
استنسلی، استیگ (1392)، جامعه شناسی سیاسی قدرت در عربستان، مترجم نبی الله ابراهیمی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
اسدی، علی اکبر (1391)، اصلاحات وقدرت سیاسی در عربستان سعودی، در کتاب غرب‌آسیا (٩)- ویژه مسائل داخلی عربستان(201)، گردآوری و تدوین حمیدرضا کمالی. تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
اعلایی، مهدی (1391)، فرایند دولت- ملت سازی در عربستان سعودی؛ بازنمایی بحران همبستگی ملی در اعمال تبعیض علیه اقلیت شیعه و جامعه زنان،  در کتاب غرب‌آسیا (٩)- ویژه مسائل داخلی عربستان(63)، گردآوری و تدوین حمیدرضا کمالی، تهران: موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
آلوین،ی.سو (1378)، تغییر اجتماعی و توسعه: مروری بر نظریات نوسازی، وابستگی و نظام جهانی، ترجمه محمود حبیبی مظاهری، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی..
بشیریه، حسین و قاضیان، حسین (1380)، بررسی تحلیلی مفهوم شکاف های اجتماعی. پژوهشنامه علوم انسانی، شماره 30،تابستان.
بنک الخبرات التربویة (2018). دراسة آراء و احتیاجات الشباب السعودی، تنفیذ مرکز قراءات لبحوث و دراسات الشباب. علی الموقع:
http://mo3een.com/wp-content/uploads/2018/09/.pdf
الحوالی، سفر بن عبدالرحمن (2018).  المسلمون و الحضاره الغربیه. مکتب المولف( الطبعه التمهیدیه). علی الموقع:
https://drive.google.com/file/d/1lPvFdYMPtp4wJx06PsRF0oHjAcQl9qZ9/view
درویش­وند، حسن (1398)، مصاحبه  با نگارنده، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ( 15 مرداد).
دلاوری، ابوالفضل (1394)، درآمدی انتقادی بر مفهوم و شاخصهای بی ثباتی سیاسی: به سوی مدلی جامع و روزآمد برای سنجش بی­ثباتی، فصلنامه دولت پژوهی، سال اول، شماره 2، تابستان.
الرشید، مضاوی (1393)، عربستان سعودی و جریانهای اسلامی جدید، مترجم رضا نجف­زاده، تهران: پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات.
زرقانی، هادی ودیگران (1393)، بررسی وشناسایی متغیرهای مؤثر بر بی­ثباتی نظام سیاسی، فصلنامه ژئوپلیتیک، شماره 35، پاییز.
سردارنیا، خلیل الله (1389)، طبقه متوسط جدید و چالشهای سیاسی حکومت سعودی، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، شماره 82، پاییز.
السلومی، محمد بن عبدالله (2012)، أیدیولوجی االمجتمع السعودی و التغییر (قراءة فی کتاب مقاومة التغییر فی المجتمع السعودی)، رسائل مرکز القطاع الثالث للاستشارات و الدراسات الاجتماعیه(قطاع)، الرساله السابعه عشر.(May 14).
عادل پناهی، محمد (1383)، درآمدی بر ثبات سیاسی، فصلنامه راهبرد، شماره سی و یک، بهار.
فرازمند، محمد و کاظمی، حمیدرضا (1397)، برساخته تهدید ایران در سپهر سیاسی عربستان؛ عبور از مرحله گذار، فصلنامه سیاست، سال پنجم، شماره هجدهم، تابستان.
کامل، مصطفی (2019)، السعودیة الجدیدة : رؤیة الدولة الجدیدة لدى ولی العهد محمد بن سلمان، مرکز النهرین للدراسات الاستراتیجیه، علی الموقع:
https://drive.google.com/file/d/1ArewElweiidxxJ1RieuPhVyVik_Yw7KN/view
هاوس، کارن الیوت (1394)، عربستان سعودی: مردم، گذشته، مذهب، فاصله طبقاتی و آینده، مترجم سعید موتمن. تهران: اوسانه.
 
Al-Atawneh, Muhammad (2009), Is Saudi Arabia a Theocracy? Religion and Governance in Contemporary Saudi Arabia,Middle Eastern Studies, Vol. 45, No. 5, September.
Alhussein, Eman (2019), SAUDI FIRST: HOW HYPER-NATIONALISM IS TRANSFORMING SAUDI ARABIA, EUROPEAN COUNCIL ON FOREIGN RELATIONS.POLICY BRIEF. June.
Al-Rasheed, Madawi (2018), Beyond Tradition and Modernity: Dilemmas of Transformation in Saudi Arabia, Al Jazeera Centre for Studies Report, 14 May.
Barmin, Yury (2018), Can Mohammed bin Salman break the Saudi-Wahhabi pact?, ) 7 Jan (, available at:
https://www.aljazeera.com/indepth/opinion/mohammed-bin-salman-break-saudi-wahhabi-pact-180107091158729.html
Cordesman, Anthony H (2016), Stability and Instability in the Gulf Region in 2016: A Strategic Net Assessment, center for strategic and international studies, June 15.
El-Sissi, Jasser (2018), Saudi Arabian State Modernization Policies versus Traditional Values, Thesis submitted in partial fulfillment of the requirements of the degree of Master of Arts in Middle Eastern Studies, Centre for Middle Eastern Studies, LUNDS UNIVERSITET.
GASTAT (2020), Population In Saudi Arabia by Gender, Age, Nationality (Saudi / Non-Saudi) - Mid 2016 A.D, available at:
https://www.stats.gov.sa/en/5305
GMI (2019), Saudi Arabia Social Media Statistics 2019, October 29th. available at:
https://www.globalmediainsight.com/blog/saudi-arabia-social-media-statistics/
VIETOR, RICHARD H. AND FORREST, NICOLE (2009), Saudi Arabia: Modern Reform, Enduring Stability, HARVARD BUSINESS SCHOOL, (9-709-042). MARCH 12.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار