جستارهای سیاسی معاصر

جستارهای سیاسی معاصر

فراتحلیل مشارکت سیاسی زنان و عوامل مؤثر بر آن (دهه‌های 80 و 90)

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان
سیدعلی میرلوحی 1
طاها عشایری 2
طاهر جهان پرور 3
زهرا حسن زاده 4
1 کارشناسی ارشد معارف اسلامی و حقوق خصوصی دانشگاه امام صادق علیه السلام
2 استادیار گروه تاریخ و جامعه شناسی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه محقق اردبیلی
3 دانشجوی دکتری جامعه شناسی فرهنگی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
4 کارشناس ارشد علوم اجتماعی دانشگاه کاشان
10.30465/cps.2021.37882.2862
چکیده
زمینه: مشارکت سیاسی امری حیاتی در توسعه مدنی، تحول در ارزش‌های سیاسی، ارتقای پایگاه اجتماعی-اقتصادی (منزلت) زنان تلقی می‌شود. در ایران، مشارکت زنان اولین بار پس از انقلاب 1358 کلید خورد و حضور در انتخاب شوراها، نمایندگان، سطح کابینه دولت و نهادهای مهم، مشارکت سیاسی زنان را به امری مهم و حائز اهمیت در نظام سیاسی تبدیل کرده است. بر این اساس هدف پژوهش حاضر فراتحلیل پژوهش‌های انجام‌شده درزمینة عوامل مؤثر بر مشارکت سیاسی زنان است.
روش: روش تحقیق از نوع فراتحلیل است. ابزار آن مطالعات منتشر در بازه زمانی 1387 تا 1400 بوده که از 21 جامعه آماری، 14 نمونه با روش هدفمند انتخاب شدند. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل اطلاعات جمع‌آوری‌شده، از نرم‌افزار جامع فراتحلیل (CMA) استفاده‌شده است.
یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که عوامل روانی (0.132)، عوامل فرهنگی (0.268)، عوامل خانوادگی (0.180)، عوامل اجتماعی (0.269)، عوامل سیاسی (0.184) و عوامل اقتصادی (0.204) بر مشارکت سیاسی زنان تأثیر معنی‌داری داشته است و در کل ضریب اثر کلی برابر با 0.238 است.
کلیدواژه‌ها
زنان
ساختار پدرسالارانه
سرمایه سیاسی
نظام خانواده
مشارکت سیاسی

موضوعات

عنوان مقاله English

A meta-analysis of women's political participation and the factors affecting it (1980s and 1990s)

نویسندگان English

Seyed Ali Mirlohi 1
Taha Ashayeri 2
Tahere Jahanparvar 3
Zahra Hasanzade 4
1 Master of Islamic Education and Private Law, Imam Sadegh University
2 Assistant Professor, Department of History and Sociology, Faculty of Social Sciences, Mohaghegh Ardabili University
3 PhD student in Cultural Sociology, Faculty of Social Sciences, Islamic Azad University, Tehran Branch
4 Master of Social Sciences, Kashan University
چکیده English

Background: Political participation is considered vital in civic development, change in political values, promotion of socio-economic status (status) of women. In Iran, women's participation was key for the first time after the 1979 revolution, and participation in the election of councils, representatives, government cabinet levels, and important institutions has made women's political participation an important issue in the political system. Accordingly, the purpose of this study is to meta-analyze the research conducted on the factors affecting women's political participation.
Method: The research method is meta-analysis. The tool was published studies in the period 1387 to 1400 that from 21 statistical populations, 14 samples were selected by purposive methods. Comprehensive meta-analysis (CMA) software was used to analyze the collected information.
Results: The results show that psychological factors (0.132), cultural factors (0.268), family factors (0.180), social factors (0.269), political factors (0.184) and economic factors (0.204) had a significant effect on women's political participation and In total, the overall effect coefficient is equal to 0.238.

کلیدواژه‌ها English

Women
patriarchal structure
political capital
family system
political participation

  1.  

     

     

    منابع

    1. آبرکرامبی، نیکلاس؛ هیل، استفان و ترنر، برایان (1376)؛ فرهنگ جامعه‌شناسی، ترجمه حسن پویان، تهران: نشر چاپخش.
    2. ابطحی، صفی نازالسادات (1399)؛ ((توانمندسازی زنان و مشارکت سیاسی در ایران مطالعه موردی: دوره جمهوری اسلامی))، فصلنامه سیاست، سال دوم، شماره هفتم، ص 82-65.
    3. اسکندری چراتی، آذر (1396)؛ ((بررسی عوامل مؤثر برافزایش مشارکت سیاسی زنان شاغل دانشگاه آزاد اسلامی واحد آزادشهر))، فصلنامه مطالعات سیاسی، سال دهم، شماره 37.
    4. اطهری حسین؛ ابوالقاسم شهریاری (1393)؛ ((بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت سیاسی زنان مطالعه موردی زنان شهر بوشهر))، زن در توسعه و سیاست، شماره 2، ص 286-265.
    5. امام‌جمعه زاده، سیدجواد؛ رهبر قاضی، محمود رضا؛ عیسی‌نژاد، امید و مرندی، زهره (1391)؛ ((بررسی رابط میان احساس محرومیت نسبی و مشارکت سیاسی در میان دانشجویان دانشگاه اصفهان))، دانش سیاسی، س.8، ش.1، ص 68-37.
    6. امیری اسفرجانی، زهرا (1385)؛ ((مشارکت سیاسی زنا، زمینه‌ها و عوامل مؤثر بر آن مطالعه موردی شهر اصفهان))، فرهنگ اصفهان، ش. 31، ص 94-86.
    7. باصری، احمد (1388)؛ ((بررسی عوامل مؤثر بر آگاهی‌ها و مشارکت سیاسی- اجتماعی خانواده‌های نیروهای مسلح))، فصلنامه فرهنگی- دفاعی زنان و خانواده، سال، شماره 6، ص 92-74.
    8. باقری، معصومه؛ حسین‌زاده، علی حسین و شجاعی، حسن (1396)؛ ((بررسی تأثیر ابعاد سرمایه اجتماعی بر مشارکت سیاسی زنان استان خوزستان مطالعه موردی: شهر اهواز))، فصلنامه توسعه اجتماعی، دوره 12، شماره 3 ، شماره پیاپی 47، ص 29-62.
    9. باقری، معصومه؛ حسین‌زاده، علی حسین و شجاعی، حسن (1398)؛ ((بررسی رابطه جامعه‌پذیری سیاسی با مشارکت سیاسی زنان شهر اهواز با رویکرد الگوسازی معادله ساختاری))،https://civilica.com/doc/1010215.
    10. بردلی، هریت (1386)؛ دگرگونی ساختارهای اجتماعی، طبقه و جنسیت (فهم جامعه مدرن 4)، ترجمه محمود متحد، نشر: اله.
    11. بستان، حسین (1383)؛ اسلام و جامعه‌شناسی خانواده، تهران: پژوهشکده حوزه و دانشگاه، قم.
    12. بگ رضایی، پرویز (1387)؛ ((بررسی عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر مشارکت سیاسی زنان در شهرستان ایلام))، فرهنگ ایلام، شماره 21 و 22، ص 72-54.
    13. پالمر، مونتی؛ اشترن، الری و گایل، چارلز (1371)؛ نگرشی جدید به علم سیاست، ترجمه منوچهر شجاعی، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
    14. پاملا، آبوت و والاسُ، کلرو (1380)؛ جامعه‌شناسی زنان، ترجمه منیژه نجم عراقی، تهران: نشر نی.
    15. پناهی، محمدحسین و بنی فاطمه، سمیه سادات (1393)؛ ((فرهنگ سیاسی و مشارکت زنان))، علوم اجتماعی، شماره 68، ص 77-35.
    16. پیشگاهی فرد، زهرا، زهدی گهرپور، محمد (1389)، ((بررسی جایگاه و نقش زنان خاورمیانه در مشارکت سیاسی))، فصلنامه زن و جامعه، سال اول، شماره ۱، بهار.
    17. جعفری‌نژاد، مستد؛ کلانتری صمد و نورمحمدیان، مژگان (1388)؛ ((بررسی میزان مشارکت سیاسی زنان شاغل در آموزش‌وپرورش ناحیه یک شهرکرد))، جامعه‌شناسی کاربردی، س 20، ش. 1، ص 104-83.
    18. جعفری‌نیا، غلامرضا (1391)؛ ((بررسی عوامل اقتصادی – اجتماعی مؤثر بر میزان مشارکت سیاسی شهروندان شهر خوروج))، پژوهشنامه علوم سیاسی، س. 7، ش. 2، ص 122- 87.
    19. خواجه‌نوری، بیژن و مقدس، علی‌اصغر (1389)؛ ((ارزیابی عوامل مؤثر بر مشارکت سیاسی دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز مهریز))، سیاست و اندیشه، س.1، ش. 4، ص 150- 123.
    20. خواجه‌نوری، بیژن؛ مقدس، علی‌اصغر (۱۳۸۷)، ((جهانی‌شدن و مشارکت سیاسی زنان در ایران موردمطالعه: تهران، شیراز و استهبان))، علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد، دوره 20، سال چهارم، شماره 2.
    21. دارابی، مسعود (1394)؛ ((بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر مشارکت سیاسی زنان در استان همدان مطالعه موردی: شهر نهاوند))،جامعه­شناسی مطالعات جوانان، دوره 5، شماره 17، ص 84-57.
    22. راش، مایکل (1377)؛ جامعه و سیاست: مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی سیاسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: انتشارات سمت.
    23. رضوی الهاشم، بهزاد (1388)؛ ((تحلیل جایگاه مشارکت زنان در فرآیند توسعه سیاسی – اجتماعی انقلاب اسلامی))، علوم اجتماعی، شماره 21.
    24. رهبرقاضی، محمودرضا و کوشکی، امین (1396)؛ ((نقش جنسیت در مصرف‌گرایی سیاسی شهروندان))، زن در توسعه و سیاست، دوره 15، ش.1، ص 100-85.

    25.  رئیسی، سیما؛ تفضلی، حسین؛ توحیدفام، محمد و طاهری، احمدرضا (1399)؛ ((موانع نهادی مشارکت سیاسی زنان منطقه بلوچستان))، فصلنامه زن در توسعه و سیاست، دوره 18، شماره 2، ص 334-313.

    1. رئیسی؛ سیما، تفضلی، حسین؛ توحیدفام؛ محمد و طاهری، احمدرضا (1399)، ((موانع نهادی مشارکت سیاسی زنان در منطقه بلوچستان))، زن در توسعه و سیاست، دوره 18، شماره 2، ص 313-334
    2. زارعی، غفار (1396)؛ ((بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت سیاسی زنان (مطالعه موردی: معلمان شهرستان پارسیان))، زن و جامعه، شماره 3 ، پیاپی 31.
    3. زمردبخش آزاد، شهناز؛ حق‌شناس، محمدجواد؛ پاک‌نیا، محبوبه و مصفا؛ نفسرین (1399)؛ ((بررسی و تبیین موانع مشارکت سیاسی زنان در احزاب با تأکید بر ساختار فرهنگی ایران))؛ فصلنامه پژوهش‌های سیاسی و بین‌المللی، سال یازدهم، شماره 45، ص 97-118
    4. زندی، فاطمه؛ دامن‌کشیده، مرجان؛ مرادحاصل، نیلوفر (۱۳۹۱)؛ ((نقش رشد اقتصادی بر مشارکت زنان در کشـورهای منتخب آسیا))، فصل‌نامه علمی پژوهشی زن و فرهنگ، س 3، شماره 11.
    5. ساروخانی، باقر (1377)؛ روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    6. شریعتی، روح‌الله (1399)؛ ((استقلال سیاسی زنان در مشارکت سیاسی))، فصلنامه علوم سیاسی، سال بیست و سوم، شماره هشتاد و نهم.
    7. شیخ ذکریایی، وریا؛ محمدی، امید؛ کریمی، صلاح‌الدین، نافهی، ایوب (۱۳۹۶)، ((بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت سیاسی زنان شهرستان سنندج در سال ۱۳۹۴))، فصلنامه زن در فرهنگ و هنر، دوره ۸، شماره ۴.
    8. شیخ‌زاده، حسین و صفری، محمدحسن (1399)؛ ((ارزیابی مشارکت سیاسی زنان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و عوامل مؤثر بر آن))، پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده، سال هشتم، شماره 18.
    9. صیامیان گرجی، زهرا؛ وثوقی، منصور؛ باصری، علی، ساروخانی، باقر و قدیمی، بهرام (1399)؛ ((تحلیل کیفی تأثیر عوامل فرهنگی اجتماعی و انگیزشی بر مشارکت سیاسی زنان شهر تهران))، فصلنامه پژوهش اجتماعی، دوره 12، شماره 48 - شماره پیاپی 48، ص 39-19.
    10. عظیمی هاشمی، مژگان؛ قاضی طباطبایی، محمود و هدایتی، علی‌اصغر (1394)؛ ((مشارکت سیاسی زنان در ایران و عوامل مؤثر بر آن))، فصلنامه علم- پژوهشی زن و جامعه. سال ششم. شماره چهارم.
    11. علم، محمدرضا؛ حمیدی نسب، منا و حزباوی، سمیره (1390)؛ ((زنان و مشارکت سیاسی))، زن و فرهنگ، شماره 9.
    12. علوی تبار، علیرضا (1379)؛ بررسی الگوی مشارکت شهروندان در اداره امور شهرها، تهران: دفتر برنامه‌ریزی وزارت کشور.
    13. علیمردانی، محمدرضا و ازغندی، علیرضا (1399)، ((مشارکت سیاسی ایدئولوژیکی زنان در نیل به توسعه سیاسی در تاریخ معاصر ایران))؛ فصلنامه پژوهش‌های سیاسی و بین‌المللی، سال یازدهم، شماره 45، ص 451-435
    14. غروی نایینی، نهله (1388)، ((مشارکت سیاسیزنان صدر اسلام))، مطالعات راهبردی زنان، دوره 12، شماره 46، ص 224-196
    15. غفاری، غلامرضا و نیازی، محسن (1386)؛ جامعه‌شناسی مشارکت، تهران: نشر نزدیک.
    16. فریدمن، جین (1381)؛ فمینیسم، ترجمه فیروزه مهاجر، تهران: انتشارات آشیان.
    17. فیروز جائیان، علی‌اصغر و جهانگیری، جهانگیر (1387)؛ ((تحلیل جامعه‌شناختی مشارکت سیاسی دانشجویان مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه تهران))، فصلنامه علوم اجتماعی، ش. 11، ص 110-84.
    18. قاسمی، وحید (1381)؛ ((متغیرهای فرهنگی اجتماعی مؤثر بر مشارکت سیاسی زنان در استان اصفهان))، فرهنگ اصفهان، ش. 20، 87-80.
    19. گلابی، فاطمه و حاجیلو، فتانه (1391)؛ ((بررسی جامعه‌شناختی برخی عوامل مؤثر بر میزان مشارکت سیاسی زنان (مطالعه موردی آذربایجان شرقی))، مطالعات و تحقیقات اجتماعی، دوره اول، ش. 1، ص 200-173.
    20. گیدنز، آنتونی (1381)؛ جامعه‌شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
    21. لهسایی‌زاده، عبدالعلی و باور، یوسف (1381)؛ ((نگرش دانشجویان نسبت به مشارکت سیاسی زنان))، فصلنامه علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی ره، ش 19، ص 150-137.
    22. محسنی تبریزی، علیرضا (1390)؛ ((بیگانگی مانعی برای مشارکت و توسعه ملی))، نامه پژوهش، سال اول، شماره 1.
    23. مسعودنیا، حسین؛ محمدی‌فر، نجات؛ مرادی، گلمراد و فروغی، عاطفه (۱۳۹۱)؛ ((بررسی عوامل اجتماعی- روان‌شناختی مؤثر بر مشارکت سیاسی استادان دانشگاه موردمطالعه: دانشگاه اصفهان))، جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیست و سوم، شماره چهارم
    24. مصفّا، نسرین (1375)، مشارکت سیاسی زنان در ایران، تهران: وزارت امور خارجه.
    25. مظفری، محمدمهدی؛ بختیاری، حسین و  روشن قیاس، کلثوم(1399)؛((بررسی عوامل مؤثر بر ارتقای مشارکت سیاسی زنان شهر قزوین))، فصلنامه علمی پلیس زن، دوره 14، شماره 32، ص 195-180.
    26. ملکی، امیر (1384)، ((نگرش جوانان نسبت به مشارکت زنان در سطح برگزیدگان سیاسی))، نامه علوم اجتماعی، شماره 25.
    27. موحد، مجید، عنایت، حلیمه، پورنعمت، آرش (۱۳۸۷)، ((بررسی رابطه میان سرمایه اجتماعی و مشارکت سیاسیزنان))، پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی، ویژه‌نامه پژوهش‌های اجتماعی.
    28. نیک‌پورقنواتی، لیلا؛ معینی، مهدی و احمدی، حبیب (۱۳۹۱)؛ ((بررسی عوامل اجتماعی- اقتصادی مرتبط با مشارکت سیاسی))، فصلنامه علمی- پژوهشی جامعه‌شناسی زنان، سال سوم، شماره اول.
    29. هاشمی، سیداحمد (۱۳۹۴)، ((بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر مشارکت سیاسی زنان مطالعه موردی: زنان ۱۸ تا ۳۹ سال شهرستان لامرد))، فصلنامه علمی پژوهشی زن و جامعه، سال ششم، شماره اول.
    30. هاشمی، سیدضیاء؛ فولادیان، مجید و فاطمی امین، زینب (1388)؛ ((بررسی عوامل اجتماعی و روانی مؤثر بر مشارکت سیاسی مردم شهر تهران))، علوم سیاسی، س. 5، ش. 1، ص 226-199.
    31. هام، مگی و گمیل، سارا (1382)؛ فرهنگ نظریه‌های فمینیستی، ترجمه فیروز مهاجر، نوشین احمدی خراسانی، فرخ قره داغی، تهران: نشر توسعه.
    32. هانتینگتون، ساموئل (1375)؛ سامان سیاسی در جوامـع دستخوش دگرگونی، ترجمة محسن ثلاثی، تهران: نشر علم.
    33. واینر، مایرون و هانتینگتون، ساموئل (1379)؛ درک توسعه سیاسی، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی
    34. Castillo, Clare (2009); "Women's Political Participation and Influence in Sierra Leone", Fundación para las Relaciones Internacionales y el Diálogo Exterior: fride.org.
    35. Djupe, Paul & Grant, Tobin (2001);"Religious Institutions and Political Participation in America", Journal for the Scientific Study of Religion, Vol 40: PP 303-314.
    36. Greenberg, Marcia (2000); "Women’s Political Participation in the Republic of Macedonia: Opportunities to Support Women in Upcoming Elections and Beyond", International Center for Research on Women Academy for Educational Development.
    37. Hoffman, Michael & Dowd, Robert (2008); "Religion Gender and Political Participation in Africa: Lessons From Nigeria, Senegal and Uganda", Department of Political Science, University of Notre Dame, Paper presented at the annual meeting of the Midwest Political Science Association 67th Annual National Conference, citation.allacademic.com.
    38. Jemna, Vasile & Curelaru, Mihai (2009); "Values and Students’ Political Participation", Journal for The Study of Religions and Ideologies, Vol 8, No 24: PP 168-188.
    39. Millbrath, L (1981); Political Participation in Hanbook of Plitical Behavoir, Vol.4 New York: Plenum Press
    40. Niner, Sara& True, Jacqui& Parashar, Swati& George, Nicole (2012); "Women’s Political Participation in Asia and the Pacific", Women’s Political Participation Report Asia-Pacific: www.quotaproject.org.
    41. O'Neill, Brenda (2004); "Gender, Religion, Social Capital and Political Participation", Prepared for Delivery at the Annual Meeting of the American Political Science Association: www.allacademic.com.
جستارهای سیاسی معاصر
دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 44
تابستان 1401
صفحه 181-206