پژوهشی تطبیقی در باب توسعه سیاسی در ایران

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی- مسائل ایران، گروه علوم سیاسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

2 استادیار گروه علوم سیاسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

3 دانشیار گروه علوم سیاسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

چکیده

مقوله تحقق توسعه و انواع آن در شکلهای اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی، همواره یکی از دغدغه‌های اندیشمندان و پژوهشگران مطالعات توسعه بوده است. اینکه چه زمینه‌ها و عوامل وجود دارد که توسعه محقق می‌شود یا محقق نمی‌شود. مساله توسعه به ویژه توسعه سیاسی، در ایران عمری بیش از یک قرن دارد و کماکان بر سر اصول ، استراتژی و در مجموع راه های تحقق بخشیدن به آن مجادلات فراوان علمی و دانشگاهی صورت می‌گیرد. در این پژوهش تلاش شده است تا روایت حسین بشیریه و محمود سریع القلم در حوزه مطالعات توسعه در ایران مورد بررسی قرار گرفته است. سئوال اصلی پژوهش حاضر مبتنی بر این امر است که توسعه سیاسی و موانع تحقق آن در ایران از منظر این دو روایت چیست؟ طبق یافته‌های پژوهش  بشیریه با رویکردی جامعه شناختی و تاریخی، تلاش دارد توسعه را از منظر ساختارهای اجتماعی و سیاسی مورد تحلیل قرار دهد. از سوی دیگر سریع القلم در پرداخت موضوع توسعه با رویکردی کارگزارمحور بر ذهنیت و شخصیت ضدتوسعه‌ای ایرانی تأکید دارد و تلاش کرده است با تحلیل و توصیف اکنونیت توسعه سیاسی در ایران علل عدم نیل به آن را مورد بحث قرار دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A comparative study on barriers to political development in Iran

نویسندگان [English]

  • Yousef Hajati 1
  • Lena Abdolkhani 2
  • Shiva Jalalpoor 2
  • Hossien Karimifard 3
1 PhD Student in Political Science - Iran Issues, Department of Political Science, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Political Science, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.
3 Associate Professor, Department of Political Science, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.
چکیده [English]

The issue of development realization and its types in economic, political, cultural and social forms has always been one of the concerns of thinkers and researchers in development studies. What are the contexts and factors that make development happen or not? The issue of development, especially political development, has been around in Iran for more than a century, and there are still many scientific and academic controversies over its principles, strategy, and ways to achieve it. In this research, an attempt has been made to examine the narrative of Hossein Bashirieh and Mahmoud Sari al-Qalam as two thinkers in the field of development studies in Iran. The main question of the present study is based on the fact that what is the political development and obstacles to its realization in Iran from the perspective of these two narratives? According to the research findings, Bashirieh tries to analyze development from the perspective of social and political structures with a sociological and historical approach. On the other hand, Sari al-Qalam emphasizes the Iranian anti-development mentality and personality in addressing the issue of development with an agent-oriented approach and has tried to discuss the reasons for not achieving it by analyzing and describing the current state of political development in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Development
  • political development
  • development mentality
  • development of Iran
اسکینر، کوئنتین (1381). دولت و جامعه، ترجمه موسی اکرمی، تهران : وزارت امورخارجه
امین­زاده، محسن (1376).«توسعه سیاسی»، مجله اطلاعات سیاسی - اقتصادی، سال 11، شماره 9 و 10، شماره­های پیاپی 117 و 118 ( خرداد و تیرماه).
بدیع، برتران (1376). توسعه سیاسی، ترجمه احمد نقیب زاده، تهران : قومس
بشیریه، حسین (1380). موانع توسعه سیاسی در ایران، تهران : نشر گام نو
بشیریه، حسین (1386). عقل در سیاست، چاپ سوم، تهران : انتشارات نگاه معاصر
بشیریه، حسین (1387). دیباچه­ای بر جامعه­شناسی سیاسی ایران دوره جمهوری اسلامی، تهران : نشر نگاه معاصر
پای، لوسین و دیگران (1380). بحرانها و توالی­ها در توسعه سیاسی، ترجمه غلامرضا خواجه سروی، تهران : پژوهشکده مطالعات راهبردی
خلیلی، محسن (1389). امام خمینی (س) و توسعه سیاسی و کوششهای مدرن، تهران : مرکز چاپ و نشر عروج
دال، سیونگ، یو (1381). فرهنگ سیاسی و توسعه سیاسی : مطالعه تطبیقی ایران و کره جنوبی، تهران: خانه سبز
سریع القلم، محمود (1382). عقلانیت و آینده توسعه یافتگی ایران، چاپ سوم، تهران : مرکز پژوهشهای علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه.
سریع القلم، محمود (1390). اقتدارگرایی ایرانی در عصر قاجار، چاپ چهارم، تهران : نشر فرزان روز
سریع القلم، محمود (1390).«مفهوم قدرت و عملکرد سیاست خارجی: مقایسه ایران و چین»، فصلنامه روابط خارجی، دوره 3، شماره 9، صص 74-49.
سریع القلم، محمود (1397).«ایران و آمریکا: بازگشت به نقطه صفر»، ماهنامه اندیشه پویا، شماره 51
فرقانی، محمدمهدی (1382). راه دراز گذار؛ بررسی تحول گفتمان توسعه سیاسی در ایران (1377-1285)، چاپ اول، تهران : نشر فرهنگ و اندیشه
لفت­ویچ، آدریان (1378). دموکراسی و توسعه، ترجمه احد علی­قلیان و افشین خاکباز، تهران : طرح نو
هانتینگتون، ساموئل (1400). سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی، ترجمه محسن ثلاثی، چاپ هفتم، تهران: نشر علم